Заглавная страница Избранные статьи Случайная статья Познавательные статьи Новые добавления Обратная связь КАТЕГОРИИ: АрхеологияБиология Генетика География Информатика История Логика Маркетинг Математика Менеджмент Механика Педагогика Религия Социология Технологии Физика Философия Финансы Химия Экология ТОП 10 на сайте Приготовление дезинфицирующих растворов различной концентрацииТехника нижней прямой подачи мяча. Франко-прусская война (причины и последствия) Организация работы процедурного кабинета Смысловое и механическое запоминание, их место и роль в усвоении знаний Коммуникативные барьеры и пути их преодоления Обработка изделий медицинского назначения многократного применения Образцы текста публицистического стиля Четыре типа изменения баланса Задачи с ответами для Всероссийской олимпиады по праву Мы поможем в написании ваших работ! ЗНАЕТЕ ЛИ ВЫ?
Влияние общества на человека
Приготовление дезинфицирующих растворов различной концентрации Практические работы по географии для 6 класса Организация работы процедурного кабинета Изменения в неживой природе осенью Уборка процедурного кабинета Сольфеджио. Все правила по сольфеджио Балочные системы. Определение реакций опор и моментов защемления |
Формы тлумачэння сусвету, светапогляд.Стр 1 из 5Следующая ⇒
Ф. Яе сутнасць и эвалюцыя. Тэрмин ф. паходзиць са старажытнагрэцкай мовы и у перакладзе азначае-любоу да мудрасци. У час дзялення працы на разумовую и физ-ю у межах физ. працы узникае ф. Ей займалися заможныя и маёмасныя людзи. Их называли филосафами. Носьбитами и распрацоушыкам мудрасци быу народ. А ф-ы заималися систэматызацыяй гэтай мудрасци. Спачатку ф. насила элитарны характар. Грэцки ф-ф Гераклит наумысна стварау такия ф-ия формы каб неадукаваны чалавек не здолеу их зразумець. Пазней адбылося аддзяленне прыватных навук ад ф. Першай аддзялилась медыцына, пазней юрыспрудэнцыя. Личыцца што першай аддзялилася механика. Паводле Ньютона механика-адзин з раздзелау ф. Але засталися такия пытанни якия не можа разглядаць ни адна прыватная навука-тольки филасофия и наадварот. Да уласн. ф. у суч.момант адносяцца: логика, этыка, эстэтыка, рэлигиазнауства,гисторыя ф.
Прадмет и структура ф. Ф.гэсистэма агульных тэар.поглядау на сусвет у цэлым,чал,ягонае месца у гист,прасторы и часе. Ф. параун.з «Ничыйнай зямлей памиж тэалогияй и навукай якую Яны пастаянна атакуюць Але не знишчаюць яе таму што узмацняюцца ад яе.» Незалежна ад геагр.прыналежнасти ф.мае структуру: 1.анталогия -раздз.яки вывучае крытэрыи иснав ци неисн чал. сусвету прыр,вечнасци сусвету. 2.гнасиялогия -пытанне здолнастей чалавека пазнаваць прадмет,космас и уласнае «Я»,законы шляхи да пазнання пр,чал.Кант и Юм(агностык) адмауляу здольнасть чал да пазнання. 3.ф-ая антрапалогия- рл яки вывучае чалавека,грамадства,дзярж(мэты,задачы).Прыводзиць да саздання этыки эстэтыки палитыки. 4.аксиялогия( духоунасць )- рл вывучае духоунасць:шчасце,свабода,каханне. 5.праксиялогия -филасофия у практыке(практычнасць).Ф иснуе кааб чалавек зразумеу як уладкаваць свае жыцце,таму мэты ф-прадбачанне будучынни и анализ минулага.
3. ф.праблематыка,ф-ии филисофии. Космацэнтрызм-разуменне и бачанне сусвету, як чагости суцэльнага, а чалавек разглядаецца, як касмичная частинка якой таксама уласцива прыгажость и гармония Антрапацынтрызм- чал зьяуляецца цэнтрам космасу, і с пазіцыі чал-ка робіцца спроба разабрацца у прырод і дух з’явах. Прызнаецца, што прыгажосць прысутнічае у космасе толькі таму, што яна прысутнічае у чалавечым целе, і у гармоніі разума і душы.
Тэацэнтрызм(тэо- бог)-стваральнікам сусвету прызн – бог. Як нешта таямнічае, які-есць першапрычына усяго існуючага і неіснуючага Функцыи: 1)Cветапоглядная(даследуючы сусвет ф. выкидвае усе прыватнасци и падрабязнасци и вылучае тольки истотнае.Ниводная не здольна выконваць гэтую функцыю); 2)пазнавальная(спрыяе адказу на пытанне ци здольны чалавек пазнаць сусвет и прадметы у цэлым); 3)метадалагичная(прапаноувае пэуныя метады даследвання-метафизичны-адмауляе развиццё и абсалютызуе статыку и дыялектычны-прызнае дынамику развицця и зменливасць); 4)интэгральная(имкненне разрозненных ведау да интэграцыи дзеля лепшага вывучэння прадмету.); 5)аксиялагичная(любая ф. не абмяжоуваецца вывучэннем и абгрунтаваннем сваих палажэнняу, яна так сама тлумачыць маральныя и эстэтычныя каштоунасци);
Формы тлумачэння сусвету, светапогляд. Свет-д- сіст-ма агульных уяуленняу на сусвет і месца у ім чал-ка. Тыпы: 1Міфалагічны-(паданне)у міфах робіцца спроба адказаць на паходжанні сусвету.З міф-гіі Афармляюцца элементы рэлігіі.Асноуная катэгорыя- уяуленні 2Рэлігійны-узнікае на адносна высокім узроуні развіцця грамадства. Прызнае існаванне звышнатуральных сіл,але і прызнае панаванне іх над чал-кам. Дзеліць усё на Зямны і нябесны свет. Вера 3.фі-кі.Стаука на сілу чал. Інтэлекту. Прырода, грамадства и чалавек- прадмет лагичнага анализу. Тмкнецца асэнсаваць міф. І рэл. Праблематыку на лагіч. Узроуні. 4.Штодзенны.(Звычайны)прысутнічае в 1.2.3.Грунтуецца на штодз.(эмпірычным) практычным вопыце чал-ка.Не можа растлумачыць усю складанасць сусвету.(пра сонца) Ф. разумення сусвету выр. у двух аспектах: 1) пачуццё усеагульнага здзилення -з яго пачынаюць узникаць пытанни якия и зьяуляюцца пачаткам пазнання 2) пачуццё усеаг. крытычнасци.- да розных варыянтау адказу на адно пытанне трэба ставицца крытычна ци некрытычнак. Тольки у гэтым выпадку можна знайсци исцину.
