Вучэбная праграма для спецыяльнасці

Вучэбная праграма для спецыяльнасці

1-24-01-02 Правазнаўства

 

Факультэт	Эканомікі і права
Кафедра	Сацыяльна-гуманітарных дысцыплін
Курс (курсы)
Семестр (семестры)
Лекции	-	Экзамен	-
Практычныя заняткі (у тым ліку 6 СКРС)
	Залік
Лабараторныя	-		(семестр)
заняткі
		Курсавы праект (работа)	-
Усяго аўдыторных гадзін па дысцыпліне	(колькасць гадзін)
Усяго гадзін па дысцыпліне		Форма атрымання вышэйшай адукацыі	Дзенная, завочная
	(колькасць гадзін)
Склаў(а)	І.Ф.Грабеншчыкова, старшы выкладчык

 

2010 г.

 

 

Вучэбная праграма падрыхтавана на падставе Тыпавой вучэбнай праграмы для вышэйшых навучальных устаноў «Беларуская мова (прафесійная лексіка), зацверджанай Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь 2 верасня 2008г. Рэгістрацыйны № ТД-СГ.015\тып.

 

Разгледжана і рэкамендавана да зацвярджэння ў якасці рабочага варыянту на пасяджэнні кафедры сацыяльна-гуманітарных дысцыплін

 

 

(дата, нумар пратаколу)

 

Загадчык кафедры

 

 

Адобрана і рэкамендавана да зацвярджэння Навукова-метадычным саветам Установы адукацыі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі “Міжнародны інстытут працоўных і сацыяльных адносін”

 

________________________________

 

 

(дата, нумар пратаколу)

 

Старшыня

 

 

Тлумачальная запіска

Вучэбная праграма дысцыпліны «Беларуская мова (прафесійная лексіка)» распрацавана ў адпаведнасці з адукацыйным стандартам вышэйшай адукацыі і тыпавой праграмай.

1.1 Агульныя патрабаванні да фарміравання сацыяльна-асобас-ных кампетэнцый студэнтаў

Асноўнымі мэтамі сацыяльна-гуманітарнай падрыхтоўкі студэнтаў ў вну выступаюць фарміраванне і развіцце сацыяльна-асобасных кампетэнцый, заснаваных на гуманітарных ведах, эмацыянальна-каштоўнасным і сацыяльна-творчым вопыце, забяспечваючых рашэнне і выкананне грамадзянскіх, сацыяльна-прафесійных, асобасных задач і функцый. Сфарміраванасць у студэнта сацыяльна-асобасных кампетэнцый садзейнічае развіццю сацыяльна-прафесійнай кампетэнтнасці як інтэграванага выніку адукацыі ў вну.

Мэты і задачы вучэбнай дысцыпліны «Беларуская мова. Прафесійная лексіка»

Агульнае прызнанне мовы найгалоўнейшым інструментам інфармацыйнага ўздзеяння на асаблівасці моўнай і сацыяльнай сітуацыі ў нашай краіне, павышенне матывацыі публічнай маўленчай дзейнасці патрабуюць ад вышейшай школы рыхтаваць не проста спецыяліста, а камунікатыўна развітую асобу, білінгвістычна падрыхтаваную, якая б на дастатковым узроўні магла наладжваць зносіны на роднай мове ў прафесійна-справавой сферы.

У адпаведнасці са стандартам па цыклу сацыальна-гуманітарных дысцыплін у сістэме вышейшай адукацыі Республікі Беларусь, тыпавой праграмай распрацавана вучэбная праграма курса “Беларуская мова (прафесійная лексіка)”. Праграма разлічана на 32 гадзіны практычных заняткаў, у тым ліку 6 – КСРС. У аснову яе пакладзены сітуацыйна-камунікатыўна прынцып, арыентаваны на перспектыўную запатрабаванасць атрыманых камунікатыўных навыкаў. Зыходзячы з прынцыпаў камунікатыўнасці і перспектыўнасці, вызначаны сферы маўленчай дзейнасці, паводле якіх арганізаваны і ўладкаваны ўвесь практычны моўны матэрыял курса: навучальна-прафесійная сфера – 50%, сфера афіцыйна-справавых зносін – 30%, агульнаадукацыйная – 20%.

Асноўныя мэты выкладання дысцыпліны:

– выпрацаваць і замацаваць практычныя ўменні і навыкі граматнага карыстання вуснай і пісьмовай мовай;

– развіць моўна-эстэтычны густ студэнта, звязаны з чысціней і правільнасцю мовы;

– пашырыць і ўзбагаціць прафесійны лексічны запас будучага спецыяліста, выпрацаваць уменне практычнага карыстання тэрміналогіяй і прафесійнай лексікай па абранай спецыяльнасці;

– фарміраваць устаноўку на практычнае ўкараненне атрыманых студэнтамі ведаў у іх прафесійнай дзейнасці;

– выхоўваць любоў і павагу да мастацкага слова, духоўнай і інтэлектуальнай спадчыны беларускага народа, пачуцце нацыянальнай самапавагі і самаідэнтыфікацыі.

