Словы, што запісаны з памылкамі, напішыце правільна.

 

Студэнтства
Міласэрдна
Грамадства
Картатэччык
Агенцтва
Французскi
Калмыкскі
Таджыцкі
Пераклаччык
Гарацкі

 

4. Устаўце патрэбныя лiтары.

 

Марок.., адажы.., ж..стыкуляцыя, свiт..рок, фламаст..р, iнт..лiгенцыя,

бр..стчанiн, д..лiкатэс, лат..рэя, бр..зент.

 

5. Падкрэсліце словы, у якіх замест кропак трэба ўставiць мяккi знак.

 

Мен..шы, рамен..чык, эканом..це, хатын..скi, завес..ся, заходз..це, восен..скi, с..цебануць, балон..чык, снежан..скі, мядз..ведзева.

 

6. Замест кропак устаўце патрэбныя літары.

 

В..льнадумец, кар..ткашэрсны, п..лiтэхнiчны, н..ваўведзены, св..еасаблiвы, с..нцапёк, пр..цiатамны, абар..наздольнасць, в..семсот.

 

7. Устаўце, дзе трэба, патрэбныя літары.

 

Кампос..ны, карыс..ны, капус..ны, праяз..ны, ненавiс..ны, свiс..нуў, кантрас..ны, помс..лiвы, балас..ны, зарас..нiкi, дэсан..нікі.

 

8. Падкрэсліце словы, у якіх замест кропак трэба ўставiць раздзяляльны мяккi знак?

 

Ад..ютант, вераб..iны, парц..е, малац..ба, кампан..ён, надз..муцца, канферанс..е, бар..ер, суддз..я, В..етнамскі, п..еса.

 

9. Е або Я? Устаўце патрэбную лiтару.

 

Зам..ць, п..рон, з..ленiва, л..мантаваць, б..сконцы, с..мсот, вас..мнаццаты, л..снiчоўка, с..ржант, дз..в..ц..ра, П..труся, выкіп..ціць.

 

Няправiльна напiсаныя словы запішыце без памылак.

 

Абiтурыент
Эфiопiя
Аксiома
Берлiёз
Акардыён
Фiалка
Булён
Фае
Чэмпiянат

 

11. У ці Ў? Устаўце патрэбнае.

 

Транспартна-..борачны, машына "Волга"..зляцела, поды..м, нервова..здрыгвае, фа..на, прыгожая..нiформа, а..дыенцыя, а..кцыён, хлопцы-..мельцы.

 

12. Падкрэсліце словы з прыстаўнымі літарамі.

 

Рос агурок, небяспечны вораг, каляровая iстужка, старая вольха, аржаны хлеб, палiваць агарод, вокладка кнiгi, iграць на баяне, трашчаць iлбы.

 

13. Устаўце патрэбныя літары.

 

Не..дэнтычны, з..начыць, за..нелы, спад..лба, пера..начыць, па..мправiзаваць, дэз..нтэграцыя, аб..лгаць, пра..снаваць.

 

14. Устаўце патрэбныя літары.

 

Бiлет..льготны, апусцiлася..мгла, высокае..ржышча, цвiк..ржавы,

заехаць на..льнозавод, хлопцы па..мкнулiся наперад, футбалісты пра..гралі матч.

 

Е цi Я?

 

Вугл..воз, вогн..тушыцель, шэрсц..прадзiльны, земл..мер, заходн..еўрапейскi, жыцц..люб, зерн..падобны, кон..гадоўля, гус..ферма.

 

А, О цi Э?

 

Ш..сцiвугольнiк, р..лiгiя, д..ўгавалосы, лiбрэт.., гарыз..нтальны, ш..вялюра, кур..дым, iмпрэсары.., брут.., в..гнеўстойлівы.

 

Устауце, дзе трэба, лiтару В.