Узаемаадносины ф. и прыватных навук Любая навука аперыруе той ци иншай систэмай абстрактных паняццяу, и выкарыстоувае тыя ци иншыя ф. метады. У гэтым асноуная сувязь ф. и иншых навук. Иснуе тры адказы на? ци зяул ф. навукай и якая яе сувязь з иншыми навуками:
1.Ф мае службова падпарадкаваную функцыю у адносинах да иншых навук(ф-ски напрамак пазитывизм).Яна павинна исци за навуками и тлумачыць усе их адкрыцци. 2.Гэты варыянт дапускае неаператварэнне ф. у выключна дакладную навуку-физику,матэматыку. (Ф-ски напрамак фенаменалогия) 3.Ф. не зяул. и не павинна зяул. навукай. Гэта больш чым навука. Яна абагульняе и асэнсоувае розныя дасягненни навуки и дадае да их новую инфармацыю. И навука и ф. зяул. радыкальными формами пазнання.
Матэрыялизм и идэализм (их варыянты) Усе напрамки у ф. адносяцца да матэрыялизму ци да идэализму. 1) Матэрыялизм -прызнае тольки нешта физичнае, прыроднае, тое што мае вагу и займае месца у прасторы(матэрыю). М. адмауляе иснаванне Бога усяго идэальнага, духоунага як самастойнаиснуючага. Усё духоунае зьяуляецца з матэрыяльнага. Матэрыялизм бывае: a) стыхийны-узник у антычнасци; у межах стых. мат. у якасци першаснага прызнаецца нейкая прыродная стыхия, якая зьяуляецца стваральникам усяго иснуючага. б) метафизичны-разглядае физичныя працэссы и зьявы тольки статычнау плане спакою и нязменливасци. Мет. мат. прызнае развиццё тольки як нейкую цыкличнасць в) гистарычны и дыялектычны - аснован на марксистскай идэалогии. Паводле -\\- асноунай рухальнай силай у развицци прыроды и чалавека выступаюць супярэчнасци и супрацьлегласци памиж нейкими прыродными и грамадскими зьявами. 2) Идэализм- абапираецца на нешта рэальна не иснуючае, што не магчыма пачуццёва зафиксаваць и што не мае физ. праяуленняу. Прызнае тольки духоунае. Идэализм бывае: а) абьектыуны(абьект-з лац. аснова)-прызнае што у якасци першаснага выступае нешта духоунае, идэальнае але рэальна иснуючае. Тыповыя прадстауники-Пифагор, Платон, Гегель б) субьектыуны(субьект-з лац. непауторна иснуючае)- прызнае нешта духоунае, нешта идэальнае якое ствараецца силай индывидуума. Са смерцю индывидуума для яго памирае усё иснуючае(космас,людзи, сонца). Тыповы прадстауник-Дж. Бэркли.
Филасофия Пифагора Традыцыйныя грамадства-гэта тыя супольнасци, якия пакинули пасля сабе вяликую филасоускую спадчыну. У Еуропе-Грэцыя, Рым якия сваим иснаваннем прадвызначыли Еурап. культуру и цывилизацыю. Роданачальникам Еурап. ф. личыцца Пифагор. Яго цэнтр. Паняцце-личба-духоуны пачатак яки иснуе рэальна и абьектыуна. Паводле Пифагора усе прадметы ёсць личбы. 4 моманты разумення лікау: 1)Арыфметычнае разуменне- тут личба выражае сутнасць любога прадмета. Личбы зьяул. сапраудным быццём так як яны нязменныя. З другога боку усе прадметы не вечныя, маюць свой момант нараджэння и смерци, т.е. несапраудныя. 2)Геаметрычнае разуменне -Личбы зяул. стваральникамим прадметау так як тольки пры дапамозе личбау можна зразумець як з бязмежнай прасторы ствараюццагеаметрычныя формы и вобразы. 3)Физичные разуменне- Паводле Пифагора личбы маюць параметры физичных прадметау. 1-кропка, 2-линия, 3-плоскасць. 4)Тэалагичнае разуменне личбау- Паводле Пифагора усе личбы-носьбиты нейкай таемнасци. Кали яны ствараюць прадметы то закладваюць у их нейки таемничы сэснс. Разуменне дэкады. (пра 1,7,10) Разуменне прыгожага:
Ва усім прысутніч.геам. прапорцыі і муз.інтэрвалы,таму зразумець сусвет і прадмет –можна толькі праз пазнанні яго на муз.-лік.струк-ры (кварты. квінты) Ф. Піф-а-самы ранні варыянт ф-і, пры тым аб’ектыуны ідэалізм.