Аб’ектам курса з’яўляецца мова як камунікатыўная сістэма. Праграма арыентавана на замацаванне і ўдасканаленне навыкаў характарыстыкі лексічных груп, асаблівасцей тэрміналагічнай лексікі, асаблівасцей функцыянальных стыляў, тэкстаў розных жанраў, свядомага карыстання моўным матэрыялам адэкватна стылю, мэце, сітуацыі і тэме выказвання; стылістычнымі нормамі адэкватна сітуацыі прафесійных або справавых зносін.

Задачамі курса «Беларуская мова. Прафесійная лексіка» з’яўляюцца:

– выпрацоўка навуковага погляду на моўныя факты;

– засваенне студэнтамі асноўных лінгвістычных паняццяў, фарміраванне адпаведных кампетэнцый;

– развіцце навыкаў самастойнага падбору, вывучэння, аналізу, правільнага тлумачэння і абагульнення моўных з’яў;

– знаемства з лінгвістычнай літаратурай;

– развіцце ўстоўлівай цікавасці да лінгвістычных працэсаў, імкненне да лінгвістычнай самаадукацыі;

– арыентаванне студэнтаў на аналіз лінгвістычных працэсаў, якія датычацца беларускай мовы на сучасным этапе;

– выпрацоўка навыкаў эфектыўных камунікатыўных зносін.

– уменне характарызаваць з¢явы гістарычнага білінгвізму, яго прычыны і наступствы, асаблівасці беларуска-рускага і руска-беларускага білінгвізму, моўную палітыку дзяржавы ў гістарычным кантэксце, моўную сітуацыю ў Республіцы Беларусь на сучасным этапе

У выніку вывучэння дысцыпліны студэнт павінен:

1) ведаць:

- ролю мовы і маўлення ў працэсе сацыялізацыі асобы;

-функцыі беларускай мовы як асноватворнага кампанента нацыянальнай культуры;

- месца і ролю беларускай мовы ў славянскай і еўрапейскай супольнасці народаў і моў;

- канцэпцыі паходжання і этапы развіцця беларускай мовы;

- сістэму лексічных, граматычных і стылістычных сродкаў беларускай мовы;

- поўны набор прафесійнай лексікі;

-тэрміналагічныя слоўнікі і даведнікі па адпаведных сферах навукова-прафесійнай дзейнасці;

- персаналіі заснавальнікаў беларускай лінгвістыкі.

2) умець:

- граматна карыстацца вуснай і пісьмовай мовай;

- адэкватна ўспрымаць прафесійныя тэксты і навуковую галіновую інфармацыю;

- перакладаць, анатаваць і рэферыраваць прафесійна арыентаваныя тэксты;

-складаць і весці на беларускай мове дзелавую дакументацыю, рыхтаваць навуковыя і публічныя выступелнні;

- выконваць тэсты і тэставыя заданні, якія садзейнічаюць замацаванню вучэбнага матэрыялу.

 

 

Змест вучэбнага матэрыялу

Модуль 1. Беларуская мова і яе месца ў сістэме агульначалавечых і нацыянальных каштоўнасцей.

Тэма 1. Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў. (2 гадзіны)

Паняцце мовы. Гіпотэзы паходжання мовы. Паняцце соцыуму. Формы беларускай нацыянальнай мовы. Функцыі мовы ў грамадстве. Мова і міждысцыплінарныя сувязі. Месца нацыянальнай мовы ў сістэме гуманітарных навук. Нацыянальная мова і духоўная культура народа.

Паняцце білінгвізму. Аспекты беларуска-рускага білінгвізму: псіхалагічны, педагаічны, сацыялінгвістычны.

Месца беларускай мовы сярод славянскіх моў. Характарыстыка славянскай моўнай супольнасці. Агульнаславянская мова - аснова. Выдзяленне ўсходнеславянскай мовы (VI - VII ст. н.э.). Фарміраванне беларускай народнасці і беларускай мовы (XIV - XVI ст.ст.) Беларуская мова як ключ да разумення іншых славянскіх моў. Параўнанне тэкстаў беларускай, польскай, рускай, украінскай, балгарскай і чэскай моў.

 

Модуль 2. Лексічная сістэма беларускай мовы

Тэма 3. Заняткі 4. Лексікалогія. Слова. Лексічнае занчэнне слова. Класіфікацыя беларускай лексікі. (2 гадзіны)

Лексікалогія і прадмет яе вывучэння. Лексічнае значэнне слова. Лексіка паводле значэння. Адназначныя і мнагазначныя словы, амонімы, сінонімы, антонімы, паронімы.

Лексіка паводле паходжання: спрадвечна беларуская лексіка, запазычаная лексіка. Змены ў лексічнай сістэме беларускай мовы: актыўная і пасіўная лексіка.

Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага ўжывання (дыялектызмы, прафесія-налізмы, спецыяльная тэрміналагічная лексіка, жарганізмы). Адрозненне тэрміналагічнай і прафесійнай лексікі.

 

Навуковы стыль

Тэма 9. Заняткі 11. Навуковы тэкст. Моўныя сродкі навуковага стылю. (2 гадзіны)

Навуковы стыль і яго функцыянальна-камунікатыўныя характарыстыкі (аб’ектыўнасць, лагічнасць, яснасць, дакладнасць, доказнасць).

Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю (агульна навуковая, тэрміналагічная лексіка; сродкі лагічнай сувязі).

Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю (пашырэнне функцый назоўнікаў, аддзеяслоўных назоўнікаў, назоўнікаў у родным склоне; дэсемантызацыя дзеясловаў; дзеясловы-звязкі, формы трэцяй асобы дзеясловаў; пашыранае ўжыванне дзеепрыслоўяў, дзеепрыметнікаў). Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю. Выкарыстанне ўскладненых і складаных сінтаксічных канструкцый, ўстаўныя канструкцыі, разгорнутыя сінтаксічныя структуры.

Тэма 10. Заняткі 12. Структура і моўнае афармленне. Сістэма жанраў навуковай літаратуры. (2 гадзіны)

Жанравая разнастайнасць навуковага тэксту і вуснага выступлення (артыкул, даклад, рэферат, анатацыя, рэзюме). Патарбаванні да іх напісання і афармлення.

Кампазіцыйна-стуктурная арганізацыя навуковага тэксту: а) з пункту гледжання характару зместу (тэма, падтэма); б) з пункту гледжання спосабаў выкладання інфармацыі (апісанне, апавяданне, разважанне, доказ).

Лексіка-граматычныя сродкі арганізацыі навуковага тэксту. Марфалагічныя асаблівасці: абстрактныя назоўнікі, высокая частотнасць назоўнікаў роднага склону; зваротныя дзеясловы, неасабова-прэдыкатыўныя словы; асаблівасці ўжывання дзеепрыметнікаў. Сінтаксічныя канструкцыі ў залежнасці ад спосабу выкладання навуковай інфармацыі. Ужыванне пасіўных канструкцый, ускладненых складаназалежных сказаў. Роля злучнікаў і злучальных слоў у навуковым тэксце.

Сродкі сувязі на ўзроўні сказаў, абзацаў, адрэзкаў тэксту (лексічныя паўторы, указальныя і асабовыя займеннікі, пабочныя словы).

Кампазіцыйна-структурны і лексіка-граматычны аналіз тэкстаў па спецыяльнасці. Прынцыпы разгортвання інфармацыі ў навуковым тэксце. Структурна-семантычныя прынцыпы кампрэсіі інфармацыі. Трансфармацыя складана-залежных сказаў у простыя. Адпрацоўка трансфармацыйных прыёмаў кампрэсіі і разгортвання інфармацыі. Выдзяленне асноўнай і дадатковай інфармацыі.

Кампазіцыйна-змястоўная і лінгвістычная арганізацыя анатацыі, рэферата.

Жанр рэзюмэ і яго асаблівасці.

Лексіка-сінтаксічныя канструкцыі афармлення вывадаў, высноў.

Даведачна-бібліяграфічны апарат навуковай літаратуры. Афармленне цытат.

 

Афіцыйна-справавы стыль

Тэма 11. Заняткі 13. Рысы і моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. (2 гадзіны)

Асноўныя рысы афіцыйна-справавога стылю (пераважна пісьмовая форма, уніфікаванасць, стандартызаванасць мовы дакументаў, дакладнасць фармулевак, лагічнасць маўлення, экспрэсіўная нейтральнасць, монасемічнасць лексікі).

Моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю (шырокае выкарыстанне наменклатурных назваў, пашыранасць аддзеяслоўных назоўнікаў, ужыванне назваў асобы паводле сацыяльнага становішча і сферы дзейнасці ў форме мужчынскага роду, абмежаванае выкарыстанне займеннікаў, расшчапленне выказнікаў, канструкцыі са складанымі злучнікамі і адыменнымі прыназоўнікамі і інш.)

Тэма 12. Заняткі 14. Структура і моўнае афармленне. Віды афіцыйна-справавых тэкстаў. Справавыя лісты: моўнае афармленне і рэдагаванне. (2 гадзіны)

Паняцці “дакумент” і “службовы дакумент”. Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў. Паняцце канцылярскага штампа.

Групы афіцыйна-справавых дакументаў па сваім функцыянальным прызначэнні: асабістыя распа-радчыя, адміністрацыйна-арганіцыйныя, інфармацыйна-даведачныя, справавыя лісты, фінансавыя і ўліковыя дакументы. Тэкст службовага дакумента. Віды запісу тэкстаў: лінейны запіс, трафарэт, анкета, табліца, тэкст-аналаг. Правілы афар-млення дакументаў. Выкарыстанне скарачэнняў у тэкстах дакументаў. Паняцце рэквізіта, фармуляра і бланка.

Спосабы выкладання матэрыялу ў дакуменце: канстатацыя, паведамленне, апісанне. Патрабаванні да іх. Суразмерансць частак дакумента. Рубрыкацыя: абзац, нумараванне, загалоўкі, падзагалоўкі.

Асабістыя дакументы, іх кампазіцыйнае і моўнае афармленне. Распарадчыя дакументы (загад, пастанова, распараджэнне), іх кампа-зіцыйнае і моўнае афармленне. Адміністрацыйна-арганіцыйныя дакументы (план, справаздача, кантракт, дамова), іх кампазіцыйнае і моўнае афармленне.

