И в чьих ты спишь сейчас туманах

И в чьих ты спишь сейчас туманах,

В чьих поцелуях грудь томишь?

Кому толкуешь про Париж,

Про свой Исакий в ливнях рваных?..

 

Дорог и рук твоих атлас

Кому ложится в изголовье?

Кто пред тобою хмурит брови?

Кто говорит тебе: "для Вас..."?..

 

Когда сменится гнев на милость

Мне не дано предугадать...

Твоих исканий благодать

Уже Голгофой обратилась...

 

Но непреложен мой закон –

Владикавказские привычки...

И я беру тебя в кавычки...

Суровым русским языком

Все чаще изъясняться стал;

Какая странная примета...

Где ж право горского поэта

Благословлявшего твой стан?

 

Благословлявшего твой лик,

Зеленых глаз твоих софиты,

Нагих колен твоих граниты

И жарких губ твоих родник...

 

2010
ДУДАЙТЫ ЧЕРМЕН

КÆЙ СÆНТТЫ КÆНЫС НЫР ФЫНÆЙ ТА

Кæй сæнтты кæныс ныр фынæй та,
Кæй пъатæй свæййы риу фæлмæндæр?

Исакийы аргъуан, Париж дæр
Кæмæн хъарыс тыххæй, мæ зæрдæ?

 

Кæй нывæрзæн вæййы дæ къух, -
Уæздан, лæгъз, рог æмæ фæрныг?
Дæ разы чи у ‘лхынцъæрфыг?
Кæй «Сымах»-æй нæ кæныс цух?

 

Нæ зонын æз, дæ их зæрдæмæ
Хур кæд ныккæсдзæни ног…
Дæ удвæрнон агуырдтæ рог
Нæ хъуыддаг разылдтой Голгофмæ…

 

Мæ фæткæн нæй фæцудæн, зон –
Уый Дзæуджыхъæуы рагон ахуыр…

Дыкъæдзгуыты дæ систон ‘нахуыр

Уырыссагау тызмæг, мæ бон,

Ныр-иу æз арæхдæр фæдзурын,
Бæгуыдæр, уый мæ дисы ‘ппары…
Зон, – хохаг поэтæн йæ бар у
Дæ нарæг астæуыл фæзарын.

 

Дæ уарзтæй ам фыцын - иунæг, æнцад,
Дæ цъæх цæстыты стъалытыл,
Дæ гом уæрджыты къæйдуртыл,
Дæ тæвд былтыл æнкъард – мæ зард.

Уырыссагæй раивта Плиты Инал.

ENZO FUSCO

DICITENCELLO VUJE

Dicitencello a 'sta cumpagna vosta

ch'aggio perduto 'o suonno e 'a fantasia...

ch''a penzo sempe, tutt''a vita mia...

I' nce 'o vvulesse dicere, ma nun ce 'o ssaccio dí...

 

'A voglio bene... 'A voglio bene assaje!

Dicitencello vuje ca nun mm''a scordo maje.

E' na passione, cchiù forte 'e na catena,

ca mme turmenta ll'anema... e nun mme fa campá!..

 

Dicitencello ch'è na rosa 'e maggio,

ch'è assaje cchiù bella 'e na jurnata 'e sole...

Da 'a vocca soja, cchiù fresca d''e vviole,

i giá vulesse sèntere ch'è 'nnammurata 'e me!

 

'A voglio bene... Na lácrema lucente v'è caduta...

dicíteme nu poco: a che penzate?!

Cu st'uocchie doce, vuje sola mme guardate...

Levámmoce 'sta maschera, dicimmo 'a veritá...

 

Te voglio bene... Te voglio bene assaje...

Si' tu chesta catena ca nun se spezza maje!

Suonno gentile, suspiro mio carnale...

Te cerco comm'a ll'aria: Te voglio pe' campá!..

1930

ЭНЦО ФУСКО

ЗÆГЪУТ-МА, ЧЫЗДЖЫТÆ

 

Зæгъут-ма, чызджытæ, уæ хорз хæларæн,

Мæ фын кæй фæлыгъд дард, мæ цард кæй сафтид.

Æдзух йæ фæлгонц мæ рыст зæрдыл кæй дарын,

Рæсугъддæр уымæй нæй зæххыл, йæ уарзтмæ йын бæллын.

 

Фæндыд мæхи дæр æргом зæгъын мæ уарзтыл,

Фæлæ мæ бон нæ баци, ‘васт бандзыг и мæ æвзаг.