Милецкая филасофия.Гераклит З-за існавання шматлікасці полісау у Грэцыі,не існавала адзінай грэчаскай ф-і.Напрыклад, у Мілеце(Іонія)-ф-я стыхійнага матэрыялізму.Прадстаунікі:Фалес,Анаксімен, Анаксіман.. Сутнасць милецкай ф. у наступным-у аснове усяго иснуючага прысутничаюць прыродныя першаэлементы:зямля, агонь, вада, паветра, якия характэрызуюцца вечнасцю и нестваральнасцю. Тольки гэтыя стыхии николи не узникаюць и не зникаюць и з камбинацый их узникаюць усе прадметы, у том лику и чалавек. Але ужо у тыя часы такая тэорыя вызывае сумленне. У сувязи з гэтым Анаксимандр увёу паняцце апейрон-духоуная субст. якая у сваёйвечнасци стварае 4 першастыхии якия у сваю чаргу ствараюць усе прадметы. Каштоунасць милецкай ф. у светапоглядзе на усё иснуючае як на нешта.Гераклит-заснавальник дыялектыки- Наяунасць суцэльнае. Сутнасць ф.Гераклиту(з Афесу) выражаецца у наступным пытанни: ци прадметы иснуюць пастаянна и нязменна, ци наадварот асноуная характырыстыка прадметау – зменливасць.(у адну раку не магчама увайсці двойчы)Паводле гераклита памылкова личыць што аснова прадметау-их нязменнае быццёсупярэчливых момантау у иснаванни и развицци прыроды. Космас.У ім няма нічога лішняга,кожны прадмет мае свае месца,час і прызначэнне.Гераклід выкарыстоувае паняцце макра і мікра. Філ-фія эліатау. Элейская филасофия развивалася у некальких полисах, самым вяликим з яких быу Элея у 5-4 ст. Яе прадстауники: 1)Ф-ия Анаксагора-яго ф. прысвойвае пытанни иснавання сусвету: ци зьяуляецца сусвет арганизаванай структурай ци наадварот зьяуляецца суцэльным и бесструктурным.Ён спрабуе знайсци часцицу у якой будуць выяулены элементы усих иншых рэчывау. Иснаванне такой часцицы будзе азначаць што сусвет адзины. 2)Филасофия Эмпедокла-ён для тлумачэння прадметау и свету брау 4 першатсыхии(вада,агонь,паветра,зямля) Паводле Э. разнаякасць прадметау тлумачыцца рознай прапорцыяй першастыхий у прадмеце. Першастыхии характэрызуюцца пасиунасцю т.е. не маюць сами па сябе стваральнай силы. З гэтай пасиунасци выходзяць дзве духоуныя силы:филио(любоу,злучанасць) и кэикас(варожасць,ненависць) 3)Ф.Ксенафана-К. паставиу пытанне аб иснаванни Бога.Яго асноуны падыход-небог стварае чалавека а чалавек стварае Бога. Адсюль иснаванне розных Багоу у розных народау. У Багах людзи шукаюць таго чаго не хапае у их самих: бяссмертнасци,справядливасци. Бог и прырода-рауназначныя паняцци.
4)Ф.Зянона прысвечана тольки аднаму пытанню-асэнсаванню сутнасци руху. Ф.Зянона носиць апарыйны характар.Апарыя-разважанне якое прыводзиць у тупик у пошуках адказу.
Филасофия Зянона Ф.Зянона прысвечана тольки аднаму пытанню-асэнсаванню стнасци руху. Ф.Зянона носиць апарыйны характар.Апарыя-разважанне якое прыводзиць у тупик у пошуках адказу.Найбольш тыповыми выступаюць “Дыхатомия”,”Ахилес и чарапаха”,”Ляцячая страла”. Асноунае прызначэнне апорый адказаць на пытанне-што такое рух и ци иснуе ён у рэальнасци. “Дыхатомия” -у гэтай апорыи ён ставиць пытанне-ци магчыма растлумачыць сутнасць руху пры дапамозе пачуццяу ци розуму.Выснова-немагчыма з дадзенай кропки трапиць у ближэйшую да яе так як яе фактычна не иснуе. ”Ахилес и чарапаха” -у аснове гэтай апорыи закладзены прынцып адноснасци руху.Чарапаха як симвал самага павольнага заусёды на перадзе самага хуткага Ахилеса. Чарапаха рухаецца не залежна у той час як Ахилес рухаецца у залежнасци ад чарапахи.Выснова-каб пераадолець абмежаваную адлегласць патрэбен бясконцы час так як кожная кропка и ёсць бясконцасць. ”Ляцячая страла” -асноунай мэтай апорыи зьяуляецца пытанне ци знаходзицца страла у стане руху ци пакоя.Зянон даказвае што страла у кожны момант руху знаходзицца у стане пакою. Узникае пытанне ци можа бясконцая сумма пакоя ствараць рух.