Інфармацыйна-даведачныя дакументы (даведка, дакладныя і службовыя запіскі), іх кампазіцыйнае і моўнае афармленне.

Класіфікацыя справавых лістоў. Справавыя лісты. Групы справавых лістоў па функцыянальным прызначэнні: лісты, якія патра-буюць адказу (ліст-запытанне, ліст-просьба, ліст-зварот, ліст-прапанова), лісты, якія не патрабуюць адказу (ліст-папярэджанне, ліст-напамін, ліст-запрашэнне, суправа-джальны ліст). Класіфікацыя справавых лістоў паводле аспектаў. Справавая і камерцыйная карэспандэнцыя.

Кампазіцыя, моўныя канструкцыі справавых лістоў: ліст-просьба, ліст-адказ, ліст-адмова, ліст-запытанне, суправаджальны ліст, ліст-запрашэнне. Моўныя канструкцыі справавых лістоў.

 

Модуль 5. Культура прафесійнага маўлення.

Тэма 13. Заняткі 15. Маўленне. Культура маўлення. Моўныя нормы. (2 гадзіны)

Мова і маўленне. Маўленне – маўленчая дзейнасць – агульная культура чалавека. Прафесійна арыентаванае маўленне.

Культура маўлення. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення: правільнасць, дакладнасць, лагічнасць, чысціня, багацце,дарэчнасць, вобразнасць. Правільнасць маўлення і моўныя нормы. Тыповыя маўленчыя памылкі, іх прычыны, спосабы выпраўлення.

 

Тэма 14. Заняткі 16. Тэхніка і выразнасць маўлення. Публічнае выступленне. Маўленчы этыкет і культутра зносін. (2 гадзіны)

Тэхніка і выразнасць маўлення (голас, маўленчае дыханне, дыкцыя, інтанацыя). Узаемадзеянне вербальных і невербальных сродкаў маўлення. Публічнае выступленне. Асноўныя якасці-паказчыкі паспяховага выступлення. Маўленчы этыкет і культура зносін.

 

 

3. Вучэбна-метадычная карта дысцыпліны “Беларуская мова (прафесійная лексіка) ” (дзенная форма навучання”)

Спецыяльнасць “Правазнаўства”