Уæлмонц æнкъарæн йæ уацары мæн систа,

Йæ цæстыты фæлмæн бакаст - мæ иунæг хос мæнæн.

 

Йæхимæ ‘лвасы ‘ндон рæхысæй тынгдæр,

Бæллын йæ уарзтмæ, ме ‘нкъарæнтæ ‘мбæхсын.

Зæгъин ын хъавгæ: «Æнæхъуаджы æмбæхсыс ды,

Уæлмонц æрвон æнкъарæнæй дæ зæрдæ ‘ххæст кæй у!»

 

Зæгъут ын ноджы, кæй у сырхуадул уарди,

Кæй у рæсугъддæр хурæй, мæ зæд, æрттивгæ стъалы.

Дæ гамхуд аппар, зæгъ мын, ды дæр кæй судзыс

Уæларвон уарзты пиллонæй, кæй уарзыс мæн ды дæр!

 

Фæндыд мæхи дæр æргом зæгъын мæ уарзтыл,

Фæлæ мæ бон нæ баци, ‘васт бандзыг и мæ æвзаг.

Уæлмонц æнкъарæн йæ уацары мæн систа,

Йæ цæстыты фæлмæн бакаст - мæ иунæг хос мæнæн.

Италиаг æвзаджы неополитанаг диалектæй

дæлрæнхъонимæ раивдта Плиты Инал.

EDGAR ALLAN POE

ELDORADO

Gaily bedight,
A gallant knight,
In sunshine and in shadow,
Had journeyed long,
Singing a song,
In search of Eldorado.

But he grew old –
This knight so bold –
And o`er his heart a shadow
Fell as he found
No spot of ground
That looked like Eldorado.

And, as his strength
Failed him at length,
He met a pilgrim shadow –
“Shadow,” said he,
“Where can it be –
This land of Eldorado?”

“Over the Mountains
Of the Moon,
Down the Valley of the Shadow,
Ride, boldly ride,”
The shade replied, -
“If you seek for Eldorado!”

 

1849
ЭДГАР АЛАН ПО

ЭЛЬДОРАДО

 

Цингæнгæ, цырд,

Иу барæг цыд,

Бон ивта 'хсæв йæ рады,

Йæ балц уыд дард,

Æхцон – йæ зард,

Йæ бæллицц – Эльдорадо.

 

Зæронд у ныр,

Хъаруйæ – стыр,

Æрмæст æнкъард йæ зæрдæ.

Уыны, йæ бон

Кæй нæу бынтон

Ыссарын Эльдорадо.

 

Йæ тых æваст

Куы баци саст,

Уæд федта 'ндæрджы хъæды,

«Хъус-ма, – зæгъы, –

Тынг мæ фæнды

Фенын Элдьдорадо!»

 

«Фатау, уæд, тæх

Мæймæ æд бæх,

Ма тæрс, ма дзур дард у.

Размæ æрмæст, –

Фена дæ цæст

Тагъддæр Эльдорадо».

 

Англисагæй раивта Плиты Инал.

 

RUBÉN DARÍO

EL CISNE

A Ch. del Gouffre

Fue una hora divina para el género humano.
El Cisne antes cantaba sólo para morir.
Cuando se oyó el acento del Cisne wagneriano
fue en medio de una aurora, fue para revivir.

Sobre las tempestades del humano oceano
se oye el canto del Cisne; no se cesa de oír,
dominando el martillo del viejo Thor germano
o las trompas que cantan la espada de Argantir.

¡Oh Cisne! ¡Oh sacro pájaro! Si antes la blanca Helena
del huevo azul de Leda brotó de gracia llena,
siendo de la Hermosura la princesa inmortal,

bajo tus alas la nueva Poesía
concibe en una gloria de luz y de harmonía
la Helena eterna y pura que encarna el ideal.

1896

 

РУБЕН ДАРИО

 

ДОНЫХЪАЗ

Ch. del Gouffre-йæн

 

Доныхъаз адæмæн уарзон у рагæй, – нæ кадджын фыдæлтæй.

Уый, дам, мæлæты хæдразмæ зæрдæрыстæй «зары», – кæуы.

Абон та Вагнеры доныхъаз, уалдзыгон хуры рæвдыдæй

Райгас и мæрдтæй, ныр цардæн уæздан кады зарæг кæны.

 

Доныхъаз зары йæ зæрдæйы хъæлдзæгæн мигъæмбæрзт арвæй,

Дардыл ивылынц йæ зæлтæ, æнустæм кæлдзысты, нæргæ.