Атамистычная филасофия Асноуныя прадстауники: Дэмакрыт, Ляукип, Эпикур, Лукрэцый Кар. Пад тэрминам ‘атамас’- Грэки разумели найдрабн. недзялимую часц-ку. Адкрыццё ат адбыв не пры дапамозе нейких физ. Вопытау, а тольки пры дапамозе лагич разважанняу. Дзякуючы ат прадметы могуць иснаваць пэуны час. У антычнасци была пашырана думка, што аутарам атам вучэння з’яул. Ляукип, але пасля яго не засталося ні якой пісьм спадчыны и нібыта усе заслуги прысвоіў сабе яго вучань Дэмакрыт. У сучаснасци, каб пазбегнуць спрэчак, аутарства прызначаецца адначасова за Ляукипам-Дэмакрытам. Вучэнне сафистау. Слова сафіст-першапач азначала мудрага чала, які валодау нейкай хитраватасцю, яны лічыліся першыми платными настауниками мудрасци. Прадстаўн:Пратагор і Георгій.Асн абьектам, які разглядали сафы, з’яул не прырода, а чал.Сафы гэтым самым паклали пачатак спекулятыунай ф. Галоуным прынцыпа у сафистау з’яул.-Пазнай самаго сабе.!!! Дзякуючы сафистам упершыню вылучаецца такое паняцце як душа-психея. Сафисты личыли што чалавека стварае слова. Менавита мова прысутничае у аснове усих сафизмау. Сафисты личыли што розум можа Пазнаць тольки тое што нязменна, а чалавечыя пачуцци наадварот-тольки тое что зьяул. зменным и часовым.Сафы запачаткавалі логіку і рыторыку. Тэзы вучэння аб быцці: 1) нішто не існ:калі ёсць быццё,то ёсць і небыццё, таму яно папярэднічае небыццю.Г зн, што з небыцця узнікае быццё, а гэта ужо поўны брэд 2) калі ёсць “быццё”, то яго нельга пазнаць з-за розніцы паміж быцціёным прадметам і нашымі ведамі аб ім 3) калі нават быццё і можна пазнаць, то завіксаваць словам яго нельга,бо калі мы фіксуем зафікс. словам, то мы ствараем у сваіх уяўленнях новае быццё.
Рэлятыўнасць(адноснасць)-да любога прадмета можна выказацца шматсэнсоўна.Ісціны няма, яна заўсёды адносна.выключнай ісціны няма. Филасофия Сакрата Сакрат личыу што ёсць два метаду для пошукау исцины: а) индукцыя-пераход ад адзинкавых прыватных думкау да агульнага. б) дэдукцыя-пераход ад агульных думак да чагосьці прыватнага. Сакрат спрабуе зразумець што азначаюць агульныя паняцци тыпу дабро,зло. Ён личыу што усе паняцци прысутничаюць у чалавеку у выглядзе патэнцыи(магчамасци). Таким чынам ён дае нам паняць што у чалавеку можна разбудзиць любыя здольнасци-напрыклад Сакрат звяртае увагу што кали у чалавека патэнцыяльна не прысутничали матэматычныя паняцци то навучыць яго арыфметычным дзеянням было б немагчыма.Сакрат не прызнаваў пісьма-“слова напісаннае-мёртвае, ісціну можна шукаць праў слова агучаннае”(таму асн метад - жывога дыялога) 5 прыцыпаўдэдукцыі Сакрата:1)пр сумнення-“я ведаю, што я нічога не ведаю”(мае веды-мізэрныя) 2)пр іроніі-“ці буде маральным скрасць чужое” 3)майеўтыка(бабка павітуха)-у выніку эроніі нарадж новая інфарм. 4)індукцыя-падцвярдж ці адмаўл новых паняццяў 5)дэфініцыя-раскрывае праз паняцці сутнасць прадмета(чал-жывая істота)
Филасофия Платона. Платон быу вучнем Сакрата и пайшоу па шляху пашырэння дэдуктыунага метаду Сакрата. Цэнтральным паняццем у Платона выступае идэя. Идэи иснуюць сами па сабе и не маюць якога небудзь носьбита. Яны зьяул. сапраудным быццём, а усе прадметы выступаюць як часовыя. Доказнасць иснавання идэй Платон падмацоувау прыкладами. Ен адзначау што каб парауноуваць физичныя прадметы памиж ими заусёды знаходзицца идэальны прадмет, з яким и адбываецца асноунае параунанне. Што датычыцца иерархии идэй у разуменни Платона то Платон адзначау што у прыродзе усё знаходзицца ва узаемасувязи, адкуль выцякае, што иснуе узаемасувязь и иерархия идэй, якая прадстаулена наступными группами идэй. 1)Самыми галоуными идэями у разуменни Платона были идэи прыгажосци и справядливасци. 2)Идэи дакладных прадметау 3)Идэи жывёльнага свету 4)Идэи физичнага свету. 5)Идэи адносинау(роунасць, симметрыя, прапорцыя) Платон працягвау вучэнне сафистау аб тым,што чалавек складаецца з цела и душы. Цела характэрызуецца смяротнасцю, а душа вечнасцю. Душа нясе у сабе шматгранную и разнастайную инф аб иснаванни сусвету, якая перадаецца свету идэй, пасля смерци чалавека. Таким чынам свет идэй и свет прыродных прадметау знаходзицца у узаемасувязи. Душа складаецца з трох асноуных частак: а) Разумная душа- пры дапамозе гэтай душы чалавек разважае. (у галаве) б) Неразумная душа-пры дапамозе якой чалавек адчувае небяспеку.(страўнік) в) Вогненная душа-Займае сярэдняе месца памиж першыми двумя, и дзякуючы ей чалавек валодае гераизмам и мужнасцю и г.д.(сэрца) Дзякуючы вучэнню Платона аб душы аформилася навука психалогия. Дзяржаве Платон прысвяциу 2 сваих працы: ‘Дзяржава’,’Палитыка’. Платон адзначау што правильнасць дзяржау иснуе тольки у идэальным варыянце. У зямных умовах дзяржава у сваим развицци праходзиць у наступных нормах: 1)тэмакратыя-улада належыць немногим и кирауники дзяржавы карыстаюцца пашанай и аутарытэтаму народа, а за тым казнакрадства 2)алигархия-улада меньшасци(дярж бедных і дярж багатых) 3)тэрания-улада аднаго(найгоршая форма) 4)дэмакратыя-улада народа. Па Платону гэта таксама непрвильная форма дзяржаунасци так як большасць праз выбары галасаваннем змушаюць падпарадкавацца меньшасць. Ідэальная дярж-мудрасць кір-ка і мужнасць народа.Кір-к не павінен разбірацца у дакладных справах, а філосафам. Нахуй генералаў!