Слова с долгой/краткой гласной по природе

Сamphŏra cartilāgo

membrāna paediāter

Plantāgo Sacchărum

syndrŏmum zygōma

 

Тексты для самостоятельного чтения

 

DE VERTEBRIS

In corpŏre humāno triginta tres seu triginta quattuor vertebras distinguĭmus. Compāges vertebrārum columna vertebralis vocātur. Vertebra forma simĭlis est anŭlo osseo. Vertebra ex tribus partĭbus constat, quarum prima est corpus vertebrae, secunda arcus vertebrae, tertia processus. Processus vertebrae sunt: processus spinosus, duo processus transversi, quattuor processus articulares superiōres et inferiōres. Prima vertebra atlas, secunda axis nominātur, vertebra septĭma promĭnens. Vertebrae dividuntur in septem vertebras cervicales, duodēcim vertebras thoracales, quinque vertebras sacrales et quattuor seu quinque vertebras coccygeas. In columna vertebrali distinguĭmus quinque partes: cervicalem, thoracalem, lumbalem, sacralem et coccygēam. Omnes vertebras praeterea dividĭmus in partes duas, quae sunt: vertebrae verae et vertebrae spuriae. Vertebrae verae ex cervicalĭbus, thoracalĭbus et lumbalĭbus vertebris constant. Vertebrae sacrales, quae os sacrum formant, et vertebrae coccygeae, quae os coccygis formant, vertebrae spuriae nominātur.

 

DE CRANIO

Scelěton capĭtis cranium nominātur. Cranium per atlantem cum columna vertebrali iungĭtur. Cranium dividĭtur in cranium cerebrale, sive neurocranium, et cranium viscerale, sive splanchnocranium. Cranium cerebrale ex octo ossĭbus componĭtur: osse frontali, duōbus ossĭbus temporalĭbus, duōbus parietalĭbus, osse sphenoidali, ethmoidali, occipitali. Cranium viscerale ossa quinděcim formant: ossa palatīna, zygomatica, nasalia, lacrimalia, conchae nasales inferiōres, vomer, mandibula, os hyoideum. Cavum cranii cerebralis per forāmen occipitale magnum cum canāle vertebrali communicātur. Suturis ossa cranii iunguntur. Sutūrae variae sunt: sutūra coronalis, lambdoidea, sagittalis et cetěrae. Ossa cranii immobilia sunt, mandibula solum mobĭlis est. Varii muscŭli cranium tegunt: muscŭli frontales, occipitales, auriculares, nasales, zygomatici, temporales. In ossĭbus cranii multa foramĭna et tuběra observāmus.

 

DE OSSIBUS

Complexus ossium corpŏris scelěton vocātur. Forma et magnitudĭne ossa diversa sunt: distinguĭmus ossa longa, lata, brevia. Tibia est os longum, scapŭla - os latum, vertebra - os breve. In ossĭbus distinguĭmus corpus ossis et extremitātes. Ossa inter se ligamentis et cartilaginĭbus junguntur. In osse foramĭna nutritia sunt. Foramĭna nutritia ossium plerumque in corpŏre ossis et in extremitatĭbus locāta sunt.

 

STERNUM

Sternum e tribus partĭbus constat: parte superiōre — manubrio, parte media — corpŏre sterni, parte inferiōre — processu xiphoideo. Manubrium habet in margĭne superiōre incisūram jugulārem. Margo inferior manubrii et margo superior corpŏris angŭlum sterni formant. In margĭne corpŏris sterni incisūrae costales sunt.

 

HEPAR

Hepar glandula maxima corporis humani est. Substantia hepatis mollis rubrofusca est. Hepar in cavo abdominalis sub diaphragmate locatur et secretioni bilis inservit. Illud in lobos duos impares dividitur: lobum dextrum majorem et lobum sinistrum minorem. Lobus sinister dextro tenuior est. In hepate facies tres distinguimus: faciem superiorem, inferiorem, posteriorem. Facies superior convexa, facies inferior concava sunt. In hepate margines duo sunt: margo anterior acutus, qui impressiones duas seu incisuras habet – incisuram vesicalem et umbilicalem, et margo posterior obtusus. Fel per ductum choledochum in intestinum duodenum intrat. Usus hepatis est, ut fel secernat.

 

DE SYSTEMATE NERVOSO

Systema nervosum in partes dividitur, quae sunt: systema nervosum centrale, systema nervosum periphericum et systema nervosum vegetativum. Systema nervosum centrale est encephalon et medulla spinalis. Systema nervosum periphericum ex truncis nervosis seu nervis et corpusculis nervosis terminalibus constat. Corpuscula nervosa terminalia sunt receptores stimulorum, qui in cute, in musculis, in ossibus, in articulationibus et organis externis locati sunt. Ad receptores etiam organon visus, auditus, olfactus et extremitates motoriae musculorum attingunt. Systema nervosum vegetativum partem centralem et periphericam habet. Figura medullae spinalis cylindrica, resticulo similis est. Medulla spinalis a foramine occipitali magno ad tertiam vertebram lumborum descendit. In medulla spinali duae intumescentiae considerantur: intumescentia lumbalis et cervicalis. Medulla spinalis, ut etiam encephalon, ex substantia grisea et alba constat.

