Sermo lxXXI. De consuientia et similitudine animae cum Verbo secundum identitatem essentiae, et VItae immortalitatem, et arbitrii libertatem. 1171b

Quaesitum est ante de affinitate animae ad Verbum, atque id quidem обязательно. Quae enim convtio tantae majestati et tantae paupertati, ut more et amore спонсор, veluti ex aequo, sese completecti referantur sublimitas illa, et illa humilitas? Nam si vere id dicimus, valde laeta fiducia est; si falso, valde punienda audacia. Propterea ergo de comfortia horum quaerendum fuit: quae quidem jam multa Inventa est, sed non omnis. Quis enim, vel nimis hebes, non videat quam se e vicino respiciant imago et quod ad imagm est? Quorum utique unum uni, 1171C et alterum alteri sermo, si recolitis, assignavit hesternus. Nec de think tantum, sed etiam de similitudine manifestrata ibidem propinquitas est, nisi quod ipsa similitudo in quo vel in quibus potissimum constet necdum a nobis est declaratum. Age, jam intendamus Declarationi huic, ut de anima plenius suam agnoscet originem, eo ampius erubescat vitam habere degenerem; imo vero quod peccato vitiatum deprehenderit в естественной среде, студенческой реформе индустрии; ut digne suo genere, Dei quidem munere, sese regens, ad amplexus Verbi fidenter accedat.

Advertat igitur ex hac divinae ingenuitate similitudinis inesse sibi illam suae subjecttiae naturalem 1171D simplicitatem, qua hoc est illi esse quod vivere, etsi 1550 non quod bene, quodve beate vivere, ut sit similitudo, non aequalitas. Gradus propinquus, gradus tamen. Neque enim unius excellentiae parisve fastigii sunt, hoc habere esse quod vivere, et item habere hoc esse quod beate vivere. Ergo si Verbi est illud propter sublimitatem, hoc animae propter similitudinem, salva quidem eminentia Verbi, palam est affinitas naturarum, palam animae praerogativa. Et ut quod dicitur planius fiat, soli Deo id est esse, quod beatum esse: atque hoc primum et purissimum simplex. Secundum autem simile est huic, id videlicet habere esse quod vivere; atque hoc animae 1172A est. Ex hoc, etsi inferiori gradient, ascendi potest, non modo ad bene, sed etiam ad beate vivendum: non quia vel tunc sit hoc esse, quod beatum esse illi qui eo pervenerit; quatenus ita glorietur pro similitudine, ut tamen pro disparitate habeat semper, unde omnia ossa ejus dicant: Domine, quis similis tibi? (Псалом XXXIV, 10). Bonus tamen animae gradus, ex quo, et solo, ad beatam ascenditur vitam.

Sunt namque viventia, et horum genera duo, quae sentiunt, et quae non sentiunt. Porro Insensibilibus sensibilia praeferuntur, atque utrisque vita, qua vivitur et sentitur. Non stabunt pariter in gradient uno vita et vivens; multo minus vita, et quae sunt sine vita. Vita anima est vivens quidem, sed non aliunde quam se ipsa; ac per hoc non tam vivens, 1172B quam vita, ut proprie de ea loquamur. Inde est quod infusa corpori vivificat illud, ut sit corpus de vitae praesentia, non vita, sed vivens. Unde liquet, ne vivo quidem corpori id vivere esse, quod esse, cum esse et minime vivere Possit. Multo minus quae vitae Expertia sunt, ad hunc gradum assurgent. Sed nec omne quod vita dicitur, vel est, contino valebit pertingere huc. Est pecorum, est et arborum vita, sensu altera vigens, altera carens. At Neutri tamen idem esse quod vivere est: cum, ut quidem multorum opinio est, ante in elementis, quam vel illa inmbris, vel ista in ramis exstiterint, At secundum hoc cum desinunt vivificare, simul vivere cessant, sed non et esse. Solvuntur pariter et disolvuntur, tanquam non alligatae tantum, sed 1172C et colligatae. Neque enim unum simplex est quaeque harum; sed ex pluribus constans. Et propterea non redigitur in nihilum, sed disilit in partes, ut et ad suum quodque recurrat Principium; verbi causa, aer ad aerem, ignis ad ignem, et reliqua in hunc modum. Nequaquam igitur tali vitae idem esse et vivere est, quae est et quando non vivit.