(бо казарма) Филасофия Арыстоцеля У тэрмин форма Грэки укладвали сэнс: ‘тварэнне з ничога’. Паводле Арысля любы физ. прадмет складаецца з двух момантау: 1)з матэрыи або матэрыялу-физ. сутнасць прадмета. Нешта для пачуццёвага успрымання. 2)з формы-идэальнай сутнасци прадмета, якую можна разумець тольки рацыянальна т.е.розумом а не пачуццём.Форма гэта нябачная але вельми актыуная частка прадметау. Арыстоцель ставиць пытанне –што зьяул формай и адкуль яна бярэцца. Прыклад: з глины можна зрабиць шар яки будзе адзинствам глины як матэрыи и шарападобнай формы. Адсюль Арыстоцель робиць выснову што кожная матэрыя мае магчымасць(патэнцыю) ствараць розныя формы. Родава-відавыя формы(від-бяроза, род-дрэва) Арыстоцель личыу што увесь свет ствараецца першарухавиком ци самай высокай формай. И Ён уводзиць паняцце энергии у якое закладвае сэнс пераходу ад патэнцыяльных магчымасцей да рэальнага иснавання. Гэты працэсс ен называе энтэлехия. Усе прадметы на 3 гр:нерухомыя, самарухлівыя і якія рух-ца пад уздз сілы.Першарух-ні да якой з груп. Паводле Арыстоцеля иснуюць 4 виды прычын: 1)матэрыяльн-прысутничае у самим физ. матэрыяле 2)фармальная-прысутн у аснове узникнення нейкай дакладнай формы 3)дзейсная-дзякуючы гэтай прычыне иадбываецца дзеянне, матэрыял набывае адпаведную форму(праца, скульптура) 4)мэтавая-мэта и ёсць прычына любога працэссу Арысль пиша, што стваральникам мэты у прыродзе зьяул эрас-адначасова дзицця багацця и беднасци. Таким чынам эрас ёсць тольки жаданне а не само валоданне. Вяликую увагу Арыстоцель выдзяляу прыроднай фили якая наз ‘фюзис’. Физика Арысля пачыналася з прызнання парных супярэчначцей и их злучэнняу наступным чынам: 1)цёплага з сухим(агонь) 2)цёплага з вильготным(паветра) 3)Халоднага з вильготным(вада) 4)Халоднага з сухим(зямля) Актыуныя элементы: цяпло, холад Пасссиуныя: вильготнасць, сухасць Акрамя 4 класичных першастыхий Арыстоцель прызнае и 5ую першастыхию-эфир. Схаластыка. У фі-і антычнасци, пачыная з 4 ст.н.э. зьяул. схаластычныя традыцыи. Яны маюць такую назву у силу таго, што усё схаластычнае успрыняцце ф. зводзилася да завучвання пэуных хрысцианских палажэнняу у невяликай пераапрацоуке и гэта рабилася пад час навучання у школе(ад лац.’схола’ – школа, навучанне).Схалы на першы план ставили Бога, а усё астатняе-выники яго дзейнасци. Абгрунтоуваючы иснаванне Бога, схалы развили логику як навуку и як систэму доказнасци. Ф.Аугустына-узяушы за аснову тэорыю аб першарухавику Аугустын пашырыу яго хар-ки и унёс значны уклад у идэю иснавання Бога. Ён личыу што зразумець иснаванне Бога немагчыма, можна тольки у гэта паверыць. Паводле Аугустына есць наступныя варыянты асэнсавання веры у Бога: 1)ВЕРЫЦЬ КАБ ЗРАЗУМЕЦЬ- вера у бога иснуе для таго каб зразумець сутнасць усяго иснуючага. Гэтым Аугустын хоча паказаць што чалавечы розум самастоина не здольны дайсци да самага элементарнага пазнання 2)ВЕРУ ТАМУ ШТО АБСУРДНА-чал шмат якия зьявы личыць абсурдными, у першую чаргу тыя якия не укладваюцца у логику чалавечага жыцця, а на самой справе гэта ёсць тольки Божая таямница. 3)ВЕРЫЦЬ КАБ ПРЫЗНАВАЦЬ ИСНАВАННЕ ЧАСУ-Кали чалавек спадзяваецца на свой розум, то ён не можа абгрунтаваць рэальнасць моманту цяперашнега часу, Аугустын прызнавау, што час можна падзялиць на 2 частки-прайшоушы и будучы. Памылковыми зьяуляюцца думки аб иснаванни цяперашняга часу.
Рэалізм - Наміналізм. Гістарычна ў філасофіі вяліся спрэчкі аб прыродзе універсалій (лац.: universalis – агульны) ці агульных паняццяў. Найбольш выразна гэта выяўлялася ў рэалізме і наміналізме. Рэалізм (з лац.: realis – рэчывавы, сапраўдны) складваецца ў сярэднія вякі і лічыў, што самастойна існуюць толькі агульныя паняцці ці як іх называлі рэалісты - універсаліі, якія нагадваюць ідэі Платона і з якіх утвораны ўвесь рэальны, прадметны свет. Напрыклад, згодна Платона “чалавек увогулле” - агульнае паняцце, якое існуе само па сабе яшчэ да існавання асобных людзей і больш таго стварае іх. Наміналізм (з лац.: nomen – імя) – філасофскае вучэнне, якое адмаўляе самастойнае існаванне універсалій (агульных паняццяў). Агульнае, калі і існуе, то толькі ў словах, як вынік існавання адзінкавых прадметаў. З погляду рэалістаў акрамя, напрыклад, канкрэтных коней і па – за імі рэальна існуе “конскасць”, якая ўласціва ўсім коням; па – за чацвераногімі жывёламі існуе “чацвёраногасць”. А з пазіцый наміналістаў па – за канкрэтнымі аб’ектамі, няма ніякай “конскасці”, “чацвёраногасці” і г. д., а ёсць толькі словы конь, чацвёраногі, якія выкарыстоўваюцца да любога каня, чацвёраногага і г. д. Напрыклад, “чалавек увогулле” не існуе, а гэта толькі абстрактнае паняцце, ці ўніверсалія, якая выпрацавана чалавечым розумам для абазначэння ўсіх людзей. Уільям Оккам англійскі філосаф 13ст. – выразны прадстаўнік наміналізма. Ён лічыў, што ўніверсаліі (агульныя паняцці), якія не паддаюцца праверцы вопытным шляхам павінны быць выдалены з навукі. “Абстракцыі не пашыраць без патрэбы!” – гэты прынцып атрымаў назву “лязо Оккама” і выконваў вялікую ролю ў адмаўленні рэалістычных тэорый, кшталту, “прыхаваных якасцей”, якія – нібыта існуюць ва ўніверсаліях і праз іх вывучэнне можна знайсці ісціну, а гэтым самым наміналізм спрыяў развіццю эксперымента ў прыродазнаўчых навуках.
