Art.. 33 Ustawy o udzieleniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP

Wszczęcie postępowania w sprawie nadania statusu uchodźcy powoduje z mocy prawa:

• Unieważnienie wizy
• Wygaśnięcie decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium RP
• Wstrzymanie wykonania decyzji o wydalenie do dnia doręczenia cudzoziemcowi decyzji ostatecznej w sprawie nadania statusu uchodźcy.

Wydanie decyzji ostatecznej w sprawie o nadanie statusu uchodźcy następuje w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Cudzoziemcowi, któremu nadano status uchodźcy:

URC wydaje dokument podróży przewidziany w KG i kartę pobytu oraz udziela zezwolenia na zamieszkanie w Polsce na czas oznaczony

Przysługuje prawo wystąpienia do URC z wnioskiem o sprowadzenie do polski członków rodziny.

 

Odmowa nadania statusu uchodźcy:

· Jeżeli nie spełnia warunków określonych w KRGU lub uzyskał status uchodźcy w innym państwie, które zapewnia mu rzeczywistą ochronę

· Jeżeli organ obcego państwa będącego bezpiecznym krajem trzecim złożył wiosek o wydanie cudzoziemcowi jako podejrzanego o popełnienie przestępstwa

Cudzoziemcowi przysługuje odwołanie do organu drugiej instancji tj. Radu ds. Uchodźców

 

Podsumowanie:

1. Decyzję o nadanie cudzoziemcowi statusu uchodźcy podejmuje Szef Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców (na wniosek i po przeprowadzeniu postępowania)
2. Cudzoziemcowi, któremu nadano status uchodźcy, wydaje się: GENEWSKI DOKUMENT PODRÓŻY (art. 28 KG) oraz zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony (KARTA POBYTU)
3. Cudzoziemiec, który posiada status uchodźcy w Polsce korzysta z ochrony:

• Prawo do pomocy społecznej,
• Prawo do bezpłatnej opieki medycznej, do bezpłatnej nauki, do podjęcia legalnej pracy

 

Ochrona uzupełniająca:

• Cudzoziemcowi, który nie spełnia warunków do nadania statusu uchodźcy udziela się ochrony uzupełniającej, w przypadku, gdy powrót do kraju pochodzenia może narazić go na rzeczywiste ryzyko doznania poważnej krzywdy przez:

• orzeczenie kary śmierci lub wykonanie egzekucji
• tortury, nieludzkie lub poniżające traktowanie albo karanie
• poważne i zindywidualizowane zagrożenie dla życia lub zdrowia wynikająca z powszechnego stosowania przemocy wobec ludności cywilnej w sytuacji międzynarodowych lub wewnętrznego konfliktu zbrojnego

- i ze względu na to ryzyko nie może lub nie chce korzystać z ochrony kraju pochodzenia.

 

Pobyt tolerowany

Cudzoziemiec ubiegający się o pobyt tolerowany nie spełnia przesłanek do udzielenia azylu lub przyznania statusu uchodźcy.

Cudzoziemcowi udziela się zgody na pobyt tolerowany na terytorium RP, jeżeli jego wydalenie:

· mogłoby nastąpić jedynie do kraju, w którym zagrożone byłyby jego prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego, w którym mogłoby zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu lub być zmuszany do pracy lub pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej.

· naruszałoby prawo do życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950 roku, lub naruszałoby prawa dziecka określone w Konwencji o prawach dziecka

· Jest niewykonalne z przyczyn niezależnych od organu wykonującego decyzję o wydaleniu lub od cudzoziemca.

Udzielenie zgody na pobyt tolerowany

• Cudzoziemiec, który uzyska zgodę na taki pobyt jest chroniony przez prawo przed wydaleniem
• Szef URC wydaje kartę pobytu ważną jeden rok
• Cudzoziemcowi przysługują uprawnienia cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na zamieszkanie na czas określony
• Cudzoziemcowi posiadającemu zgodę na pobyt tolerowany w zakresie prawa do świadczeń z pomocy społecznej oraz prawa di świadczeń rodzinnych posiadają takie same uprawnienia jak uznani uchodźcy.