4. Porro nihil horum, quibus non hoc esse quod vivere sit, ad bene beateque vivendum quandoque proficiet vel emerget: quippe quod neque ad hunc inferiorem gradum potuit pervenire. Sola, quae in ipso stare cognoscitur anima hominis, in eo dignitatis creata est, vita a vita, simplex a simplici, immortalis ab immortali, но не сидеть долго и закончить выпуск 1172D, ubi scilicet id esse quod beate vivere est, in quo solus stat beatus, et solus potens, Rex regum, et Dominus dominantium. Accepit [псевдоним, accipit] itaque в sui conditione anima, etsi non esse, posse tamen esse beata; Summo Proinde Gradui, Quantum licet, Appropians, non pertingens tamen. Neque enim vel ipsi, ut supra diximus, hoc erit aliquando esse quod beatam esse, nec quando beata erit. Fatemur similitudinem, aequalitatem renuimus. Verbi causa, vita Deus, vita et anima est; similis quidem, sed dispar. Porro similis, quod vita, quod se ipsa vivens, quod non tantum vivens, sed et vivificans, sicut et ille haec omnia est. Dispar vero, Quant 1173A a creante creata. Dispar, quod, ut nisi creata ab illo non esset, sic nisi ab ipso vivificata non viveret. Non viveret dico, sed spiriti vita, non naturali. Nam naturali quidem, etiam quae non spirititer vivit, immortaliter vivat necesse est. At qualis vita, in qua satius foret non nasci, quam non ab ea mori! Mors potius est: et ideo gravior, quia peccati, non naturae Denique mors peccatorum pessima (Псалом XXXIII, 22). Ita ergo quae secundum carnem vivit anima, 1551 vivens mortua est; quippe cui bonum erat omnino non vivere, quam sic vivere. Qua nimirum vitali quadam morte minime unquam resurget, nisi per verbum vitae, imo per Verbum vitam, viventem utique et vivificantem.

Псевдоним autem immortalis est anima, et in hoc 1173B nihilominus Verbo similis quidem, sed non aequalis. Nam in tantum superexcellit immortalitas Deitatis, ut Apostolus dicat de Deo: Qui solus habet immortalitatem (I Tim. VI, 16). Quod ego reor pro eo dictum, quod solus sit natura incommutabilis Deus, qui ait: Ego Dominus, et non mutor (Малах. III, 6). Vera namque et Integra immortalitas tam non recipit mutationem, quam nec finem, quod omnis mutatio quaedam mortis imitatio sit. Omne etenim quod mutatur, dum de uno ad aliud transit esse, quodam modo necesse est moriatur quod est, ut esse incipiat quod non est. Quod si tot mortes quot mutationes, ubi immortalitas? Et huic vanitati subjecta est ipsa creatura non volens, sed propter eum 1173C qui subjecit eam in spe (Рим. VIII, 20). Attamen immortalis anima est; quoniam cum ipsa sibi vita sit; sicut non est quo cadat a se, sic non est quo cadat a vita. Verum cum constet suisffectibus mutari eam; agnoscat ita se Deo in immortalitate similem, ut sciat sibi deesse non modicam immortalitatis partem, soli cedens absolutam perfectamque immortalitatem, apud quem non est transmutatio, nec vicissitudinis obumbratio. Non mediocris tamen animae dignitas praesenti disputatione comperta est, quae gemina quadam vicinitate naturae Verbo correpiare videtur, simplicitate essentiae, et perpetuitate vitae.

Sed enim adhuc unum eventrit, quod minime praeteribo: nec enim minus insignem similemve minus Verbo animam facit, et forte etiam plus. Arbitrii 1173D libertas haec est, plane divinum quiddam praefulgens in anima, tanquam gemma in auro. Ex hac nempe inest illi inter bonum quidem et malum, nec non inter vitam et mortem, sed et nihilominus inter lucem et tenebras, et cognitio judicii, et optio eligendi; и т.д. Nihilominus inter ipsa censorius quidam арбитр (is animae oculus) dijudicat et discernit, sicut арбитр in discernendo, ita in eligendo liber. Unde et liberum nominatur arbitrium, quod liceat versari в его pro Arbitrio Voluntatis. Inde homo ad promerendum potis. Omne etenim quod feceris bonum malumve, quod 1174A quidem non facere liberum fuit, merito ad meritum reputatur. Et, ut merito laudatur, non is tantum qui potuit facere mala, et non fecit, sed et qui potuit non facere bona, et fecit; ita malo non caret merito tam is qui potuit non facere mala, et fecit, quam is qui potuit facere bona, et non fecit. Ubi autem non est libertas, nec meritum. Propterea quae sunt carentia ratione animalia, nihil merentur; quia sicut deliberatione, ita et libertate carent. Sensu aguntur, feruntur impetu, rapiuntur appetitu. Neque enim judicium habent, quo se dijudicent sive regant, sed ne instrumentum quidem judicii, id est rationem. Inde est quod non judicantur, quia non judicant. Quanam quippe ratione ab his exigatur ratio, quam non accept?