Филасофия адраджэння. Гэтая ф. яшчэ наз ф. рэнесансу. Шырокае развиццё атрымала у перыходны перыяд ад сераднявечча да новага часу(14-16 ст.).Узникае думка, што неабходна вяртацца да антычнасци ва усих сферах жыццядзейнасци. Адраджэнне-гэта перыяд кали сераднявечча вычарпала сябе, а новы буржуазны лад яшчэ не аформиуся.Адраджаюцца прынцыпы антрапацэнтрызма і гуманізма. Дж.Бруно зьяул доктарам фіі. Галоунай мэтай яго фии зьяул. пазнанне и вывуччэнне прыроды. Праблемы суадносин прыроды и бога Бруно разглядае з пазицыи пантэизму т.е. прырода –гэта и ёсць сам Бог. Бог знаходзицца не над прыродай, а унутры яе. Бруно писау што у кожным прадмеце існуе кропія агульнай сусветнай душы. Разглядаючы космас Бруно згаджауся з Каперникам, што любая зорка можа разглядацца як цэнтр сусвету. Бруно адмауляу раздзяленне на зямное и нябеснае, злучау іх у адно. Уводіў агульную адінку іх быцційнасці- манаду,якая уяўл-ца у 3 сэнсах:анталагічным,фізічны(манада-неатам) і матэм-ны(манада-кропка, што робіць лінію>плоскасць>прадмет).Вярхоўная манада-Бог,як сімвал супрацлегласцей(любоў-пачатак нянавісці…)
Филасофия новага часу. Ф. новага часу ха-ца занепадам аутарытэту царквы и аднычасова уздымам аутарытэту навуки. Яны адрозниваюцаа у наступным: 1) Навука карыстаецца интэлект-ми сродками и не абапираецца на дзяржаву 2) Навука не зьяул суцэльнай систэмай 3) Навука дапускае сумненне адносна исциннасци сваих палажэнняу у той час як рэлигия вылучаецца сваёй непарушнасцю. Разглядаючы працэсс пазнання Бэкан крытыкавау як вузких эмпирыкау, якия недаацэньвали чалавечы розум, так и рацыяналистау, якия не звяртали уваги на пачуццёвае успрыняцце сусвету. У сваим вопытна-индуктыуным метадзе Бэкан сцвярджае, што чалы интэлект атрымливае пачатковую инфармацыю эмпирычна т.е. пры дапамозе слыху и зроку, а потым ужо чалы интэлект здольны пераапрац першасную инф. Гэты працэсс наз лагичным здумленнем. Згодна Бэкана, у аснове пазнання-памяць(стварае гісторыю,як навуку), уяўленне(ств. паэзію і маст-ва) і розум(ств прыродазнаўчыя навукі) Асн памылкі, якія перашкаджаюць чалу у пошуках ісціны навуковымі сродкамі(5 прывідаў): 1)прывід(памылка) рода-пачатак усяго складанага прысутнічае у самым простым 2)пр пячоры існуе дякуючы індывідуальнасці чала(адукацыі, прафесіі…) 3)пр кірмашу існуе дякуючы няправільнаму выкарыст тэрміналогіі і брыдкаслоўя 4)пр тэатра-мы скрываем сваю сутнасць(ілжом) 5)пр аўтарытэта- нах аўт-ты у навуке(доказы руляць) Пытна-індуктыўны мет Бэк-для пазнання быцця трэба злучаць у сабе вопыт імпірыкаў(пачуцці) і разважанні рацыянал.(навука)(мурашы, паук і пчала)
Филасофия Канта Иснаванне ням класич ф. прыходзицца на 18-19ст. Асн прадстауниками зьяул. Эмануил Кант, Гегель, Феербах. Ёй прысутны высоки узровень у развицци усих ф-их пытанняу. Нямецки ф-и матэрыялизм и идэализм зьяул. вершынями адпаведных ф-их напрамкау. На сённяшни дзень нямецкая класичная ф. увасабляе самы распрацаваны и самы вытанчаны варыянт ф. У пазнанни сусвету Кант выкарыстоувае 2 паняцци – апрыорый и постпрыорый: 1)апрыорый(давопытнасць)-прызнанне таго, што иснуе само сабой без якога-дзь вопыту. 2)постпрыорый(паслявопытнасць)- прызнанне ісціны пасля доказуякога-дзь вопыту. Апрыярызм-азначае, паводле Канта, што иснуюць 2 формы пачуццёвасци-прастора и час. Кант раздзяляу усё иснуючае на 2 частки: 1)Свет зьяу(феномены)- тое што можна зафиксаваць пры дапамозе пачуццяу 2)Рэчы у сабе(ноумены) прадстауляе сабой абьектыуную рэальнасць.Ноумен-гэта змест прадмета яки немагчыма зафиксаваць пачуццёва. Асн працы Канта:”Натуральная гіст”і”Тэорыя неба” 1)“Крытыка чыстага розуму”-аналізуе чалую думку, як нейкі тэарыт аб’ект,існуючы без адносн вопыту 2)” Крытыка практычнага розуму”-практ розум-сіст прыняцця чалам нейкага рашэння і паводін.маральнасць і амар-ць деянняў. 3)”Крытыка здольнасці сцвярджэнняў”-сцвяржд.