№ Тэ-мы	Найменне тэмы, пералік вывучаемых пытанняў	К-сць аўдыт. заняткаў	Матэрыяль-нае забеспячэнне заняткаў	Літаратура	Форма кантролю
	Модуль 1. Беларуская мова і яе месца ў сістэме агульначалавечых і нацыянальных каштоўнасцей.	ПЗ КСР
	Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў 1. Паняцце мовы. Гіпотэзы паходжання мовы. 2. Соцыум. Формы беларускай нацыянальнай мовы. 3. Функцыі мовы ў грамадстве. Нацыянальная мова і духоўная культура народа. 4.Характарыстыка славянскай моўнай супольнасці. Агульнаславянская мова - аснова. Вылучэнне ўсходнеславянскай мовы (VI - VII ст. н.э.). 5. Білінгвізм. Аспекты беларуска-рускага білінгвізму. 6. Р/м Мая радзіма – Беларусь.			ВМД, табліцы, слайды	[1] с. 5-7, [3], [25], [11], [12], [36], [60].
	Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы 1. Фарміраванне беларускай народнасці і беларускай мовы (XIV - XVI ст.ст.). 2. Першае беларускае Адраджэнне. 3. Прычыны заняпаду беларускай мовы ў Рэчы Паспалітай. 4. Беларуская мова ў 20-я гады 20 стагоддзя. 5. Моўныя рэформы на Беларусі. 6. «Закон аб мовах». Праграма беларусізацыі. 7. Уступленне ў сілу новых правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. Змены ў беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. 8. Р/м Гістарычнае мінулае беларускага народа.			ВМД	[1], с. 5-12, [3], [25], [11], [12], [36], [60].	Апытанне, напісанне самастойнай работы, тэставы кантроль.
	Модуль 2. Лексічная сістэма беларускай літаратурнай мовы
	Лексікалогія. Слова. Лексічнае значэнне слова. Класіфікацыя беларускай лексікі. Лексікалогія. Слова як асноўная адзінка мовы. Лексічнае і граматычнае значэнне слова. Прамое і пераноснае значэнне. Монасемантычныя і полiсемічныя словы. Лексіка паводле паходжання. Агульнаўжывальня лексіка і лексіка абмежаванага ўжытку. 4. Р/м Мой горад. Культурныя здабыткі майго горада.			ВМД	[1], с. 69-111, [3], [7], [9], [11], [23], [33], [34], [45], [47], [48], [49], [52], [54], [59], [61], [62]	Апытанне, самастойная работа, тэст. Падрыхтоўка справаздач аб наведванні культурных устаноў горада
	Тэрміналогія беларускай мовы. Лексікаграфія. 1. Беларуская тэрміналогія. 2. Гісторыя развіцця беларускай тэрміналогіі. Шляхі ўтварэння тэрмінаў. 3. Лексікаграфія. Тыпы слоўнікаў. 4. Тэрміналагічныя слоўнікі беларускай мовы. 5. Р/м Культурная спадчына беларускага народа.			ВМД	[1], с. 69-111, [3], [10], [11], [14], [21], [22], [33], [34], [53].	Франтальнае апытанне, тэставы кантроль, самастойная работа.
	Модуль 3. Функцыянаванне беларускай мовы ва ўмовах білінгвізму
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларускай мовы. Асноўныя патрабаванні беларускага вымаўлення і правапісу. 1. Білінгвізм як аб¢ектыўная рэальнасць у краінах свету. 2. Паняцце моўнай інтэрферэнцыі. Віды інтэрферэнцыі (фанетычная, акцэнтная, лексічная, марфалагічная, сінтаксічная, словаўтваральная). 3. Фанетычная сістэма беларускай мовы. 4. Арфаэпія. Графіка. Асаблівасці беларускага правапісу. Новыя правілы беларускага правапісу. 5. Р/м. Мая будучая прафесія.			Табліцы, слайды, ВМД	[1], с. 142 -287, [3], [4], [5 ], [6], [7], [11], [12], [21], [22], [27], [31], [34], [44], [50].	Франтальнае апытанне, тэставы кантроль, самастойная работа.
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы. 1. Назоўнік як часціна мовы.Пастаянныя катэгорыі назоўніка. 2. Асаблівасці скланення назоўнікаў у беларускай мове. 1. 3. Асаблівасці ўтварэння ступеняў параўнання прыметнікаў. 2. 4. Асаблівасці скланення прыметнікаў. 5. Лічэбнік (родавае адрозненне, скланенне лічэбнікаў). 6. Займеннік. Асаблівасці ўтварэння займеннікаў. 7. Асаблівасці спражэння дзеясловаў. Канчаткаў І і ІІ спражэння дзеясловаў у 3-й асобе адзіночнага ліку. 8. Асаблівасці ўтварэння дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, варыянтнасць словаўтваральных форм дзеепрыметнікаў. 3. Р/м Славутыя беларускія мовазнаўцы (Мае славутыя землякі).			Табліцы, слайды, ВМД	[1], с. 142 -287, [3], [7], [8], [12], [21], [27], [35], [42].	Праверка пад- рыхтаваных матэрыялаў.
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці беларускага сінтаксісу. 1. Просты сказ. 2. Складаны сказ. 3.Асаблівасці кіравання дзеясловаў і выкарыстання прыназоўніка. 4. Ужыванне прыназоўнікаў праз, да, паводле; асаблівасці пабудовы пытальнага сказа з часціцай ці; спалучэнне лічэбнікаў два, тры, чатыры з назоўнікамі). 5. Р/м Эканоміка Беларусі і шляхі яе развіцця.		2	Табліцы, слайды	[2], [5], [7], [11], [21], [22], [26], [28], [29].	Праверка пад-рыхтаваных матэрыялаў.
	Модуль 4. Функцыянальныя стылі маўлення
	Функцыянальныя стылі беларускай мовы 1. Стылістыка як лінгвістычная дысцыпліна. 2. Агульная характарыстыка навуковага стылю. 3. Агульная характарыстыка афіцыйна-дзелавога стылю 4. Агульная характарыстыка публіцыстычнага стылю. 5. 3. Р/м Знакамітыя дзеячы беларускай навукі.			Табліцы, слайды	[1], [21], [24], [32], [37].	Апытанне, са-мастойная работа.
	Навуковы стыль Навуковы тэкст. Моўныя сродкі навуковага стылю 1. Навуковы стыль і яго функцыянальна-камунікатыўныя характарыстыкі. 2. Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю. 3. Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю. 4. Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю. 5. Р/м Вышэйшая адукацыя ў Беларусі.   Структура і моўнае афармленне. Сістэма жанраў навуковай літаратуры. 1. Жанравая разнастайнасць навуковага тэксту і вуснага выступлення. 2. Кампазіцыйна-стуктурная арганізацыя навуковага тэксту. 3. Лексіка-граматычныя сродкі арганізацыі навуковага тэксту. 4. Сродкі сувязі на ўзроўні сказаў, абзацаў, адрэзкаў тэксту. 5. Кампазіцыйна-структурны і лексіка-граматычны аналіз тэкстаў па спецыяльнасці. 6. Кампазіцыйна-змястоўная і лінгвістычная арганізацыя анатацыі, рэферата. 7. Жанр рэзюмэ і яго асаблівасці.8. Даведачна-бібліяграфічны апарат навуковай літаратуры. Афармленне цытат. 8. Р/м Мая будучая прафесія.			Табліцы, слайды, камп’ютэрная прэзентацыя.	[1], [21], [24], [32], [37].	Самастойная работа.
	Афіцыйна-справавы стыль Рысы і моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. 1. 1. Асноўныя рысы афіцыйна-справавога стылю. 2. 2. Моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. 3. 3. Р/м. Пераклад тэкстаў афіцыйна-справавога стылю. Структура і моўнае афармленне. Віды афіцыйна-справавых тэкстаў. Справавыя лісты. 1. Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў. 2. Групы афіцыйна-справавых дакументаў. Правілы іх афармлення. 3. Спосабы выкладання матэрыялу ў дакуменце: канстатацыя, паведамленне, апісанне. 4. Класіфікацыя справавых лістоў. 5. Кампазіцыя, моўныя канструкцыі справавых лістоў 6. Р/м. Складанне тэкстаў афіцыйна-справавога стылю.			Камп’ютэрная прэзентацыя, ВМД	[1], [21], [24], [32], [37]. [53], [57], [38].	Апытанне, са-мастойная работа.
	Модуль 5. Культура прафесійнага маўлення
	Маўленне. Культура маўлення. Моўныя нормы. 1. Мова і маўленне. Прафесійна арыентаванае маўленне. 2. Культура маўлення. 3. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення. Правільнасць маўлення і моўныя нормы. 4. Р/м. Падрыхтоўка публічнага выступлення. Тэхніка і выразнасць маўлення. Публічнае выступленне. Маўленчы этыкет і культутра зносін. 1. Тэхніка і выразнасць маўлення. 2. Узаемадзеянне вербальных і невербальных сродкаў маўлення. 3. Публічнае выступленне. Асноўныя якасці-паказчыкі паспяховага выступлення. 4. Маўленчы этыкет і культура зносін. 5. Р/м. Падрыхтоўка публічнага выступлення.			ВМД, слайды	[37].	Франтальнае апытанне.
Разам