 

Ochrona czasowa (sens largo):

• Służy ochronie osób nie spełniających przesłanek do nadania statusu uchodźcy, np. uciekających z kraju z powodu klęsk żywiołowych, wojny
• Brakuje w tym zakresie źródeł prawa międzynarodowego
• Dominują regulacje wewnętrzne i wspólnotowa (rezolucja z 1995)

 

Ochrona czasowa/ tymczasowa

Cudzoziemcom masowo przybywającym do RP, którzy opuścili swój kraj pochodzenia lub określony obszar geograficzny, z powodu obcej inwazji, wojny, wojny domowe, konfliktów etnicznych lub rażących naruszeń praw człowieka, można udzielić ochrony czasowej na terytorium RP bez względu na to, czy ich przybycie miało charakter spontaniczny, czy też było efektem zorganizowanej pomocy udzielonej przez RP lub społeczność międzynarodową.

 

Ochrony czasowej udziela się do chwili, gdy możliwy stanie się powrót cudzoziemców do uprzedniego miejsca ich zamieszkania, jednakże nie dłużej niż na okres 1 roku.

Jeżeli po upływnie roku nie ustaną przeszkody do bezpiecznego powrotu cudzoziemców do uprzedniego miejsca ich zamieszkania, okres ochrony czasowej przedłuża się o dalsze 6 miesięcy, jednak nie więcej niż dwa lata.

 

Wydalenie cudzoziemca

Państwo ma prawo do wydalenia cudzoziemca, ale powinno przestrzegać pewnych gwarancji:

· wydalenie nie jest karą,

· powinno być zakomunikowane władzom państwa, do którego cudzoziemiec jest wydalany

· Decyzja o wydaleniu powinna być przedłożona cudzoziemcowi

· Decyzja powinna być wydana zgodnie z prawem

· Zakaz zbiorowego wydalania

 

Wydalanie z reguły następuje, gdy:

· Cudzoziemiec popełnił przestępstwo, a wiec swoim zachowanie zagraża bezpieczeństwu państwa i porządkowi publicznemu

 

· Każdy przypadek ma być analizowany indywidualnie

 

Najczęstsze przesłanki wydalenia:

• Cudzoziemiec zagraża bezpieczeństwu i porządkowi państwa
• Popełnił przestępstwo
• Naruszył przepisy o cudzoziemcach
• Podejmuje działalność szpiegowską, terrorystyczną lub inną godzącą w interes państwa
• Podejmuje nielegalna pracę

 

Wydalenie następuje do państwa: obywatelstwa cudzoziemca, chyba że wskaże on inny kraj, który wyrazi zgodę na przyjęcie cudzoziemca.

Wydalanie może obejmować rodzinę cudzoziemca.

 

Wydalenie uchodźcy (art. 32 KGU)

Umawiające się Państwa nie wydalają uchodźcy legalnie przebywającego na ich terytoriach z innych powodów niż bezpieczeństwo państwowe lub porządek publiczny. (ale wcześniej należy pozbawić te osobę statusu uchodźcy).

 

Wydalenie uchodźcy może nastąpić jedynie na podstawie decyzji podjętej zgodnie z procedurą przewidzianą przez prawo.

Prawa uchodźcy:

1. Przedstawienie dowodów na swoje usprawiedliwienie
2. Złożenie odwołania i na posiadanie w tym celu przedstawiciela przed właściwymi władzami lub też przed osobą lub osobami specjalnie do tego wyznaczonymi przez właściwe władze

Decyzje o wydaleniu podejmuje najczęściej wojewoda

 

Państwa przyznają uchodźcy rozsądny okres na staranie o legalne przyjęcie w innym państwie.

Państwa w tym czasie mają prawo stosowania takich środków, jakie uznają z niezbędne.

 

Ekstradycja

• Służy międzynarodowej współpracy w sprawach karnych (wspólny interes państw w zwalczeniu przestępczości)
• Umożliwia państwom walkę z przestępczością
• Ma na celu zapewnienie obecności podejrzanego/ oskarżonego w trakcie posterowania karnego lub dla wykonania kary

Ekstradycja -wydanie osoby przez państwo, na którego terenie się ona znajduje państwu obcemu, przed którego organami ma ona odpowiadać za popełnione przestępstwa.

 

Ekstradycją rządzą dwa reżimy:

• Traktatowy – umowy bilateralne, multilateralne, klauzule ekstradycyjne
• Ustawowy

Ustawy mogą uzależniać ekstradycję od występowania wzajemności.