-любое выказванне, якое злучае 2 ці больш паняцці(стол высокі) Антыномии- гэта невырашальныя супярэчнасци, якия узник. и иснуюць у чал Розуме. Яны узникаюць з-за таго, што чал розум спрабуе асэнсаваць такия паняцци, як вечнасц,ь прыгажосць час прастора справядливасць, што зразумець ни пачуццями ни розумам немагчыма. Асноуными антыномиями з’яуляюцца: а)матэмат антын:(напр чал разважаючы аб иснав Бога сумняваецца ци Бог ёсць ци яго няма).Кант гэта тлумачыць так што розум чал хоча зразумець зместава ци як рэч у сабе,а фактычна розум здольны успрымаць як з’яву як феномен б) дынамичная антын: праяуляецца у тым што у свеце усё адзина и непадзельна, усё структурна арганизавана залежна и падпарадкавана, адсюль выплывае што сусвет иснуе як штосьци адзинае и шматликае. Кант разглядау пытанни аб прыродзе и сутнасци чал марали.Тэрмин императыу з лацз-н,загад,ён выкарыстаны К. у «Крытыцы практычн розуму».Маральнае правила К: 1) чал павинен киравацца тым з-нам яки падыходзиць и для яго и для иншых, 2) дзейничай так каб ты адносиуся да сябе и да иншага як да мэты якую неабхобдна разгадаць.Нельга адносицца да иншага Я як да нейкага сродку у дасягненни сваёй мэты. Уся систэма маральных прынцыпау зводзицца да: 1) неабходнасци якая иснуе у пачуццёвым свеце.Тут чал падпарадкаваны прычыннай залежнасци зн прычына- аснова жыцця чал(нар и смерци) 2) свабоды якая трактуецца науменальна г.зн як свабода унутранага свету чал и не болей.Свабода чал у рэальнасци не можа иснаваць бо яна парушае свабоду иншых людзей.Чал дасягае свабоды тольки у думках.
Филасофия Гегеля. Цэнтральнае паняцце у фил Гег –абсал идэя синоним -сусветны розум.Ён иснуе аб’ектыуна и рэальна. Абсал идэя падобна идэи Бога у тых рэлигиях дзе выяуляецца адзинабожнасць(иуд хрысц ислам).Але яна цалкам не супадае з идэяй Бога.У ёй няма таких паняццяу як Хрыстос Дзева Марыя. Яна иснуе як абстракцыя и з’яул стваральникам сусвету Асноун этапы: а)тэза –логика як систэма паняццяу.Тут абсалютная идэя характ самаразвиццём,иснуе унутры сябе.И тут яна праяул праз абстракци: быццё, ништо, станауленне, якасць, колькасць, мера, сутнасць.Памиж ими иснуе систэма адносин якая творыць логику.Па Гег идэальнае папярэдничае матэрыяльнаму и стварае яго. б)антытэза -фил прыроды.на яе узроуни у вынику самаразвицця адбываецца агрубленне абс идэи,г.зн. яна парушаючы самую сябе творыць прыродны узровень и узникаюць прадметы тыпу сонца зямля трава каменне знач логика якая иснуе на узроуни тэзы твор логику прадметных адносин.Гэта и есць па Гег пераход ад идэал да прыроднага и ад тэзы да антытэзы.На узроуни антытэзы узник чал як цялесная истота в)синтэз- фил духа ци фил чал.На яго узроуни адбыв зняцце супярэчнасцей памиж тэзай и антытэзай ці ід і прыр.У яго межах чал-адзинства идэл(як сист лагичных паняццяу) и цялеснага(як прыр).Таким чынам абсал идэя праз лагичн паняцци творыць у чал яго интэлект и сист думак и у па-за чал интэлекце яна не иснуе-гэты раздел у фил Гег наз фил духа ци фил чал.Таким чынам вучэнне Гег склад з 3 частак: логики, фил прыр и фил чал.Пры гэтым логика Гег з’яул дэялектычная, якая разгляд усе прыр и дух з’явы у их зменливасци и супярэчливасци 3 формы раскрыцця думкі:1)тэза-мастацтва(мы успрымаем усё праз вобразы)2)антытэза-рэлігія(усе паняцці-сіст уяўленняў)3)сінтэз-ф.(злучэнне 1і2,як вынік-сіст абстракт паняццяў) Сусв гіст:1)усходняя(тэза)-чал павінен толькі верыць, а не разважаць(чал малы, Бог вялікі)тыранія 2)антычная(антытэза)-роўнасць з Богам выключных людей, астатнія см п. 1 3)герман(сінтэз)-большасць людей усведамл. сваю роўнасць з Богам і паміж сабою
Филасофия Феербаха Феерб з’яул вяршыняй у развицци метафизичнага матэрыялизма.Асн. працы Ф: «Сутнасць хрысц.» «Аб адзиным усеагульн. и бязмежным розуме» «Думки аб смерци и бессмяротн.».Феерб.з’яул. пасляд. крытыкам фил и Канта и Гегеля.Ён адмауляу иснаванне рэчы у сабе и прызнавау вял. магчымасци чал.розуму и прачуццяу для пазнання.Адносна Гег Феер личыу, што паняцце абсал идэи з’яул рауназначным паняццем Бога у хрысц.традыцыи. Мат-зм Ф-ха праяул.у прызнанни, што прырода не мае як.-неб. творца и иснуе сама сабою и што Феер. цалкам адмауляе иснав. Бога. Идыялизм Ф-ха праяул.у тым, што не прызнаючы иснав.Бога Ф-х тым не менш быу перакананы, што чал як дух.