e) ++Окклюзионды бұзылыстар, бұлшықеттік-буынды дисфункция

4. эмальдің тіс жегісі

5. флюороз

 

103.  Бактериялардан және олардың өміршеңдік өнімдерінен тұратын, тістің беткейіне тығыз бекитін және белгілі бір жағдайларда эмальдың деминерализациясына жеткілікті қышқыл ортаны жасауға қабілеті жұмсақ, мөлдір, жабысқақ материал болып табылады:

1. сілекей

2. эмаль

3. тіс буылтығы+

4. қызылиекүсті тіс тасы

5. қызылиекасты тіс тасы

 

104. Ауруханаға 28 жастағы науқас Х., сол беттің ауырсынуына және қызаруына шағымданып келді. Анамнезінен: емдің шара кезінде солярииде күйік алған. Обьективті сол жақ беттің ісінуіне байланысты беті ассиметриялы, тері жамылғысы қызарған,ісінген, пальпацияда ауырсынулы. Эпидермис және терінің емізікшелі қабаты бұзылған. Тек түкті фолликула және терілік бездер зақымдалмаған. Күйіктің сатысын анықтаңыз:

1.  I

2. II

3. IIIa+

4. IIIб

5. IV

 

105. Дәрігер тіссіз жоғарғы жағы бар науқасқа жеке дара қасықты шақтап көруді өткізді. Содан кейін шақтап көру кезінде қасықтың шекараларын нақтылау үшін науқасқа аузын кең ашуды, ұртын ішке тартуды, ерінді созуды ұсынады. Дәрігермен өткізілген сынаманың түрін анықтаңыз:

1. Гаврилов сынамасы

2. Гербст сынамасы+

3. Рубинов сынамасы

4. Оксман сынамасы

5. Бетельман сынамасы

 

106. Ауруханаға 2 жастағы бала О., оң жақ төменгі жақ аймағындағы ісінуге және ауырсынуға шағымданып келді. Анасының айтуы бойынша бала 1 апта бұрын баспамен ауырған. Қарау кезінде: жақасты аймағында диаметрі 2.0х2.0см ауырсынулы инфильтрат анықталады, пальпацияда қозғалмалы,терімен және айналасындағы тіндермен жабыспаған. Оның үстіндегі терісі өзгеріссіз,қатпарға жиналмайды. Болжам диагноз қойыңыз:

1. Мойынның бүйір кистасы

2. Созылмалы гиперпластикалық лимфаденит

3. Жедел серозды лимфаденит+

4. Жедел іріңді лимфаденит

5. Жедел серозды сиалоаденит

 

107.Ауруханаға 8 жастағы науқас бала Л., оң жақ төменгі жақ аймағындағы ауырсыну мен ісінуге, әлсіздікке, меңзеңдікке шағымданып келді. Обьективті: оң жақ төменгі жақтың жұмсақ тіндерінің ісінуіне байланысты беті асиметриялы. Осы аймақта диаметрі 2.0х1.0см болатын инфильрат анықталады, терісі қызарған. Ауыз ашылуы ауырсынулы. 8,5 тістің сауытының ½ бұзылған, перкуссияда ауырсынулы. 8.4, 8.5, 4.6 тістер деңгейіндегі өтпелі қатпар жазылған,қызарған, ісінген, қысымдалған, пальпацияда ауырсынулы. Болжам диагноз қойыңыз және хирургиялық емнің әдісін анықтаңыз:

1. 8.5 тістің созылмалы периодонтитінің асқынуы, 8.5 тісті жұлу
2. Жедел іріңді периодонтит, 8.5 тіс түбірі ұшының резекциясы
3. 8.5 тістен болған жақасты аймағының флегмонасы, іріңді дренаждау
4. 8.5 тістен болған жедел іріңді остеомиелит, остеоперфорация
5. Төменгі жақтың жедел іріңді периоститі, периостотомия,8.5 тісті жұлу+

 

108. Клиникаға 25 жастағы К. Науқас тістердің дұрыс емес орналасуы, шайнау кезінде оң самай-төменгі жақ буынында(СТЖБ) ауырсыну шағымымен келді. Қарағанда: оң жақ құлақмаңы-шайнау бұлшықетінің ұлғаюы есебінен беттің асиметриясы. Төменгі жақ тіс доғасының ортаңғы сызығы 1,5 мм оңға ығысқан. 4.6 тісі жоқ, 1.2, 2.2. 3.3, 3.4 тістер вестибулярлы орналасқан. М. Helkimo индексі бойынша дисфункцияның қарқындылығы – орташа. Функциография нәтижелері бойынша төменгі жақ қозғалысы амплитудасының шектелуі орнатылды. Алғашқы диагнозды қойыңыз және сәулелік диагностика әдісін анықтаңыз.