 

Вучэбна-метадычная карта дысцыпліны “Беларуская мова. Прафесійная лексіка” (завочная форма навучання, завочная скарочаная форма навучання”) Спецыяльнасць “Правазнаўства”

№ Тэ-мы	Найменне тэмы, пералік вывучаемых пытанняў	К-сць аўдыт. заняткаў	Матэрыяль-нае забеспячэнне заняткаў	Літаратура	Форма кантролю
ЗФ	ЗСФ
	Модуль 1. Беларуская мова і яе месца ў сістэме агульначалавечых і нацыянальных каштоўнасцей.
	Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў 1. Паняцце мовы. Гіпотэзы паходжання мовы. 2. Соцыум. Формы беларускай нацыянальнай мовы. 3. Функцыі мовы ў грамадстве. Нацыянальная мова і духоўная культура народа. 4.Характарыстыка славянскай моўнай супольнасці. Агульнаславянская мова - аснова. Вылучэнне ўсходнеславянскай мовы (VI - VII ст. н.э.). 5. Білінгвізм. Аспекты беларуска-рускага білінгвізму. 6. Р/м Мая радзіма – Беларусь.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	ВМД, электронны дапаможік	[1] с. 5-7, [3], [25], [11], [12], [36], [60].	Адказ на пытанін да тэмы
	Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы 1. Фарміраванне беларускай народнасці і беларускай мовы (XIV - XVI ст.ст.). 2. Першае беларускае Адраджэнне. 3. Прычыны заняпаду беларускай мовы ў Рэчы Паспалітай. 4. Беларуская мова ў 20-я гады 20 стагоддзя. 5. Моўныя рэформы на Беларусі. 6. «Закон аб мовах». Праграма беларусізацыі. 7. Новыя правілы беларуская арфагарфіі і пунктуацыі. 8. Р/м Гістарычнае мінулае беларускага народа.			ВМД электронны дапаможік	[1], с. 5-12, [3], [25], [11], [12], [36], [60].	Апытанне, напісанне самастойнай работы, тэставы кантроль.
	Модуль 2. Лексічная сістэма беларускай літаратурнай мовы
	Лексікалогія. Слова. Лексічнае значэнне слова. Класіфікацыя беларускай лексікі. 1. Лексікалогія. Слова як асноўная адзінка мовы. Лексічнае і граматычнае значэнне слова. Прамое і пераноснае значэнне. Монасемантычныя і полiсемічныя словы. 2. Лексіка паводле паходжання. 3. Агульнаўжывальня лексіка і лексіка абмежаванага ўжытку. 4. Р/м Мой горад. Культурныя здабыткі майго горада.		На самаст.вы-вучэнне	ВМД электронны дапаможік	[1], с. 69-111, [3], [7], [9], [11], [23], [33], [34], [45], [47], [48], [49], [52], [54], [59], [61], [62]	Апытанне, самастойная работа, тэст. Падрыхтоўка справаздач аб наведванні культурных устаноў горада
	Тэрміналогія беларускай мовы. Лексікаграфія. 1. Беларуская тэрміналогія. 2. Гісторыя развіцця беларускай тэрміналогіі. Шляхі ўтварэння тэрмінаў. 3. Лексікаграфія. Тыпы слоўнікаў. 4. Тэрміналагічныя слоўнікі беларускай мовы. 5. Р/м Культурная спадчына беларускага народа.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	ВМД электронны дапаможік	[1], с. 69-111, [3], [10], [11], [14], [21], [22], [33], [34], [53].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку
	Модуль 3. Функцыянаванне беларускай мовы ва ўмовах білінгвізму
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларускай мовы. Асноўныя патрабаванні беларускага вымаўлення і правапісу. 1. Білінгвізм як аб¢ектыўная рэальнасць у краінах свету. 2. Паняцце моўнай інтэрферэнцыі. Віды інтэрферэнцыі (фанетычная, акцэнтная, лексічная, марфалагічная, сінтаксічная, словаўтваральная). 3. Фанетычная сістэма беларускай мовы. 4. Арфаэпія. Графіка. Асаблівасці беларускага правапісу. Новыя правілы беларускага правапісу. 5. Р/м. Мая будучая прафесія.			электронны дапаможік ВМД	[1], с. 142 -287, [3], [4], [5 ], [6], [7], [11], [12], [21], [22], [27], [31], [34], [44], [50].	Франтальнае апытанне, тэставы кантроль, самастойная работа.
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы. 1. Назоўнік як часціна мовы.Пастаянныя катэгорыі назоўніка. 2. Асаблівасці скланення назоўнікаў у беларускай мове. 4. 3. Асаблівасці ўтварэння ступеняў параўнання прыметнікаў. 5. 4. Асаблівасці скланення прыметнікаў. 5. Лічэбнік (родавае адрозненне, скланенне лічэбнікаў). 6. Займеннік. Асаблівасці ўтварэння займеннікаў. 7. Асаблівасці спражэння дзеясловаў. Канчаткаў І і ІІ спражэння дзеясловаў у 3-й асобе адзіночнага ліку. 8. Асаблівасці ўтварэння дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, варыянтнасць словаўтваральных форм дзеепрыметнікаў. 6. Р/м Славутыя беларускія мовазнаўцы (Мае славутыя землякі).	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	электронны дапаможік ВМД	[1], с. 142 -287, [3], [7], [8], [12], [21], [27], [35], [42].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку.