истота робицца пры дапамозе рэлигийн.пачуцця.И яно дазваляе чал усведамл.сябе ч-кам. Па Ф-ху уся систэма адносин памиж людзьми можа рэгуляв. тольки любоую(хрысц.пастулат). Ф-х не тольки адмауляу Бога, але и прапаганд.яго у абноуленым выглядзе.Крытыка Ф-хам рэлигии пачын.з асэнсавання этымалагичнай сутнасци тэрмин рэлигарэ (з ст.гр-сувязь,адносины) Ф-х личыу рэлигийн пачуццё заснавана на ашуканствах и хлусни.Асн прыч иснавання паводле Ф-ха з’ял бездапаможнасць чал перад непадуладными яму прыр силами.Галоун.прычынай рэлигии з’яул.имкненне чал да бессмяротн и менавита Бог гарантуе гэту бессмяротнасць. Антрапалагізм-Феер разглядаў абстрактн чала.Бог-маральныя правілы і абавязкі у аднос да інш людей
Дыялектыка и яе прынцыпы Сакрата: дыялектыка-гэта метад пры пошуках исцины праз супярэчливыя думки и разважанни. Дыялектыка выяуляе найбольш агульныя сувязи и адносины памиж прадметами, фиксуе моманты супрацьстаяння унутры прадметау, памиж ими.Д. Бывае Абьект. Д-систэма сувязяу, адносин, супярэчнасцей, якия иснуюць рэальна у прыроде и грамадствах.Субьект. Д-адлюстраванне у чал интэлекце и памяци абьект. Д.Прынцыпы дыялектыки:1 узаемасувязи: Узаемасув. иснуе памиж усими прадметами на макра- и мегаузроуни.Сувязи бываюць:А)Унутраныя. Яны иснуюць памиж структурными элементами, якия утвараюць дадены прадмет.Б)Знешния сув.-адносины памиж прадметами.Унутр сув зауседы больш устойливыя. 2. Развицця.Ва усих прадметах усё рухаецца, зникае, узникае, пераутвараецца.Тлумачэнни пр. Развицця: А)Найбольш пашыр.:Р.-рух ад прастога да складанага-паступальны прагрэс.Б)Р.-зменливасць увогуле.У паняцце Р. уключ моманты прагрэсу и рэгрэсу
39. Дыялектычныя законы Закон(у 19 ст)- неабходная устойливая и пауторная сувязь памиж прадметами и зьявами, якая замацоуваецца у пэуных фармулёуках. Закон перахода колькасных змяненняу у якасныя і наадварот (са стратай асобных уласцівасцей прадмет не губляе свае існаванне(дрэва з лістотай),якасць-тэза,колькасць-антытэза,мера-сінтэз(пераход аднаго прадмета у другі праз змяненне якасці (кіпенне вады)) Закон адзінства і барацьбы супрацьлегласцей. Усе думкі існуюць толькі у супрацьлегласці (асіміляцыя-дэсіміляцыя, друг без друга не існуюць) Закон адмаулення адмаулення Гэты З.выражае паступальнасць і пауторнасць(Зерне-тэза,праростак-антытэза,т.к.тут адмауляецца першапачатковы стан зерня(1ае адмауленне,колас-сінтэз(2ое адмауленне),а у коласе шмат першапачатковых зерняу)) Развіцце думкі чал-ка праз наст. Прынцыпы: 1)кола(колазварота)развіцце разглядаецца толькі,як пауторнасць і цыклічнасць.2)прамой лініі. Яна скіравана у бясконцасць,ілюструе сутнасць тэорыі лінейнага працэсу(толькі наперад!).3)спіраль(сінтэз1 і 2)
Синэрггетыка Паводле дыял усе прадметы и зьявы выступаюць узаемадейничаючы памиж сабой.Паводле Шрёдингера самаарганизуюцца не тольки жывыя истоты, але и неарганичныя прадметы и сусвет уцэлым.Синэргетыка-миждысцыплинарная навука, якая займаецца вывучэннем самаарганизаваных систэм(аутар-ням физ Хаккен). С. абапираецца на некласичную тэрмадынамику, якая мае справу тольки з адкрытыми систэмами. Пачаткам самаарганизацыи зьяуляюцца выпадковыя адхиленни систэмы ад пункту раунаваги-флуктуацыи.Пакольки систэма пастаянна узаемадейничае з акаляючым асяроддем, яны паступова узмацняюцца,старая структура разбураецца и утвар новая адкрытая систэма.Высновы:1)любы працэс развицця можа адбывацца тольки у адкрытых систэмах(Дяржава можа развивацца, кали яна звязана з инш дзярж).2)Флукт-гэта той пускавы механизм, яки скироувае далейшае развиццё гэтай систэмы.Тольки у адкрытых систэмах Яны здольны да разбурэння гэтых систэм.
Грамадства як систэма Фармацыйная мадэль Гистарычны прагрэс разгляд. як узыходжанне ад адной фармацыи да др. пры гэтым фармацфыи размяркоуваюцца па храналагичнаму п
|
|||||||||
Последнее изменение этой страницы: 2016-08-26; просмотров: 533; Нарушение авторского права страницы; Мы поможем в написании вашей работы! infopedia.su Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав. Обратная связь - 3.144.238.20 (0.376 с.) |