1. Күрек тістер мен ит тістердің тілдік орналасуы, төменгі жақтың рентгенографиясы
2. Күрек тістер мен ит тістердің вестибулярлы орналасуы, компьютерлік томография
3. Айқасқан тістесу, магнитті-резонансты томография+
4. Ашық тістесу, ультра дыбысты зерттеу
5. Тіке тістесу, телерентгенография

 

109. Ауруханаға 11 жастағы бала М.,төменгі тістер қызылиегіндегі ауырсыну мен ісінуге шағымданып келді. Жергілікті қарау кезінде: беті симметриялы. Ауыз ашылуы еркін. Ауыз кіреберісінің тереңдігі 3 мм құрайды, сөйлеу кезінде төменгі ерні аз қозғалмалы. Төменгі еріннің үзбесі анық емес. 3.1,4.1 тістер аймағында қызылиек жиегі қызарған және палпация кезінде ауырсынулы. Болжам диагноз қойыңыз және хирургиялық ем түрін анықтаңыз:

1. Тілдің қысқа үзбесі, френуллопластика
2. Жоғарғы еріннің қысқа үзбесі, хейлопластика
3. Альвеолярлы өсінді деформациясы, альвеолопластика
4. Ауыз қуысының ұсақ кіреберісі,вестибулопластика+
5. Ауыз кіре берісінің кілегейлі тартылулары, альвелопластика

 

110. Ауруханаға 14 жастағы бала Д., сол жақ жоғарғы жақ аймағындағы ауырсыну мен ісінуге шағымданып келді. Анамнезінен: 1.1 тістегі ауырсыну 2 тәуліктен бері мазалайды. Ісіну пайда болған. Обьективті: сол жақ жоғарғы жақтың жұмсақ тіндерінің ісінуіне байланысты беті асиметриялы. Пальпация ауырсынулы. Ауыз ашылуы ауырсынуымен. 1.1 тіс сауытының 1/3 бұзылған. Перкуссия ауырсынулы. Өтпелі қатпар қызарған, ісінген, қысымдалған, пальпацияда ауырсынады. Рентгенограммада: тістің түбірі ұшы аймағында периодонтальды саңылауының кеңеюі және дөңгелек қалыптағы 0,2х0,2 см гомогенді ошақ анықталады. Болжам диагноз қойыңыз және хирургиялық араласу көлемін анықтаңыз:

1. Жедел іріңді периостит.периостотомия. 1.1 тісті емдеу.+
2. Жедел іріңді периодонтит, 1.1 тісті жұлу.
3. Жедел іріңді остеомиелит, остеоперфорация, 1.1 тісті жұлу
4. Жедел іріңді пульпит, 1.1 тісті емдеу
5. Созылмалы периодонтиттің асқынуы, периостотомия,1.1 тісті жұлу

 

111. Самай-төменгі жақ буынында (СТЖБ) морфологиялық өзгерістер кезінде тістесу ауытқуын дұрыстау және тіс қатарларының артикуляциясын қалпына келтіру буындардың жүктемесін жоюға және олардың қызметтерінің оптимизациясына септігін тигізеді, өйткені патогенездің негізі болып табылады:

a) СТЖБ құрылымдарының микрожарақаты, шайнау бұлшықеттерінің спазмы

b) Төменгі жақ орналасуының бұзылысы, бұлшықеттер тонусының өзгерісі

c) Төменгі жақ қозғалысының бұзылысы, шайнау бұлшықеттерінің спазмы

d) СТЖБ құрылымында қабынулы және дегенеративті өзгерістер

 

112. Клиникаға 25 жастағы К. Науқас 2.6 тіс сауытының бұзылысы шағымымен келді. Қарағанда: тістің окклюзионды беткейінде 0,3х0,3см ақау бар. Тістің окклюзионды беткейі бұзылысының индексі(ТОББИ) 30% құрайды. Алғашқы диагнозды қойыңыз және ортопедиялық емдеу әдісін анықтаңыз:

1. 2.6 тіс сауытының кіші ақауы, жасанды сауыт
2. 2.6 тіс сауытының орташа ақауы,қондырмалар+
3. 2.6 тіс сауытының үлкен ақауы, штифттер
4. 2.6 тіс сауытының толық ақауы,винирлер
5. 2.6 тіс жегісі, 2.6 тісті пломбылау

 

113. Клиникаға 25 жастағы А. Науқас тістердің болмауы шағымымен келді. Қарағанда: жоғарғы жақта екі жағынан шайнау тістері жоқ. Кеннеди жіктелісіне сәйкес алғашқы диагнозды қойыңыз:

1. Тіс қатарының ақауы 2 класс
2. Тіс қатарының ақауы 3 класс
3. Тіс қатарының ақауы 4 класс
4. Тіс қатарының ақауы 1 подкласс 2 класс
5. Тіс қатарының ақауы 1 класс+

 

114. Жиектік тұйық бекіту клапаны тіссіз жақта протездің жақсы бекітілуінің негізгі шарты болып табылады. Оның түзілуі үшін қызмет кезінде протез орыны тіндерінің және оның шекараларының қалыбын алу қажет. Қалыптың түрін анықтаңыз:

1. Функциональды+?
2. Анатомиялық
3. Физиологиялық
4. Патологиялық
5. Компрессионды

 

115. Ауруханада науқас П., 25 жаста, қойылған диагноз: 4.6 тістің созылмалы периодонтиті және 4.6 тісті жұлу жоспарлануда. Мандибулярлы жансыздандыру жүргізу кезінде иньекционды иненің ұшы сынп кетті. Жұмсақ тінде қалған ине сынығы көзге көрінбейді. науқасты әрі қарай жүргізу тактикасын анықтаңыз:

1. Жұмсақ тінді кесіп, өздігінен шығару
2. Науқасты рентгенограммаға жолдау+
3. Аурухан жағдайына бақылау
4. Бөгде дене шыққанша күту тактикасы
5. Емдік шараларын қажет етпейді

 

116. Науқас Т., 20 жаста, сол жақ ұрт аймағындағы ісіну мен ауырсынуға шағымданып келді. Анамнезінен: ісіну 2 тәулік бұрын безеуді сыққаннан кейін пайда болған. Обьективті: сол жақ ұрт аймағының жұмсақ тіндерінің ісінуіне байланысты беті асиметриялы. Осы аймақта диаметрі 1,5х2,0 см болатын инфильтрат анықталады, инфильтрат ортасында өзегі бар, пальпацияда ауырсынулы. Болжам диагноз қойыңыз және хирургиялық емнің түрін анықтаңыз:

1. Ұрт аймағы целлюиті,периостотомия
2. Ұрт аймағы флегмонасы,іріңдікті дренаждау
3. Ұрт аймағының абсцедирлеуші фурункулы,іріңдікті дренаждау+
4. Ұрт аймағының карбункулы, остеоперфорация
5. Ұрт аймағы лимфадениті, пункция

 

117. Ауруханаға 35 жастағы науқас Ю., жұлынған 46 тіс орнының тұрақты,солқылдап ауруына, үшкіл жүйке жүйесі бойымен таралатына, ас қабылдауының бұзылысына, кешкі уақытта дене қызуының көтерілуіне шағымданып келді. Анамнезінен 3 күн бұрын 46 тісі жұлынған. Медициналық көмекке жүгінбеген. Объективті: беті симметриялы, ауыз ашылуы ауырсынады, ұяшық маңы шырышты қабаты қызарған, 46 тіс ұяшығы іріңді эксудатпен толған.Болжамды диагноз қойыңыз.

a) жедел іріңді одонтогенді альвеолит+

b) жедел шектелген остеомиелит

c) төменгі ұяшықтық  невриті

d) төменгі жақтың жедел іріңді периоститі

e) төменгі жақтың актиномикозы

 

118. Тұтас құрылыммен тіс тұқылының циркулярлы қамтуы есебінен табиғи тіс сауытының физико-механикалық сипаттамасының жоғарылауы, алынбайтын немесе алмалы протездің тірек элементі қызметін орындау мүмкіндігі келесінің артықшылығы болып табылады:

1. жасанды сауыттың+
2. винирлердің
3. қондырманың(салманың)
4. штифтті тістердің
5. импланттың