B 7. Hanc vim a natura solus homo non patitur, et ideo solus inter animantia liber. Et tamen interveniente peccato patitur quamdam vim et ipse, sed a voluntate, non natura, ut ne sic quidem ingenita libertate privetur. Quod enim voluntarium, et liberum. Et quidem peccato factum est ut corpus quod corrumpitur, aggravet animam; sed amore, без крота. Nam quod Surpere Anima per se jam non potest quae per se cadere potuit, voluntas in causa est, quae correpti corporis vitiato ac vitioso amore languescens et jacens, amorem pariter justitiae non admittit. Ita nescio de pravo et miro modo ipsa sibi voluntas, peccato quidem in deluxe mutata, needitatem facit: ut nec needitas, cum voluntaria sit, excusare valeat voluntatem; 1552 1174C nec voluntas cum sit illecta, excludere needitatem. Est enim needitas haec quodammodo voluntaria. Est favorabilis vis quaedam, premendo blandiens, et blandiendo premens: unde sese rea voluntas, ubi semel peccato consenserit, nec excutere jam per se, nec excusare tamen ullatenus de ratione queat. Inde querula illa vox veluti gementis sub onere needitatis hujus: Domine, inquit, vim Patior, ответь про меня. Sed rursus sciens quod non juste causaretur adversus Dominum, cum voluntas sua ipsius potius in causa foret, посещаемость quid secutus intulerit: Quid dicam, aut quid responsedebit mihi, cum ipse fecerim? (Ис. XXXVIII, 14, 15.) Premebatur jugo, non alio tamen, quam voluntariae cujusdam servitutis; 1174D et erat pro servitute quidem miserabilis, sed pro voluntate notcusabilis. Voluntas enim est, quae se, cum esset libera, servam fecit peccati, peccato assentiendo: voluntas nihilominus est, quae se sub peccato tenet, voluntarie serviendo.

Vide quid dicas, ait aliquis mihi. Настроить voluntarium dicis, quod jam needarium constat esse? Verum quidem est, quod voluntas se ipsam addixerit: sed non ipsa se retinet; magis retinetur et nolens. Bene hoc saltem das, quia retinetur. Sed vigilanter retine voluntatem esse, quam retineri fateris. Itaque voluntatem nolentem dicis? Non utique voluntas retinetur non volens. Voluntas enim volenti 1175A est, non nolentis. Quod si volens retinetur, ipsa se retinet. Quid ergo dicet, aut quid responsedebit ei, cum ipsa fecerit? Quid fecit? Servam se fecit: unde dicitur: Qui facit peccatum servus est peccati (Жанна. VIII, 34). Propterea, cum peccavit (peccavit autem cum peccato obedire деквит), servam se fecit. Sed fit libera, si non adhuc facit. Facit autem, in eadem servitute se retinens. Neque enim non volens voluntas tenetur: voluntas enim est. Ergo quia volens, servam se ipsam non modo fecit, sed et facit. Merito proinde quod saepe memorandum est, quid responsedebit illi, cum ipsa fecerit, ipsa et faciat.

Sed non me, inquis, Decdere facies needitatem quam Patior, quam in memetipso Experior, contra quam et assidue luctor. Убинам, quaeso, 1175B hanc needitatem sentis? Нонне добровольно? Non ergo parum firmiter vis, quod et needario vis. Multum vis quod nolle nequeas, nec multum obluctans. Porro ubi voluntas, et libertas. Quod tamen dico de naturali, non de spiriti, qua libertate, ut dicit Apostolus, Christus nos liberavit (Галат. IV, 31). Нам де илла идем ipse dicit: Ubi spiritus Domini, ibi libertas (II Кор. III, 17). Ita anima miro quodam et malo modo sub hac voluntaria quadam ac male libera needitate, et ancilla tenetur, et libera: ancilla, propter needitatem; libera, propter voluntatem: et quod magis mirum, magisque miserum est, eo rea quo libera, eoque ancilla quo rea, ac per hoc eo ancilla quo libera. Miser ego homo, quis me liberabit a calumnia hujus pudendae servitutis? 1175C Miser, sed liber. Liber, quia homo; скупец, quia servus. Liber, quia similis Deo; скупец, quia contrarius Deo. O custos hominum, quare posuisti me contrarium tibi? Posuisti enim, cum non prohibuisti. Алиохин ipse me posui, et factus sum mihimetipsi gravis (Иов VII, 20). Justissime quidem, ut hostis tuus hostis sit et meus; et qui tibi repugnat, repugnet et mihi. Ego vero qui tibi, ego qui mihimet contrarius factus sum, atque in members meis invenio quod contradicat, et menti meae, et legi tuae; quis me liberabit de manibus meis? Non enim quod volo, hoc ago, sed me, non alio prohibente, et quod odi, illud facio (Рим. VII, 15), sed me, non alio compllente. Atque utinam prohibitio haec, et haec 1175D compulsio, ita esset violenta, ut non esset voluntaria; forsitan enim sic possem excusari: aut certe ita esset voluntaria, ut non violenta; profecto enim sic possem corrigi. Nunc vero nusquam exitus misero patet, quem et voluntas, ut dixi, notcusabilem, et incorrigibilem needitas facit. 1553 Quis me eripiet de manu peccatoris, et de manu contra legem agentis et iniqui? (Псалом LXX, 4.)