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці беларускага сінтаксісу. 6. Просты сказ. 2. Складаны сказ. 3.Асаблівасці кіравання дзеясловаў і выкарыстання прыназоўніка. 4. Ужыванне прыназоўнікаў праз, да, паводле; асаблівасці пабудовы пытальнага сказа з часціцай ці; спалучэнне лічэбнікаў два, тры, чатыры з назоўнікамі). 5. Р/м Эканоміка Беларусі і шляхі яе развіцця.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	электронны дапаможік	[2], [5], [7], [11], [21], [22], [26], [28], [29].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку
	Модуль 4. Функцыянальныя стылі маўлення
	Функцыянальныя стылі беларускай мовы 1. Стылістыка як лінгвістычная дысцыпліна. 2. Агульная характарыстыка навуковага стылю. 3. Агульная характарыстыка афіцыйна-дзелавога стылю 4. Агульная характарыстыка публіцыстычнага стылю. 5. 3. Р/м Знакамітыя дзеячы беларускай навукі.		На самаст.вы-вучэнне	электронны дапаможік	[1], [21], [24], [32], [37].	Апытанне, са-мастойная работа.
	Навуковы стыль Навуковы тэкст. Моўныя сродкі навуковага стылю 1. Навуковы стыль і яго функцыянальна-камунікатыўныя характарыстыкі. 2. Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю. 3. Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю. 4. Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю. 5. Р/м Вышэйшая адукацыя ў Беларусі.   Структура і моўнае афармленне. Сістэма жанраў навуковай літаратуры. 1. Жанравая разнастайнасць навуковага тэксту і вуснага выступлення. 2. Кампазіцыйна-стуктурная арганізацыя навуковага тэксту. 3. Лексіка-граматычныя сродкі арганізацыі навуковага тэксту. 4. Сродкі сувязі на ўзроўні сказаў, абзацаў, адрэзкаў тэксту. 5. Кампазіцыйна-структурны і лексіка-граматычны аналіз тэкстаў па спецыяльнасці. 6. Кампазіцыйна-змястоўная і лінгвістычная арганізацыя анатацыі, рэферата. 7. Жанр рэзюмэ і яго асаблівасці.8. Даведачна-бібліяграфічны апарат навуковай літаратуры. Афармленне цытат. 8. Р/м Мая будучая прафесія.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	Табліцы, слайды, камп’ютэрная прэзентацыя электронны дапаможік	[1], [21], [24], [32], [37].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку
	Афіцыйна-справавы стыль Рысы і моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. 1. Асноўныя рысы афіцыйна-справавога стылю. 2. Моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. 3. Р/м. Пераклад тэкстаў афіцыйна-справавога стылю. Структура і моўнае афармленне. Віды афіцыйна-справавых тэкстаў. Справавыя лісты. 1. Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў. 2. Групы афіцыйна-справавых дакументаў. Правілы іх афармлення. 3. Спосабы выкладання матэрыялу ў дакуменце: канстатацыя, паведамленне, апісанне. 4. Класіфікацыя справавых лістоў. 5. Кампазіцыя, моўныя канструкцыі справавых лістоў 6. Р/м. Складанне тэкстаў афіцыйна-справавога стылю.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	Камп’ютэрная прэзентацыя, ВМД электронны дапаможік	[1], [21], [24], [32], [37]. [53], [57], [38].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку.
	Модуль 5. Культура прафесійнага маўлення
	Маўленне. Культура маўлення. Моўныя нормы. 1. Мова і маўленне. Прафесійна арыентаванае маўленне. 2. Культура маўлення. 3. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення. Правільнасць маўлення і моўныя нормы. 4. Р/м. Падрыхтоўка публічнага выступлення. Тэхніка і выразнасць маўлення. Публічнае выступленне. Маўленчы этыкет і культутра зносін. 1. Тэхніка і выразнасць маўлення. 2. Узаемадзеянне вербальных і невербальных сродкаў маўлення. 3. Публічнае выступленне. Асноўныя якасці-паказчыкі паспяховага выступлення. 4. Маўленчы этыкет і культура зносін. 5. Р/м. Падрыхтоўка публічнага выступлення.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	ВМД, Слайды электронны дапаможік мультымедыапрэзентацыя	[37].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку
Разам