 

Podstawowe zasady ekstradycji:

• Ważna ratyfikowana umowa międzynarodowa
• Terytorialność – przebywanie ściganego na terytorium państwa wezwanego
• Nie wydawanie własnego obywatela / wydawanie własnego obywatela (zależy od państwa, np. państwa anglosaskie dopuszczają taką możliwość)
• Wydanie jest niedopuszczalne, jeśli stanowi ono akt współdziałania w naruszeniu praw człowieka
• „Przestępstwo ekstradycyjne” – pospolite z wyłączeniem politycznych
• „podwójna karalność”
• Zasada specjalności – państwo wezwane może żądać żeby przestępca odpowiadał tylko za przestępstwo wskazane we wniosku ekstradycyjnym (nie można rozszerzyć odpowiedzialności)

 

Warunki, które może postawić państwo wezwane:

· Wydany będzie ścigany tylko za przestępstwo objęte wnioskiem ekstradycyjnym

· Wydany nie bezie skazany na karę śmierci

· Wydany będzie odpowiadał „z wolnej stopy”

Art. 55 Konstytucji RP:

1. Ekstradycja obywatela polskiego jest zakazana, z wyjątkiem przypadków określonych w ust 2 i 3.

2. Ekstradycja obywatela polskiego może być wydana na wniosek innego państwa lub sądowego organu, jeżeli możliwość taka wynika z ratyfikowanej umowy międzynarodowej, ustawy wykonującej prawa stanowionego przez organizację międzynarodową, której RP jest członkiem, pod warunkiem, że czyn objęty wnioskiem o ekstradycję:

· został popełniony poza terytorium RP, oraz

· stanowił przestępstwo według prawa RP lub stanowiłby przestępstwo wg prawa RP w razie popełnienia na terytorium RP zarówno w czasie popełnienia jak i w chwili złożenia wniosku

3. Nie wymaga spełnienia warunków określonych w ust. 2 pkt 1 i 2 ekstradycja mająca nastąpić na wniosek sądowego organu międzynarodowego powołanego na podstawie ratyfikowanej przez RP umowy międzynarodowej w związku z objętą jurysdykcją tego organu zbrodni ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodnią wojenną lub zbrodnią agresji.

 

 

Konwencja Rady Europy o ekstradycji 1957:

· Przewiduje wydanie w celu przeprowadzeni postępowania karnego jeżeli dany czyn jest zagrożony wg prawa strony wzywającej i strony wezwanej karą co najmniej jednego roku pozbawienia wolności lub z które może zostać orzeczony środek zabezpieczający w tym samym wymiarze

• Wydanie w celu wykonania kary lub środka zabezpieczającego może nastąpić, jeżeli orzeczono je w wymiarze co najmniej 4 miesięcy

1. Wydanie można odmówić w odniesieniu do przestępstw politycznych własnych obywateli, jeżeli przestępstwo zostało popełnione w całości lub w części na terytorium państwa wezwanego lub w państwie tym wszczęto już postępowanie w przypadku zagrożenia karą śmierci.
2. Obligatoryjnie odmawia się wydania osoby poszukiwanej, jeśli wydano już wobec niej prawomocne orzeczenie lub nastąpiło przedawnienie ścigania lub wykonania kary
3. W nagłych wypadkach organ państwa wzywającego może zwrócić się do państwa wezwanego o tymczasowe aresztowanie danej osoby
4. Tymczasowe aresztowanie może być zakończone, jeżeli państwo wezwane w ciągu 18 dni od aresztowania nie otrzyma wniosku o wydanie oraz potrzebnych dokumentów
5. Okres tymczasowego aresztowania w żadnym wypadku nie może przekroczyć 40 dni

 

Europejski nakaz aresztowania:

• Europejski nakaz aresztowania (ENA) stanowi pierwszy środek w dziedzinie prawa karnego wprowadzający zasadę wzajemnego uznawania decyzji
• Zasada ta została uznana przez Radę Europejską na posiedzeniu w Tampere 1999 rok za „kamień węgielny” współpracy sądowej państw członkowskich w obszarze III filaru UE (art. 31 decyzji ramowej – wyznacza cel do zrealizowania, metody i środki wprowadzenia tego celu jeśli nie zostały wskazane w decyzji ramowej, zostały pozostawione w gestii państw członkowskich – nie jest bezpośrednio skuteczna)
• Cel ENA: zastąpienie dotychczasowego systemu ekstradycji oraz uproszczenie i przyspieszenie postępowania karnego w relacjach pomierzy państwami członkowskimi UE
• Przepisy decyzji ramowej w sprawie ENA pozwalają na pominiecie mechanizmu politycznego i administracyjnego poprzez wprowadzenie bezpośredniej współpracy organów sądowych państw członkowskich UE
• Z dniem 1 stycznia 2004 roku decyzja ramowa w sprawie ENA zastąpiła obowiązujący do tej pory dokumenty mające zastosowanie w przypadku ekstradycji
• Znosi zakaz wydawania własnych obywateli oraz zasady specjalności oraz podwójnej karalności (stąd tez bywa krytykowany – bardzo łatwo jest wydać osobę na podstawie ENA)

 

Postanowienie SA we Wrocławiu w 21 I 2004

„Pomiędzy państwami zawierającymi umowy ekstradycyjne w zasadzie obowiązuje domniemanie dobrej wiary państwa ekstradycyjnego, odstępując od tego domniemania i orzekając o niedopuszczalności wydania państwo wezwane musi…

 

Mniejszości narodowe

1. Mniejszości religijne
2. Mniejszości językowe
3. Mniejszości kulturowe
4. Mniejszości autochtoniczne

Mniejszość to grupa która chce zachować swoją odrębność opartą o wspólne cechy, np. rasę, religię

Najczęściej mniejszość tworzą przedstawiciele innego narodu niż naród państwa, w którym zamieszkują.

 

Problemem jest zdefiniowanie mniejszości narodowej – źródła prawa międzynarodowego nie definiują jej w sposób wystarczający.

Mniejszości mogą mieć obywatelstwo innego państwa, lub tylko pielęgnują swoje odrębności, np. Polacy we Włoszech, Katalonia w Hiszpanii.

 

Konwencja ramowa na rzecz ochrony mniejszości 1995

· Prawo każdego do wyboru do przynależności do mniejszości (chce czy nie należeć)

· Państwa mają obowiązek tworzenia warunków do integracji

· Zakaz środków mających na celu asymilację bez zgody członków mniejszości

· Obowiązek ochrony mniejszości przed praktykami asymilacji na siłę

 

MNIEJSZOŚCI NARODOWE DOPISAĆ I OPRACOWAĆ – INNE ŹRÓDŁA

 

WYKŁAD 15

PRAWO DYPLOMATYCZNE

Polityka zagraniczna – cele państwa, metody i środki realizacji tzw. zewnętrznej funkcji państwa; pojęcie szersze niż dyplomacja; przejawia się w kilku sferach: dyplomatycznej, militarnej, gospodarczej oraz w sferze interesów (ideologicznej); strategia.

Dyplomacja – (z gr. diploma (podwójny), które oznaczało tabliczki wręczane w starożytnej Grecji posłańcom w celu potwierdzenia pełnomocnictw); podstawowa forma zewnętrznego działania państwa. Przez dyplomację rozumie się także zespół osób, które realizują politykę zagraniczną (reprezentują państwo w stosunkach z innymi podmiotami prawa międzynarodowego).

Pojęcia „dyplomaty” i „dyplomacji” weszły do języka powszechnego dopiero XVII i XVIII.

 

Prawo dyplomatyczne na przestrzeni dziejów

Zmieniało się wraz z przeobrażeniami państwa: roli stosowania siły w stosunkach zagranicznych do pokojowych metod rozstrzygania sporów i poszanowania niezależności państw oraz praw człowieka.

Jest jedną z najstarszych instytucji w stosunkach międzynarodowych..

Początki dyplomacji

Starożytność: rokowania i posłowie – na podstawie traktatu z 3100r.p.n.e. zawartego między miastami Mezopotamii Lagas i Ummą oraz układu z 1296r.p.n.e. między Ramzesem II a Hattusilisem III

Poseł w Grecji – wybierany przez zgromadzenie ludowe nie młodszy niż 50 lat

Rzym – poselstwa głównie wieloosobowe, przysługiwała im ochrona i przywileje

Średniowiecze ze względu na liczne wojny rozwijały się rokowania i poselstwa, język łaciński stał się językiem dyplomacji (dzięki działalności Kościoła)

Pierwsze kongresy międzynarodowe

Misje miały charakter misji ad hoc – konkretne zadanie do zrealizowania

XVI wiek – we Francji powstaje prototyp ministerstwa spraw zagranicznych, od XVII wieku działa już Sekretarz Stanu ds. Cudzoziemskich