Quaerit quis, de quo querar? De me. Ego ille peccator, ille exlex, ille iniquus. Peccator, quia peccavi; exlex, quia voluntate persisto agere contra legem. Nam mea voluntas ipsa est lex inmbris meis, legi divinae recalcitrans. Et quoniam lex Domini lex mentis meae, sicut scriptum est: Lex Dei ejus in corde ipsius (Псалом XXXVI, 31); per hoc et 1176A mihi ipsi mea ipsius voluntas contraria invenitur, quae est iniquitas maxima. Cui enim non iniquus, qui mihi sum? Qui sibi nequam, ait, cui bonus? (Эккл. XIV, 5) Fateor, non sum бонус, quia non est in me bonum. Consolabor me tamen, quia et sanctorum vox ista est: Scio quia non est in me bonum, inquit. Discernit tamen quod dicit: In se. В интерпретации carne sua, propter contradictoriam legem, quae in ea est. Nam habet legem et in mente, eaque melior. Annon lex Dei bona? Quod si malus propter legem malam, quomodo non propter bonam bonus? An mala sua est quae est in carne sua, et ideo de mala malus; et minime Bonus de Bona? Non est ita. Lex Dei ejus in mente ipsius, atque ita in mente, ut sit et mentis. Testis est ipse qui ait: 1176B Invenio aliam legem inmbris meis, repugnantem legi mentis meae. Nunquid suum quod carnis suae est, et non suum quod mentis suae est? Ego dico et plus. Quidni dicam, quod idem ipse magister dicit? Nam mente quidem serviens legi Dei, carne autem legi peccati; quid magis suum Fateatur Evidenter Ostendit, cum malum quod in carne est, ita a se alienum censet, ut dicat: Itaque jam non ego operor illud, sed quod environment in me peccatum. Et ideo fortassis signanter aliam dixerit legem inventoryam inmbris suis, quod alienam hanc, et quasi adventitiam reputaret. Unde et adhuc ego aliquid audeo ampius, haud temere quidem: Paulum videlicet non jam malum, propter malum quod in carne habet; 1176C magis autem bonum, propter bonum quod в менте хабет. Annon Bonus, qui grantit legi Dei, quoniam bona est? Nam, etsi se itidem fateatur servire legi peccati, carne hoc facit, non mente. Cum autem mente quidem serviat legi Dei, carne autem legi peccati; quidnam potissimum horum Paulo imputandum putes, tu videris. Nam mihi fateor facile persuasum, quod mentis quam quod carnis est, pluris esse, non solum mihi, sed et ipsi Paulo, ut jam dictum est, qui ait: Si autem quod nolo, illud facio, jam non ego operor illud, sed quodhabatat in me peccatum (Рим. VII, 18, 23, 25, 20).

11. Sed de libertate ista достаточно. In libello, 1176D quem de Gratia et Libero Arbitrio scripsi, diversa fortassis de image et similitudine disputata leguntur; sed, ut арбитрор, non adversa. Legistis illa, ista audistis: quaenam magis probetis [псевдоним пробанда], vestro judicio derelinquo; vel si quid melius utrisque sapitis, in hoc gaudeo et gaudebo. В quoquo modo illa se habeant, tria quaedam impraesentiarum praecipua commendata tenetis; simplicitatem, immortalitatem, libertatem. Et hoc vobis liquido apparere jam arterror, animam pro ingenita atque ingenua similitudine, quae in his tam eximie claret, non parvam cum Verbo habere affinitatem, sponso Ecclesiae Jesu Christo Domino nostro, qui est super omnia Deus benedictus in saecula. Аминь.