4. Інфармацыйна-метадычная частка

4.1 Асноўная літаратура:

1. Беларуская мова. У 2 ч. Ч.1: Фанетыка. Арфаэпія. Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Фразеалогія. Марфемная будова слова і словаўтварэнне. Марфалогія: падручнік/ Пад агул.рэ.д. Л.М. Грыгор'евай. - Мн.: Выш.шк., 2001. - 318 с.

2. Беларуская мова. У 2 ч. Ч.2: Сінтаксіс: падручнік/ Пад агул.рэ.д. Л.М. Грыгор'евай. - Мн.: Выш.шк., 2001. - 222 с.

Дадатковая літаратура:

Вучэбныя дапаможнікі

3. Кривицкий А.А., Подлужный А.И. Учебник белорусского языка: Для самообразования. - Мн.: Выш. шк., 1994. – 349 с.

4. Беларуская мова: Дапаможнік для абітурыентаў. - Мн.: Выд. У.М.Скакун, 1998. – 384 с.

5. Беларуская мова: Зб.дыктантаў: Вучэб.дапам. - Мн.: Выш. шк., 1998. – 287 с.

6. Куліковіч У.І. Беларускі правапіс: правілы, заданні, кантрольныя работы. - Мн.: «Завігар», 1998. – 280 с.

7. Сучасная беларуская літаратураная мова: Практ.заняткі: Вучэбны дапаможнік /Н.В.Гаўрош і інш. - Мн.: Выш. шк., 1995. – 287 с.

8. Сучасная беларуская літаратурная мова: Марфалогія: Вучэбны дапаможнік /Н.В.Гаўрош, М.Ц.Кавалева, Н.М.Нямковіч і інш./ Пад рэд. праф.М.С.Яўневіча. - Мн.: Выд. У.М.Скакун, 1997. – 288 с.

9. Лепешаў І.Я. Фразеалогія сучаснай беларускай мовы: Вучэб.дапам. - Мн.: Выш.шк., 1998. – 271 с.

10. Курсавыя і дыпломныя працы па беларускай мове: Вучэб.дап./ Пад рэд. Л.С.Васюковіч. - Мн.: Універсітэцкае, 2000. – 248 с.

11. Бордович А.М. и др. Сопоставительный курс русского и белорусского языков: Учеб.пособие. – Мн.: Універсітэцкае,1999. –223 с.

12. Блінава Э.Д. Беларуская мова. - Мн.: Выд. Выш.шк., 1996.

Вучэбна-метадычныя комплексы:

13. Беларуская мова: Вучэбна-метадычны дапаможнік для студэнтаў спецыяльнасци «Правазнаўства» / Грабеншчыкова І.Ф. - Віцебск, 2006. – 95 с.

Навуковая літаратура:

14. Тэорыя і практыка беларускай тэрміналогіі/ Навук.рэд. А.І.Падлужны. - Мн.: Бел.навука, 1999. – 175 с.

15. Беларуская лінгвістыка. Вып. 49 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 95с.

16. Беларуская лінгвістыка. Вып. 50 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2001. – 96с.

17. Беларуская лінгвістыка. Вып. 51 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2001. – 103 с.

18. Яскевіч А.А. Старабеларускія граматыкі: да праблемы агульнафілал. цэласнасці. – Мн.: Беларуская навука, 2001. – 352 с.

19. Беларуская лінгвістыка. Вып. 52 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2002. – 112 с.

20. Беларуская лінгвістыка. Вып. 53 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2003. – 136 с.

21. Плотнікаў Б.А. Антанюк Л.А. Беларуская мова. Лінгвістычны кампедыум. – Мн.: Інтэрпрэссэрвіс, Кніжны дом, 2003. – 672 с.

22. Лепешаў І.Я. Практыкум па бел.мове: Вучэбны дапаможнік для філал.фак. пед. Ін-таў /Пад рэд. Ф.М.Янкоўскага. - Мн., 1988.

23. Малажай Г.М. Сучасная беларуская мова: Слова. Перыфраза. Фразеалагізм. - Мн., 1992.

24. Цікоцкі М.Я. Стылістыка беларускай мовы. - Мн., 1995.