XVII wiek – pojawia się instytucja stałych misji dyplomatycznych, głównie w Europie

XVIII wiek – kształtują się immunitety i przywileje dyplomatyczne – nie podleganie jurysdykcji karnej, administracyjnej i cywilnej państwa przyjmującego: „ prawo państwa przyjmującego nie widzi dyplomaty” ” (Vattel)

Cechy charakterystyczne tzw „starej dyplomacji”:

Akcent na sprawy ceremonialne, protokół, dyplomację salonową

Dyplomacja jako sztuka intryg, spisków i szpiegostwa

Wszystkie metody osiągnięcia celów uchodziły za dozwolone

 

Niejasne zasady procedencji (pierwszeństwa szefów) przykład

Incydent w Hadze z 1664 roku.

Orszaki poselstw Francji i Hiszpanii spotkały się na wąskiej ulicy i dyplomaci przez cały dzień nie ruszyli się z miejsca, aż do czasu, gdy rada miasta usunęła ogrodzenie i w ten sposób oba orszaki mogły przejść jednocześnie

 

1815 – kongres wiedeński – początki tzw nowej dyplomacji

Pierwsza kodyfikacja norm zwyczajowych z zakresie prawa dyplomatycznego tzw. Regulamin Kongresu Wiedeńskiego:

Ujednolicono zasady procedencji (data objęcia misji)

Stworzono klasy przedstawicieli dyplomatycznych: ambasador, nuncjusz, poseł

Wprowadzono zasadę suwerennej równości

Nowa dyplomacja

Wizerunek dyplomacji bezpośredniej „na szczytach” – realizowana przez głowy państw

Dyplomacja grupowa – działania kilku państwa na rzecz wspólnych interesów

Dyplomacja wielostronna – konferencje międzynarodowe

PRAWO DYPOLMATYCZNE

Dział prawa międzynarodowego publicznego, składający się z norm traktatowych i zwyczajowych, regulujących zasady reprezentacji państw w stosunkach międzynarodowych a także status, organizacje i sposoby działania organów państwa, które są powołane do realizowania polityki zagranicznej danego państwa.

Źródła prawa dyplomatycznego - umowy powszechne

Konwencja Wiedeńska z 1961 roku o stosunkach dyplomatycznych, weszła w życia w 1964, w stosunku do Polski w 1965

Konwencja o misjach specjalnych z 1969

Konwencja z 1975 o zasadach Re[prezentacji państw w ich stosunkach z organizacjami międzynarodowymi

„Normy międzynarodowego prawa zwyczajowego powinny nadal obowiązywać w sprawach, które nie zostały wyraźnie uregulowane postanowieniami Konwencji”

Do Konwencji dołączono także Protokół Fakultatywny w sprawie rozstrzygania powstałych na tle interpretacji jej przepisów przez MTS

 

Ponadto:

Umowy dwustronne – umowy o stosunkach konsularnych

Prawo zwyczajowe, szczególnie w dziedzinie przywilejów i immunitetów

Reguły kurtuazyjne (protokół i grzeczność międzynarodowa)

Normy prawa międzynarodowej uzupełniane są przez prawa wewnętrzne państw.

 

STOSUNKI DYPLOMATYCZNE

Pokojowe, dobrowolne i oficjalne stosunki ustanowione miedzy państwami. Realizowane przez organy podstawowe szczególnie przez stałe i tymczasowe misje dyplomatyczne. Tylko służba dyplomatyczne może realizować stosunki dyplomatyczne. Są istotnym elementem polityki zagranicznej, mogą być zerwane, nawiązane, ocieplane, ożywiane itp.

 

Prawo legacji

Czynne i bierne

Posiadają je państwa i Stolica Apostolska

Ustanowienie stosunków dyplomatycznych może nastąpić tylko za zgodą państwa

Prawo legacji a uznanie państwa

 

Nawiązanie stosunków dyplomatycznych

Następuje na podstawie pisemnego porozumienia między państwami. Nie musi pociągać za sobą ustanowienia stałej misji dyplomatycznej. Możliwe jest akredytowanie szefa misji w sąsiednim państwa – wówczas taka osoba realizuje stosunki dyplomatyczne z dwoma państwami. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych umożliwia kontakty miedzy państwami i ułatwia sprawowanie opieki nad obywatelami, a także pozwala na realizowanie funkcji misji dyplomatycznej.