 

119. Клиникаға 48 жастағы К. Науқас жағымсыз сезімдер,күйдіру,ауыз қуысы кілегей қабығының қызаруы, ауызда металдың дәмі шағымымен келді. Науқастың айтцы бойынша осы симптомдар 2 жыл бқрын металды керамикадан алынбайтын протезді дайындағаннан кейін пайда болды. Қарағанда: әртүрлі материалдан алынбайтын протездер бар, протездер айналасында ауыз қуысының кілегейі қызарған, ісінген және ақшыл қақпен жабылған. Алғашқы диагнозды қойыңыз және емдеу тактикасын анықтаңыз:

1. жедел афтозды стоматит, кератопластиктермен емдеу
2. гальванизм,біртекті металдан протездерді ауыстыру+
3. көптүрлі экссудативті эритема,антигистаминді терапия
4. контактты аллергиялық стоматит, антигистаминді терапия
5. вульгарлы күлдіреуік, гормональды терапия

 

120. Клиникаға 23 жастағы Д. Науқас тістердің дұрыс емес орналасуы, шайнау кезінде оң самай-төменгі жақ буынында(СТЖБ) ауырсыну шағымымен келді. Қарағанда: оң жақ құлақмаңы-шайнау бұлшықетінің ұлғаюы есебінен асиметриясы. Төменгі жақ тіс доғасының ортаңғы сызығы 2,5 мм оңға ығысқан. 4.6 тісі жоқ, 1.2, 2.2, 3.3, 4.3 тістер вестибулярлы орналасқан. Алғашқы диагноз қойыңыз және функциональды диагностика әдісін таңдаңыз:

1. күрек тістер мен ит тістердің вестибулярлы орналасуы, функциография
2. күрек тістер мен ит тістердің тілдік орналасуы, миография
3. айқасқан тістесу, функциональды сынама
4. ашық тістесу, гнатометрия
5. тіке тістесу, Изард әдісі

 

121. Клиникаға 37 жастағы В. Науқас 3.4 тіске тістегенде аздап ауырсыну сезімдері шағымымен келді. Науқастың айтуы бойынша 7 тәулік мерзімінде ауырады. 1 жыл бұрын 3.4 тісі жедел пульпит бойынша емделген. Қарағанда: беті симметриялы, ауыз ашылуы еркін. 3.4 тістің контактты беткейінде жегіленген қуыс бар, пломбасы жоқ. Зондтағанда жегіленген қуыс тіс қуысымен байланысады, ауырсынулар жоқ. 3.4 тістің перкуссиясы және пальпациясы ауырсынбайды. 3.4 тістің түбірі проекциясында өтпелі қатпар бойымен іріңді экссудаты бар жыланкөз бар. ЭОД көрсеткіштері-108 мкА. Алғашқы диагнозды қойыңыз және диагностика әдісін анықтаңыз:

1. жедел пульпит, 3.4 тісті бояу
2. созылмалы пульпит, 3.4 тістің рентгенографиясы
3. жедел периодонтит, 3.4 тістің рентгенографиясы
4. созылмалы периодонтит, 3.4 тістің рентгенографиясы+
5. созылмалы периодонтиттің өршуі, цитология

 

122. Ауруханаға 45 жастағы науқас Н. Ауыз жаба алмау шағымымен келді. Қасындағы еріп келушінің айтуы бойынша науқас есінеу кезінде ауызын қатты ашып, кейін қайта жаба алмай қалған. Обьективті: беттің төменгі үшінің ұзаруына байланысты беті асиметририялы, ауыз ашылуы, сілекей көп мөлшерде бөлінуде. Пальпация кезінде самай-төменгі жақ буын басы бет доғасы астында анықталады. Самай- төменгі жақ буынынң ретгенограммасында төменгі жақтың басы буын төмпегінің алдыңғы қатпарында анықталады. Буын ойысы бос күйінде. Болжам диагнозын қойыңыз:

1. төменгі жақтың бір жақты артқы шығуы
2. төменгі жақтың бір жақты алдыңғы шығуы
3. төменгі жақтың екі жақты артқы шығуы
4. төменгі жақтың екі жақты алдыңғы шығуы+?
5. самай-төменгі жақ буынының тыртықтық контрактурасы

 

123. Клиникаға 7 жастағы К. Бала келді. Дәрігер дистальды окклюзия диагнозын қойды. Анасын емінің ұзақтық сұрағы қызықтырды. Жақтардың белсенді өсуі кезеңдерінде гнатикалық түрдегң дистоокклюзияны емдеу ұзақтығы Френкелдің қызметі реттеушісін үнемі қолдану кезінде тағам қабылдау уақытын қоспағанда құрайды.