Торы дзæбуджы гуыпп нал хъуысы зæхмæ бынтон дæр йæ зардæй,

Уаз Ангантиры æхсаргарды кой дæр нæ хъуысы бынмæ.

 

Байхъус уæд, Кроны фырт, доныхъаз! О, кæд, æцæгдæр, Еленæ

Райгуырд æрвгъуыз айкæй, – уый та æрæфтыдта Ледæ, –

Афтæмæй махæн æрхаста рæсугъддзинад дунемæ, – уæд

 

Айтынг кæн дардыл дæ урс-урсид базыртæ тагъддæр,

Ирд рухс, поэзи æмæ нæ гармонийы уацары бакæ, –

Уадз, æмæ райгуыра ‘нусон сыгъдæгдзинад, уарзты дæнцæг

Испайнагæй дæлрæнхъонимæ

Раивдта Плиты Инал.

ANDRÉS ELOY BLANCO

 

АНДРЕС ЭЛОЙ БЛАНКО

ПУСТЬ ПАРУС ОБРЕТЕТ В НОЧИ ПРОЗРЕНЬЕ...

 

Пусть парус обретет в ночи прозренье!
Сквозь толщь воды сверкая чешуей,
веди его надежно за собой,
светящаяся рыба вдохновенья!
Спеши к заветной гавани своей
и погрузи корабль в ее объятья
там, где в гармонии невероятья
волна поет, как в роще - соловей.

Перевод С. Гончаренко

АНДРЕС ЭЛЛОЙ БЛАНКО

ТАЛЫНДЖЫ ДÆР НАУПÆЛÆЗ ЙÆ РАЗВÆНДАГ УЫНÆД!

 

Талынджы дæр наупæлæз йæ развæндаг уынæд!

Де ‘рттиваг хæрв доны бынæй, стъалыйау, зыны,

Нау дæ фæстæ ‘ууæнкджынæй, цъæх уылæнтыл цæуы,

Удцырыны ‘рттиваг кæф, йæ балцæй райгонд уæд!

Цырддæр цу дæ наулæууæнмæ: ‘хсызгон ын уыдзæн.

‘Рымысыд дæ уый дæр, у æрвон фарнæй æххæст,

Денджызæн йæ цæллахъ-цæллахъ хъуысдзæни æрмæст

Раст мæлгъæвзаг булæмæргъау, зарджытæ кæндзæн.

 

 

вариант

Талынджы дæр наупæлæз йæ развæндаг уыны!

Де ‘рттиваг хæрв доны бынæй, стъалыйау, зыны,

Нау дæ фæстæ ‘ууæнкджынæй, цъæх уылæнтыл цæуæд,

Удцырыны ‘рттиваг кæф, йæ балцæй райгонд уæд!

Цырддæр цу дæ наулæууæнмæ: ‘хсызгон ын уыдзæн.

Раст мæлгъæвзаг булæмæргъау, зарджытæ кæндзæн.

‘Рымысыд дæ уый дæр, у æрвон фарнæй æххæст,

Денджызæн йæ цæллахъ-цæллахъ хъуысдзæни æрмæст.

 

Испайнагæй дæлрæнхъонимæ

Раивдта Плиты Инал.

ALBA AZUZENA TORRES

PEQUEÑA MUJER DE CABELLO HIRSUTO

 

Pequeña mujer de cabello hirsuto.
De grandes ojos y de andar sin tiempo.
Viajera de la noche, como una flor en luto.
¿De qué tierras lejanas te ha traído el viento?

¿De qué lagos sin nombre?
¿De qué pueblo perdido?
Flor silvestre de algún monte
donde el sol se acuesta herido.

¿Qué diosas ancestrales, aún desconocidas,
te ayudaron a huir de tu tribu sedentaria?
¿Qué nubes en el cielo anunciaron tu partida?

Pero se presentó la noche, y tú te has ido.
Pequeña, solitaria, legendaria.
Ocultándole a los hombres tu destino...

-------------------------------------------------------------------------------------------------

АЛЬБА АСУСЕНА ТОРРЕС

 

СКАЗОЧНАЯ СТРАННИЦА

 

Молоденькая девушка с растрепанной косой.

С глазами, словно свечи, бредёт в ночи пустой.

Как будто бы вне времени, как страждущий цветок.

Какими тебя ветрами примчал сюда твой рок?

 

Скажи, где твои земли, озёра без имён;

Забытое селенье, где может быть, твой дом?

Цветок лесной и дикий, ты с гор или с пустынь,

Где раненое солнце садится средь святынь?

 

Какой богини древней ты помощь приняла,

Когда, покинув племя осёдлое, ушла?