 

Zerwanie stosunków dyplomatycznych

Jest najczęściej konsekwencją naruszenia praw lub interesów państwa. Występuje w postaci aktu jednostronnego. Może być także sankcją za naruszeni pokoju lub akt agresji.

 

Misja dyplomatyczna

Jest to stały organ państwa wysyłającego mający siedzibę w państwie przyjmującym. Na czele misji stoi szef kierujący personelem misji.

 

Rola misji dyplomatycznej

Ułatwia kontakty między rządem i ministerstwem spraw zagranicznych a państwem przyjmującym.

Zapewnia przepływ informacji.

Rozwija współpracę na płaszczyźnie gospodarczej, kulturalnej, naukowej.

 

Funkcje misji dyplomatycznej wg Konwencji Wiedeńskiej:

Reprezentowanie i ochrona interesów państwa wysyłającego w państwie przyjmującym – wszystkie działania przedstawiciela dyplomatycznego w państwie przyjmującym są działaniami podejmowanymi w imieniu państwa wysyłającego (zob. także art. 7 KW o Prawie Traktatów)

Ochrona obywateli i osób prawnych państwa wysyłającego w państwie przyjmującym – sprawowanie opieki dyplomatycznej

Funkcja negocjacyjna – prowadzenie rokowań z państwem przyjmującym

Informowanie rządu o wydarzeniach i warunkach, które panują w państwie przyjmującym – zbieranie informacji – wg KW legalnymi sposobami, a więc dopuszczonymi przez prawo w szczególności państwa przyjmującego

Informacje przekazywane są do MSZ w formie tzw. Clarisów.

Popieranie rozwoju przyjaznych stosunków miedzy państwem wysyłającym a przyjmującym w dziedzinie politycznej, gospodarczej, kulturalnej i naukowej

Misja dyplomatyczna może pełnić funkcje konsularne

 

Reprezentowanie interesów państwa trzeciego:

Misja dyplomatyczna może na podstawie KW chronić interesy państwa trzeciego i jego obywateli – po odpowiedniej notyfikacji państwa przyjmującego o jego zgodą

Zdarza się to w sytuacji zerwania stosunków dyplomatycznych, odwołania misji państwa trzeciego czasowo lub na stałe lub z powodów ekonomicznych, gdy państwa nie stać na utrzymanie misji.

Przykłady: Szwajcaria i Lichtenstein, Państwa Beneluksu, Państwa skandynawskie, Państwa członkowskie UE.

 

Członkowie misji

S to wszystkie osoby zatrudnione w misji dyplomatycznej, szef i personel misji (dyplomatyczny, administracyjny i techniczny oraz personel służby misji)

Klasy szefów misji

Szefowie wg KW dzielą się na trzy klasy

Ambasadorów i nuncjuszów akredytowanych przy głowach państw – inni szefowie równorzędni (ambasadorowi przysługuje tytuł „ekscelencja” oraz przymiotnik „Pełnomocny i nadzwyczajny”)

Posłów, ministrów i internuncjuszów akredytowanych przy głowach państw (poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny) – klasa ta obecnie zanika

Charges d’affaires en pied akredytowanych przy MZS

Klasę szefów misji uzgadniają miedzy sobą państwa na zasadach wzajemności. Nie dotyczy to klasy charges d’affaires, którzy mogą być powoływani na mocy jednostronnej decyzji.

Charges d’affaires ad interim to pełnomocnik misi, który zastępuje czasowo szefa misji.

Zasady procedencji szefów misji

Zasada: pierwszeństwa ustala się wg starszeństwa w pełnieniu misji, w więc decydują daty zawiadomienia o przyjęciu do państwa przyjmującego. Decyduje data i godzina objęcia funkcji – złożenie listów uwierzytelniających lub notyfikacji o przybyciu. W przypadku trzeciej klasy szefów decyduje data złożenia listów wprowadzających.

 

WYKŁAD 16 – 07.05.2009

Stopnie dyplomatyczne

KW nie uregulowała tej sprawy, pozostawiając to kompetencji państw. Występują następujące stopnie personelu dyplomatycznego: minister pełnomocny, radca minister pełnomocny, pierwszy radca, radca, radca specjalny, sekretarz (I, II, III), attache specjalny, jego zastępca i attache misji dyplomatycznej.