 

Шукаць на..обмацак, незабыўны..образ, два чатырох..угольнiкi, пайсцi ў..оперу, свежая..устрыца, новы..офiс, ваку..умная ўстаноўка.

 

Закрэсліце лішняе.

 

Прыёмка (у,ў)тылю, шлагба(у,ў)м, усе(у,ў)ладны, за (У,Ў)сманiю, рабочы-(у,ў)дарнiк, стра(у,ў)с, шпаркія (у,ў)ланы, за(у,ў)ралле, токар-(у,ў)ніверсал.

 

Запiшыце словы па-беларуску.

 

Техника		Твёрдый
авантюрный		Карантин
Плотина		Тираж
Латинский		Авторитетный
Этюдник		в Литве

 

Мяккi знак цi апостраф? Упiшыце патрэбны знак.

 

Ад..езд, Аляб..еў, бар..ер, восен..скi, з..зд, л..ецца, пяц..дзесят, раз..юшаны, рэл..еф, уз..яднанне, п..едэстал, мадз..яры, кнаферанс..е, заходз..це.

 

21. Раскрыйце дужкi, пастаўце, дзе трэба, прапушчаныя лiтары i знакi прыпынку. Вызначце стыль тэксту.

 

Настаўнiца

Па(над) Свiслач..у на мал..ўнiчым узгорк.. што на (ў,у) скраiне

вёскi красуецца светлы (двух)пав..рховы будынак м..сцовай школы. Падым..шся на гэты ўзгор..к перад табою а..крываецца цудоўны кра..вiд (у)нiзе люстранай роўняд..ю паблiск..вае рэчка (ў,у)твараючы ў гэтым месцы выгi.. за ёю пачына..цца лес якi цiха дрэмле ў сва..м дзiвосным восен..скiм убран..i (з)воддаль крыху (ў)бок вiдаць домiкi чыгуначнага пасёлк...

Да школы па ўтаптан..ай мно..ствам ног сце..цы сп..шаецца ж..нчына. Пады..шоўшы да будынк.. яна пад..маецца па лес..iцы а (на)сустрач ёй з усiх канцоў л..цiць р..знагалосае добры дзень Алена Рыгораўна. Дзецi акружаюць настаўнiцу (на)перабой ра..каз..ваюць пра школьны.. навiны iх клас сён..я будзе..учыцца ў актавай зале дзе ўжо сабралася шмат лю..ей. Юбiлей(жа) школы ёй пяц..дзесят гадоў.

Звiнiць зв..нок i настаўнiца таропка iдзе ў залу. С..рэдняга рост.. з густымi в..ласамi кранутымi лё..кай сiвiзною (ў,у) строгiм кас..юме яна сён..я выглядае асаблiва прыгожай. Ува..шоўшы Алена Рыгораўна агледз..ла залу i пачала ўрок. (Па)мац..рынску але патрабавальна вядзе яна гутарку з вучнямi дакладна тлумачыць мат..рыял. Трапнымi пытан..ямi яркiмi прыкладамi настаўнiца захапляе ўсiх. Няма на ўроку свавольнiкаў няма пасiўных i (абы)якавых. Iдзе напру..аная работа думкi дзе..цца дзiвоснае кал..ктыўнае дзейства настаўнiцы i яе выхаванцаў. Колькi вось такiх урокаў правяла Алена

Рыгораўна за сва.. тры..цаць гадоў настаўнiцкай працы! Але сён..яшнi ўрок (не)звычайны за партамi апрача вучняў сядзяць дарослыя людзi былыя вучнi школы настаўнiкi бацькi вучняў.

(А.Рыбачонак)

 

МАРФЕМІКА. СЛОВАЎТВАРЭННЕ.

 

1. Падкрэсліце словы, у якіх ёсць суфiкс -к-.

 

Кнiжка	блiзкi	арганiстка
Казка	Вясёлка	казацкi
Вадкасць	дадрукоўка	сшыткi

 

Падзяліце словы на марфемы.