1. 1- 1,5 жыл
2. 2- 2,5 жыл+
3. 3- 3,5 жыл
4. 4- 4,5 жыл
5. 5- 5,5 жыл

 

124. Ауруханаға 12 жастағы бала Н., оң бүйір күректісі аймағында шайнау кезіндегі, салқын және ыстық тамақ қабылдау уақытындағы ауырсынуға шағымданып келді. Анамнезінен: бокс ойыны кезінде соғып алған. Жергілікті қарау кезінде: жоғарғы еріннің оң жағы ісінуіне байланысты беті асимметриялы. 1.2 тістің сауыты толығымен түбірлік бөлімімен қоса зақымдалған. Температуралық тітіркендіргіштерге ауырсыну байқалады. Пульпалық камерасы ашылған, пульпасы қаңсыраулы. Ретгенограммада: тіс сауыты мен түбір аймағында сыну сызығы анықталады. Болжам диагноз қойыңыз:

1. 1.2 тістің түбір ұшы сынуы
2. 1.2 тістіің түбірінің орталық сынуы
3. 1.2 тіс түбірінің сауыттық сынуы?
4. 1.2 тіс сауытының толық жұлынуы
5. 1.2 тістің тіке сауыт-түбірлік сынуы

 

125. Баланың өсуін көрсететін цефолометриялық талдау,тістердің жарып шығу мерзімдерін анықтау олардың қалыпты жағдайға сәйкестігі, сонымен қатар рентгенограммада барлық тұрақты тістердің болуы, олардың жарып шығуының дұрыстығы келесіні жоспарлау негізі болып табылады:

1. Тістерді жұлу уақытын
2. Остеотомияны өткізу уақытын+?
3. Френулопластиканы өткізу уақытын
4. Гингивотомияны өткізу уақытын
5. Альвеолотомияны өткізу уақытын

126. 45 жастағы ер адам протездеу мақсатында тіс дәрігерлік клиникаға жүгінді. 30 жыл бойы темекі шеккен адам, күніне 20-дан астам темекі шегеді. Ұрттың шырышты қабатында тістердің түйісу сызығында және ауыздың езулерінде ақ-сұр түсті дақтар байқалады, ауырсыну сезімінсіз, алынбайды және қыру кезінде эрозияланбайды. Аталған диагноздардың қайсысы ең ықтимал?

1. Жалпақ лейкоплакия
2. Таппейнер лейкоплакиясы+
3. Жұмсақ лейкоплакия
4. Веррукозды түйіншелі лейкоплакия
5. Веррукозды сақал тәріздес лейкоплакия

 

127. Тіс дәрігерлік емханаға 44 жастағы әйел жоғарғы оң жағында орналасқан тістің ауыруымен шағымданып келді. Анамнезінен: ауырсыну бір апта бойы жиі мазалайды. Қарау кезінде 1.5 тісте медиальды-шайнау бетінде тіс қуысымен байланысқан терең кариозды қуыс байқалады, зондтау және перкуссия кезінде ауырады, суыққа реакциясы баяу басылатын ауырсыну сезімді. Төменде аталған диагноздардың қайсысы ең ықтимал диагноз?

1. Созылмалы периодонтиттің өршуі
2. Созылмалы пульпиттің өршуі
3. Созылмалы гангренозды пульпит
4. Жедел іріңді пульпит+?
5. Жедел серозды пульпит

 

128. 17 жастағы бозбала ауыз қуысындағы ауырсынуға шағымданады. Науқастың айтуы бойынша тіс дәрігеріне белгісіз ерінтінді кездейсоқ жұтып қойғанына байланысты емделген. Қарау кезінде: ісінген ауыз қуысының гиперемирленген шырышты қабығының аясында ақ түсті тығыз қабық түріндегі коагуляциялық некроз байқалады. Аталған болжама диагноздардың қайсысы ең ықтимал?

1. Созылмалы механикалық жарақат

2. Қышқылдық жарақат

3. Сәулелік зақымданулар