А, может, туча в небе известием спасла?

 

Малышка и изгнанница, и сказочная странница...

Прими ночлег под яблоней, что позвала тебя,

Коль выпала затворная, свободная судьба...

Перевод с испанского – Татьяна Воронцова
АЛЬБА АСУСЕНА ТОРРЕС

АЛÆМÆТТАГ БÆЛЦЦОН ЧЫЗГ

 

Рæсугъд чызг ам æмбисæхсæв пыхцылсæрæй зылди.

Йæ цæстыты, цырагъау, ирд, кæлæйнаг рухс сыгъди.

Раст хъизæмайраг дидинæг, иппæрд дæ дугæй, саст,

Цы дымгæтæ нæм дард бæстæй æрхастой дæу æваст?

 

Кæм ысты, кæ, дæ зæхх, дæ дон, дæ арф, æнæном цад,

Дæ рох хъæубæстæ, бинонтæ, дæ бæллиццаг хæдзар?

Бæрзонд хæхтæй дæ? арф кæмттæй? æдзæрæгранæй? Зæгъ:

Цы бæстæ дын хæлар кодта йæ дзул æмæ йæ цæхх?

 

Цы рагон зæды, дуæджы æххуысы ‘руаджы ды

Дæ адæмы ныууадзгæйæ, фæбалц кодтай дæрдтыл?

Æнахуыр бæлццон, хъодыгонд, æмбисонды рæсугъд,

 

Фæткъуыбæласы буц уазæг фæкæ дæ рæзгæ уд,

Рæу æврагъ дæр дын, чизоны, фæрог кæна дæ мæт,

Кæд разынд диссаг, алæмæттаг де ‘нахуыр хъысмæт…

 

Испайнагæй дæлрæнхъонимæ

Раивдта Плиты Инал.

 

ANDRÉS ELOY BLANCO

SILENCIO

 

Cuando tú te quedes muda,

cuando yo me quede ciego,

nos quedarán las manos

y el silencio.

 

Cuando tú te pongas vieja,

cuando yo me ponga viejo,

nos quedarán los labios

y el silencio.

 

Cuando tú te quedes muerta,

cuando yo me quede muerto,

tendrán que enterrarnos juntos

y en silencio;

 

y cuando tú resucites,

cuando yo viva de nuevo,

nos volveremos a amar

en silencio;

 

y cuando todo se acabe

por siempre en el universo,

será un silencio de amor

en silencio;

 

 

АНДРЕС ЭЛОЙ БЛАНКО

 

САБЫРДЗИНАД

 

Ды æваст куы бауай саугуырм,

Гоби æз куы бауон уайтагъд, –

Баззайдзысты-ма нын къухтæ

‘Мæ сабырдзинад.

 

Ды куы базæронд уай искуы,

Æз куы базæронд уон демæ, –

Махæн баззайдзысты былтæ

‘Мæ сабырдзинад.

 

Ды куы нæ уал уай цæрдæгас,

Æмæ æз зæххыл куы нæ уон, –

Мах фæрсæй-фæрстæм уыдзыстæм

Уыцы сабырдзинады.

 

Ды куы райгас уай фæстæмæ,

Æмæ æз мæрдтæй куы растон, –

Уарздзыстæм кæрæдзи арфдæр

Уыцы сабырдзинады.

 

‘Мæ куы фесæфа æппæт дæр

Алцы, алкуыдæр, æнустæм, –

Уæд нæ уарзт лæудзæн æмырæй

Уыцы сабырдзинады.

 

[1] Первая часть триптиха

[2] Триптихы фыццаг хай

[3] Настоящее имя - Вэлвл Исидорович Гуревич

[4] Æцæг ном - Вэлвл Исидоры фырт Гуревич

[5] Настоящее имя – Михаил Аронович Гольдман.

[6] Æцæг ном – Михаил Аронович Гольдман.

[7] Болгарский поэт-коммунист. Это его последнее стихотворение перед расстрелом. 23 июля 1942 г. ему вынесли смертный приговор и вечером этого же дня на Гарнизонном стрельбище в Софии его расстреляли.

 

[8] Болгараг поэт-коммунист. Уый у йӕ фӕстаг ӕмдзӕавгӕ ӕхсты размӕ.
1942 азы 23 июлы йын мӕлӕты тӕрхон хаст ӕрцыд, ӕмӕ йӕ уыцы боны изæрæй Софияйы Гарнизонон æхсæнвæзы фехстой.

[9] Первата частина на триптиха.

[10] Первая часть триптиха