 

Слова	Прыст.	Корань	Суфікс	Канч.	постфікс
дадатковы
Заснуць
падаконнiк
заскрыгатаць
бязбоязнасць
Смяюцца
Сабралiся
абдымаюцца
Заходзьце
абуваюцца
прычакалася
каму-небудзь
Зачынены

 

Падкрэсліце словы, утвораныя суфiксальным спосабам.

 

Рукаў, бульбакапалка, зрэдку, кудысьцi, скланяльны, бачачы, горача, хiтраваць, даверху.

 

4. Падкрэсліце пары слоў, якія з’яўляюцца аднакаранёвымі.

 

Затрубiць – адрубiць, гасцiная – гасцiнiца, разгарэцца – разгарнуцца, падарожжа – падарожнiк, адвыкнуць – навыкi, мята – мятла, дамалоцца – дамалочвацца, млосна – млосць.

 

5. Укажыце сродкі і спосаб утварэння слоў.

 

1.	Заморскi ←
2.	Узмор'е ←
3.	Зазямлiць ←
4.	Спачатку ←
5.	Нехта ←
6.	Засвоiць ←
7.	Антываенны ←
8.	Пазаўчора ←
9.	Заўчасна

 

6. Якія асновы з’яўляюцца невытворнымі? Падкрэсліце іх.

 

Жальба, затвор, унiкум, работа, пасцiлка, памiдоры, фармальны, паклёп, прырода, важны.

 

7. Якiя словы ўтвораны прыставачна-суфiксальным спосабам? Падкрэсліце іх.

 

Зазiмак, запiсаць, датэрмiнова, удумацца, падземны, дагаварыцца,

улева, па-людску, асмелiцца.

 

8. Абазначце ў словах прыстаўкі.

 

Наяўны, нашэнне, нашчэнт, напамiнак, нанава, належаць, намацаць, назва, нажнiцы.

 

9. Якiя словы ўтвораны бязафiксным спосабам? Укажыце ўтваральную аснову.

 

1.	Уцёкi..... ←
2.	пазыка ←
3.	цiша ←
4.	Перапiшуць ←
5.	Следам ←
6.	Жаданне ←
7.	Зелень ←
8.	Залетась ←

 

Падкрэсліце два лiшнiя словы з пункту погляду iх марфемнай будовы.

 

Агарод, муляж, цiшэй, калоссе, пасцi, гусей, мудры, iдуць, ракурс.

 

11. Якiя словы ўтвораны складана-суфiксальным спосабам? Падкрэсліце іх.

 

Малаверагодны, металарэжучы, абiбок, чатырохпавярховы, школа-інтэрнат, пяцiтонны, фiлфак, фотаапарат, двухрадкоўе.

 

Падкрэсліце словы, правiльна падзеленыя на марфемы.

 

па-спа-чу-ва-ць	важн-ы	учор-а
пад-ыс-цi	прывыч-к-а	бар-а-ць-б-iт
не-па-ча-т-ы	за-канч-ва-цца	фарб-ав-а-ц-ца

 

Якiя абрэвiятуры адносяцца да гукавых? Падкрэсліце іх.

 

ЦУМ, БДУ, СНД, ВКЛ, ААН, СНIД, АТК, АТС, НАТО, ФПМ (факультэт прыкладной матэматыкi), МТС.

 

14. Падкрэсліце словы, у якiх ёсць дзве прыстаўкi. Выдзеліце прыстаўкі графічна.

 

анямець	Спаянасць	разбаўляць
памiлаванне	Незваротнасць	непераадольны
несапраўдны	Апавясцiць	пераабувацца

 

15. Падкрэсліце словы з формаўтваральнымi афiксамi.

 

Ручны, стрыгчы, завоз, прыгажэй, весялосць, зварыць, весела, двухсот, крыкун, найлепшы.

 

Падкрэсліце словы з сiнанiмiчнымi суфiксамi.