W RP:

1. Personel dyplomatyczny: radca-minister, I radca, I, II, III sekretarz, attache
2. Personel administracyjny i techniczny: personel kancelarii, czyli kierownik kancelarii, tłumacze, lekarze, radiotelegrafiści, szyfranci
3. Personel służby: kierowcy, gońcy, służba

Korpus dyplomatyczny (CD)

Wszyscy szefowie misji i ich małżonki (w państwie przyjmującym)

Wszyscy przedstawiciele personelu dyplomatycznego i ich małżonki

Funkcjonuj na podstawie zwyczaju międzynarodowego, nie ma charakteru politycznego ani osobowości prawnej

Na czele korpusu stoi dziekan, czyli szef misji, który najwcześniej złoży listy uwierzytelniające

Mianowanie i objęcie funkcji przez szefa misji

Wybór szefa misji należy do kompetencji wewnętrznej państwa wysyłającego

Nominacji dokonuje głowa państwa w porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych

Agrement

Z jęz. Francuskiego – zgoda, akceptacja

Ma na celu uzyskanie wstępnej akceptacji państwa przyjmującego, co do kandydata desygnowanego na szefa misji

Dotyczy szefów misji natomiast w stosunku do attache wojskowego używa się angielskiego słowa approval

III klasa szefów misji wymaga jedynie notyfikacji

Państwo wysyłające powinno najpierw wystąpić do państwa przyjmującego z pytaniem w formie noty lub ustnie do MSZ (poufnie), czy uznaje ono wskazanego kandydata za „persona grata”

Formą ostatecznego wyrażenia zgody jest przyjęcie listów uwierzytelniających

Państwo przyjmujące może odmówić udzielenia zgody bez podania przyczyn

 

Listy uwierzytelniające

Dokonanie wręczenia listów uwierzytelniających jest drugą fazą procedury objęcia stanowiska przez szefa misji

Przyjęcie tych listów przez głowę państwa jest równorzędne z objęciem funkcji

Listy są dowodem mianowania przez głowę państwa danej osoby przez szefa misji

Listy wystawione w uroczystej formie, podpisuje je głowa państwa z kontrasygnatą MSZ

Przekazuje się państwu przyjmującemu w dwóch egzemplarzach: zapieczętowanym i nie zapieczętowanym

Nie przyjęcie listów jest dowodem na uznanie danej osoby za persona non grata

 

Mianowanie członka misji

15. Dobór członków misji i ich liczba należy do kompetencji państwa wysyłającego

16. Mianowanie personelu nie wymaga uprzedniej zgody państwa przyjmującego lecz jedynie notyfikacji

17. Uznanie za persona non grata członka misji może nastąpić przez odmowę zarejestrowania tej osoby w Protokole Dyplomatycznym lub nie wystawienie jej legitymacji

 

Zakończenie funkcji szefa misji

Odwołanie przez państwo wysyłające, likwidacja misji, zawieszenie stosunków dyplomatycznych, zerwanie stosunków dyplomatycznych, tymczasowe wycofanie szefa misji (wezwanie na konsultacje) tymczasowa ewakuacja szefa misji, uznanie za persona non grata – zażądanie odwołania powinno być uzasadnione – ekspulsja – wydalenie przedstawiciela państwa, gdy ten nie pojechał, może być np. odstawiony do granicy

 

Listy odwołujące

Przekazanie takich listów jest jednoznaczne z oficjalnym zakończeniem misji

Jest to wymóg formalny, podobnie jak w przypadku listów uwierzytelniających

Obecnie ukształtowała się praktyka że listy odwołujące przekazuje się wraz z listami uwierzytelniającymi nowego kandydata szefa misji

Funkcja ambasadora

Ustawa o służbie zagranicznej z 27 lipca 2001, art. 19: Reprezentuje RP, chroni interesy RP i obywateli zgodnie z prawem międzynarodowym, działa na rzecz promocji polskiej kultury, nauki i gospodarki, uczestniczy w czynnościach przedstawicielskich organów władzy publicznej, nadzoruje działalność placówek dyplomatycznych państwa przyjmującego.