 

DE CORDE

Cavum cordis in quattuor cameras dividitur: in duo atria et duos ventriculos. Atrium sinistrum et ventriculus sinister nominatur cor sinistrum seu arteriosum. Atrium dextrum et ventriculus dexter nomiriatur cor dextrum seu venosum. Cor est musculus, qui continenter contrahitur et dilatatur. Contractio parietum cordis systole, dilatatio autem diastole nominatur. Parietes cordis ex tribus stratis constant: endocardio — strato interno, myocardio — strato medio, et epicardio — strato externo. Epicardium est folium viscerale pericardii. Pericardium est saccus clausus serosus. In pericardio duo strata considerantur, quae sunt: stratum fibrosum externum, seu pericardium fibrosum et stratum internum serosum seu pericardium serosum. Stratum internum serosum etiam in duo folia dividitur: in folium viscerale et parietale. Inter folium viscerale et parietale est cavum pericardii, quod liquorem pericardii continet.

 

DE ABDOMINE

Corpus hominis e capite, trunco et membris constat. Abdomen, trunci pars, inter pectus et pelvim siturn est. Pectus ab abdomine diaphragmate, membrana solida et musculosa, seiungitur. Regio abdominis dividitur in partes tres: epigastrium, mesogastrium, hypogastrium. Varii musculi cavum abdominis tegunt, ut musculus rectus abdominis, musculus externus, internus, transversus abdominis et ceteri. In cavo abdominis viscera locata sunt: hepar, stomachus, renes, lien, intestina et cetera. Morbi viscerum interdum aegre dignoscuntur.

 

DE RENIBUS

Renes in regione lumborum in posteriore parte ventris locati sunt. Ren dexter sub hepate, ren sinister sub liene siti sunt. Renibus urina secernitur. Cum renes sani sunt, urina limpida est. Inflammatio renis nephritis nominatur. Si sanguis aut pus in urina est, vel vesica, vel renes exulcerati sunt.

 

DE MUSCULIS

Musculi organismi humani forma varii sunt; sunt musculi longi, lati, breves. Musculi fasciis, quasi sacculis elasticis cinguntur. Fasciae in fascias proprias et fascias subcutaneas dividuntur. Fascia propria sive profunda e tela fibrosa compacta constat. Inter musculos distinguimus musculos rectos, obliquos, transversos. Sunt etiam musculi interni, externi, profundi. Magni musculi dorsi sunt: musculus trapezius, musculus latissimus dorsi, musculus rhomboideus et celeri.

 

OS COCCYGIS

Coccyx, seu os coccygis hominis adulti ex quattuor vertebris constat. Prima vertebra coccygis cornua coccygea habet. Cornua coccygea per ligamenta cum cornibus sacralibus coniunguntur. Primae et secundae vertebrae habent etiam processus lateralis, sed tertiae et quartae habent formam subrotundam et minores primis sunt. Vertebrae ossis coccygis processus spinosos et arcus non habent.

 

CORONA DENTIS

In dente distinguuntur tres partes: corona, collum et radix.

Corona dentis est pars externa dentis, prominens super marginem gingivalem. In parte coronali dentis est cavum dentis, quod in canalem radicis dentis transit. Canalis radicis dentis foramine apicis radicis dentis finitur. Per foramen in cavum dentis vasa et nervi penetrant. In cavo dentis pulpa coronalis et pulpa radicularis sunt.

 

In pulpa multa vasa et nervi sunt.

In corona dentis quinque facies distinguimus: faciem lingualem, faciem buccalem, masticatoriam et faciem contactas (faciem medialem et distalem).

Coronae dentium series dentium superiorem et inferiorem formant. Omnis series dentium sedecim dentes continet.

 

Renes in regione lumborum in posteriore parte ventris locati sunt. Ren dexter sub hepate, ren sinister sub liene siti sunt. Renibus urina secernitur. Cum renes sani sunt, urina limpida est. Inflammatio renis nephritis nominatur. Si sanguis aut pus in urina est, vel vesica, vel renes exulcerati sunt.

 

 

Hoppocratis iusiurandum

Per Apollinem medicum et Aesculapium, Hygiamque et Panaceam juro, deos deasque omnes testes citans, mepte viribus et judicio meo hos jusjurandum et hanc stipulationem plene praestaturum.

Illum nempe parentum meorum loco habiturum spondeo, qui me artem istam docuit, eique alimenta impertirurum, et quibuscunque opus habuerit, suppeditaturum.

Victus etiam rationem pro virili et ingenio meo aegris salutarem praescripturum a pemiciosa vero et improba eosdem prohibiturum. Nullius praeterea precibus adductus, mortiferum medicamentum cuique propinabo, neque huius rei consilium dabo. Caste et sancte colam et artem meam.

Quaecumque vero in vita hominum sive medicinam factitans, sive non, vel videro, vel audivero, quae in vulgus efferre non decet, ea reticebo non secus atque arcana fidei meae commissa.

Quod si igitur hocce jusjurandum fideliter servem, neque violem, contingat et prospero successu tarn in vita, quam in arte mea fruar et gloriam immortalem gentium consequar. Sine autem id transgrediar et pejerem contraria hisce mihi eveniam.