 

Выхавальнiк, наморднiк, выключальнік, просьбiт, сялянства, пчаляр, прадавец, пастаўшчык, залацiсты, скандалiст, рэвізор.

 

17. Падкрэсліце прыставачныя дзеясловы, якія поўнасцю адарваліся па значэнню ад беспрыставачнага быць.

 

Выбыць, дабыць, забыць, адбыць, набыць, прыбыць, прабыць, збыць, перабыць.

 

18. Раскрыйце дужкi, пастаўце, дзе трэба, прапушчаныя лiтары i знакi прыпынку. Падкрэсленыя словы запiшыце ў адпаведнай форме. Вызначце стыль тэксту і тып маўлення. Зрабіце марфемны і словаўтваральны аналіз выдзеленых слоў.

 

Гля..у ў неба право..у жураўлiныя ключы i (па)цiху радуюся што ж ужо хаця i тое што журавы (не)абмiнулi нашу старонку ўжо i гэта адно як перамога. А вунь..даецца i..дарэнне якога я так прагна чакаў зламаўся затрымцеў блакiце жураўлiны клiн i (ў)след за важаком..мклiва нырнуў (у)нiз. У..дзiраюся хутчэй хутчэй! на высокi курган над Сажом у б..рэзнiк.. ёсць там валун за..мшэлы пiльную за журавамi цi с..дуць цi (не)збаяцца цi (не)ўстрывожыць iх што(небудзь)? Селi. Пахадж..ваюць па пш..нiчышчы як гаспадары руплiвыя па..бiраюць з дол.. з..рняты ч..лавекам абронен..ыя перагук..ваюцца цiха размаўляюць пра нешта. I пац..плела паспакайнела на душ... Журавы-журавочкi хочацца крыкнуць. Дзякуй вам любыя што (не)пагрэбавалi нашай спакутаван..ай але як заўсёды гасцiн..ай i ласкавай прываблiвай i добрай зямлёю. Дзякуй вам птахi бо каб ведалi вы колькi вачэй зараз сочыць за вамi колькi сэрцаў узвес..лiлася убачыўшы што вы (не)прамiнулi прывецiць (над)сожаўскi край..."

(К.Кiрыенка. Зямля i людзi.)

 

ЛЕКСІКА

 

1. Падкрэсліце словы, ужытыя ў пераносным значэннi.

 

лёгкая валiза	лёгкая хада	жалезны гуд
светлая субота	светлая сукенка	светлыя надзеi
залатыя валасы	жалезныя нервы	кiслы яблык

 

2. Падкрэсліце словы, ужытыя ў прамым значэннi.

 

жалезная дысцыплiна	карыкатурны выгляд
Вясёлая расфарбоўка	бура воплескаў
набрынялыя пупышкi	бязлiтасная ноч
стрымлiваць iмпэт ветру	трывожныя звесткi

 

3. Падкрэсліце словы, якiя адносяцца да лексiкi абмежаванага ўжытку.

 

Крынiца, фiзра, iмжачка, дуйка, працаваць, iзатоп, амонiм, сумна, зубрылка, векша.

 

4. Якiя словы размоўнай лексiкi адносяцца да прастамоўных? Падкрэсліце іх.

 

Безрукаўка, здохнуць, жэрцi, балабонiць, валацуга, скавытаць, адубець, няздара, балабонiць.

 

5. Падкрэсліце словазлучэннi, ужытыя ў пераносным значэнні. Зверху ўкажыце тып пераносу значэння (метафара, метанімія, сінекдаха).

 

1. У музея прайшла выстава шкла.

2. Паміж сябрамі разгарэлася гарачая спрэчка.

3. Плакала лета, зямлю пакідаючы.

4. Ранiца спявала многагалосым спевам птушак.

5. Пад акном па дарожцы беглі красоўкi.

6. Свой бiлет на песню Марына здала ў касу.

7. Да наступнага ўрока Васілю належала перачытаць Мележа.