 

Obowiązki personelu misji:

Obowiązek poszanowania praw państwa przyjmującego w takim zakresie, w jakim nie ogranicza ono przysługujących przedstawicielom misji przywilejów i immunitetów oraz obowiązek nie mieszania się do polityki wewnętrznej państwa przyjmującego.

 

Zasady niedyskryminacji

Państwo przyjmujące zobowiązane jest do jednakowego traktowania wszystkich misji w zakresie realizacji postanowień konwencji. Wyjątki: restrykcyjne stosowanie postanowień konwencji na zasadzie wzajemności, traktowanie bardziej korzystne niż wymagane przez konwencję

 

Przywileje i immunitety

Przywileje = prerogatywy

Immunitety – nie podleganie jurysdykcji państwa przyjmującego, immunitet chroni przed wytoczeniem powództwa przeciwko dyplomacie

Służą przede wszystkim zapewnieniu skuteczności działania misji w interesie państwa wysyłającego i jego obywateli

Immunitet nie zwalnia od jurysdykcji państwa wysyłającego

Dyplomata może wiec we własnym państwie być pociągnięty do odpowiedzialności

Immunitety dzielą się na rzeczowe (dotyczą np. pomieszczeń misji) i osobowe (dotyczą personelu misji)

KW nie precyzuje immunitetu jurysdykcyjnego misji, ale ponieważ jest ona traktowana jako organ państwa wysyłającego to nie może podlegać jurysdykcji innego państwa

Składniki mienia misji korzystają z nietykalności

Zakres osobowy immunitetów i przywilejów:

Członkowie misji dyplomatyczny ich rodziny (tzw. I grupa) – w pełni z immunitetów i przywilejów korzysta szef misji oraz personel dyplomatyczny i członkowie ich rodzin pozostający z nimi we wspólnocie domowej

II grupa – członkowie personelu administracyjnego-technicznego – immunitet od jurysdykcji cywilnej i karnej tylko w stosunku do czynów popełnionych w związku z pełnieniem funkcji + ograniczone przywileje celne + rodzina nie korzysta, chyba że jej członkowie są zatrudnieni w misji

III grupa – członkowie personelu służby misji w sprawach służbowych, zwolnieni z podatku od wynagrodzenia

I grupa prywatni służący, Zwolenie z podatku od wynagrodzeń

Zakres terytorialny: w granicach państwa przyjmującego; również w państwie trzecim, jeżeli dyplomata przejeżdża przez nie w celu objęcia lub powrotu z misji

Zakres czasowy: z chwilą przekroczenia granicy swojego państwa; jeżeli znajdują się na terytorium państwa – od chwili powiadomienia ministerstwa o nominacji w charakterze członka misji dyplomatycznej. Do chwili przekroczenia granicy państwa wysyłającego.

 

Nietykalność

Najważniejszy i najstarszy immunitet

Oznacza, że osoba przedstawiciela dyplomatycznego nie podlega zatrzymaniu lub aresztowaniu ani żadnej innej formie przymusu

Bagaż, dokumenty, korespondencja oraz rezydencja nie podlegają rewizji

Ograniczenie nietykalności

Obrona konieczna

Zastosowanie innych środków, które mają zapobiec zbrodni, gdy osoba działa z bronią w ręku, pod wpływem alkoholu lub gdy jej działanie jest zagrożeniem dla bezpieczeństwa

Status pomieszczeń misji

Budynki misji, tereny przyległe, rezydencja szefa misji od 1961 roku nie są eksterytorialne – stanowią teren państwa przyjmującego.

Państwo wysyłające nie może bez zgody państwa przyjmującego przenieść misji do innego miasta

Pomieszczenia misji korzystają z nietykalności

Pomieszczenia nie mogą być użytkowane niezgodnie z funkcjami misji

Do budynku misji służby państwa przyjmującego nie mogą wkroczyć bez zgody szefa misji lub osoby przez niego upoważnionej

W razie pożaru lub innego zagrożenia poglądy doktryny na temat możliwości wkroczenia do budynków misji są podzielone

Naruszenie nietykalności misji stanowi delikt międzynarodowy i pociąga za sobą odpowiedzialność międzynarodową państwa przyjmującego – obowiązek naprawienia szkody i zadośćuczynienia oraz ukarania osób winnych naruszeniu

Np. 1999 po zbombardowaniu ambasady Chin w Belgradzie w czasie nalotów NATO na Serbie USA zobowiązuje się zapłacić 20mln dolarów jako odszkodowanie