Первобытное общество на территории Беларуси.Происхождение белорусов

Предмет и задачи ист науки.

Слово «история» греческого происхождения-«сведения о прошлом».Т.о. История-наука о прошлом.Историю человечества принято делить на мировую(всеобщую) и историю отдельных стран и народов.В курсе «История Белоруси в контексте мировой цивилизации» изучается прошлое и современность бел. народа.В истории Белоруси выявлено много «белых пятен»-БНР,ВКЛ,создание БССР и т.д.Наша задача- дать объективный анализ историческим фактам. История Белоруси насчитывает ни одно тысячалетие, она представляет собой важную составную часть слав., европ. и мир.цивилизаций. Бел народ в общ-культ. развитии сыграл значительную роль в мире.У него всегда существовала своя промышленность, гос-венность, культура и т.д.Прошлое бел народа-его неотъемлимое богатство, обязательный фактор нац отличительности, способствующий росту нац самосознания.

Образование Киевской Руси-объединенного древнего восточно-славянского государства.

Кіеўск. русь-ранняя феад дзяржава ўсходніх славян IX-XII в.Князь Рурын-вараг,быў запрошаны кіраваць у Нойгарадзе ў 862г.З гэтага часу пачынае існаваць “Кіеўская Русь”.Яшчэ да з’яўлення Рурына ва усходніх славян існавалі свае княжанні,але прыход варагаў ускорыў фарміраванне дзяржавы усх. славян.З варагамі і прыйшла назва “Русь”.Князь Алег(879-912) перанес сталіцу у Кіеў. У залежнасць пападае Полацкае княства.Князь Уладзімір-аб’яднаў пад сваей уладай усходнеславянскія землі і Беларусь.Увеў у 988г хрысціянства.Князь Яраслаў(1019-1054)-першы звод законаў “руская праўда”.Уладзімір Манамах-спробы аб’яднаць Кіеўскую Русь не удалась.1097 адбыўся Любецкі з’езд, была прызнана поўная самастойнасць феадалаў.У 30-я гады XII ст К. русь распалася.Вярхойн. улада нал князю кіеўскаму.Ен збіраў падаткі,займаўся судовай справай.Пры князе быў савет-“баярская дума”.Туды уваходзілі дружыннікі і духавенства.Веча-народны сход,веча збірала князеў,вырашала пытанні вайны і міру,выдавала распаўсюджанні і законы.

Знешняя палитыка ВКЛ

Князь Мiндоуг у 1252 годзе каранавауся i прыняу тытул у сваей рэзiдэнцыi у Наваградку. Пачынаючы з Мiндоуга ВКЛ праводзiць актыуную знешнюю палiтыку.У 1262 годзе Мiндоуг з Аляксандрам Неускiм прыняу удзел у паходзе супраць крыжакоу. Крыжакам тады не удалося пранiкнуць у землi сярэдняга цячэння Заходняй Дзвiны. У 1213 годзе Мiндоуг загiнуу у вынiку змовы варожых яму лiтоускiх князей. Вялiкiм князем абвяшчае сябе жэмайцкi князь Трайнат. Ен распаусюдзiу сваю уладу на Гарадню i амаль на усю Чорную Русь.У канцы XIII ст.вялiкiм князем стау Вiцень.Пасля смерцi Вiценя трон заняу яго брат Гедымiн. Палiтыка Гедымiна была накiравана на далейшае унутранае i знешняе умацаванне ВКЛ i пашырэнне яго тэрыторыi. У перыяд з XIII да пачатку XIV ст. у склад ВКЛ актыуна уключаюцца новыя терыторыi: Полацкае i Вiцебскае, Менскага княствы,Турауская зямля.Пад час княжання Альгерда Гедымiнавiча улада лiтоускiх князеу была пашырана на Берасцейскую i Гародзенскую зямлю. Таксама быу далучаны Гомель, Мсцiслаускае княства. Альгерд праводзiу актыуную Усходнюю палiтыку.Разам з тым ён паспяхова змагауся з крыжакамi. У 1348 годзе на рацэ Стрэва палкамi зБярэсця,Вiцебска,Полацка,Смаленска былi разгромлены крыжакi. Пасля смерцi Альгерда вялiкiм князем стау яго сын Ягайла (1377 г.). У гады княжэння Ягайлы узмацнiуся нацiск крыжакоу.У вынiку- заключэнне у 1385 годзе у замку Крэва вунii ВКЛ i Польшчы. Ягайла быу абраны польскiм каралём. З 1392 па 1430 гады князем стау Вiтаут.Пры Вiтауце ВКЛ дасягнула найбольшай магутнасцi i памерау. Уключэнне у склад ВКЛ паудневай Падолii дало выхад у Чорнае мора. Унiя з Польшчай, нягледзячы на складаныя ўнутраныя вынiкi, умацавала мiжнародныя пазiцыi княства. Галоўным ворагам, з якiм ВКЛ даводзiлася весцi напружаную барацьбу, былi Тэўтонскi i Лiвонскi ордэны. У 1409 г. пачалася «вялiкая вайна» з Тэўтонскiм ордэнам. Вырашальны ўдар быў нанесены крыжакам у бiтве пад Грунвальдам (1410), i нямецкая агрэсiя была спынена.У XIV-XV стст. працягвалiся набегi татар на тэрыторыю ВКЛ. Значнай падзеяй у барацьбе з iмi быў разгром Альгердам мангола-татар на р.Сiнiя Воды. У 1455 г. атрады мангола-татар былi разбiты войскамi кiеўскага князя Сямена Алелькавiча. На гэтым набегi Арды на тэрыторыю ВКЛ практычна спынiлiся. З другой паловы XV ст. у знешняй палiтыцы ВКЛ паўстае пытанне ўзаемаадносiн з мацнеючым суседам на поўднi - Крымскiм ханствам.Першапачаткова адносiны былi добрыя, але калi ханам стаў Менглi-Гiрэй, ён па дамоўленасцi з Масквой пайшоў вайной на Кiеўскiя землi, узяў Кiеў. У 1527 г. лiтоўскiмi, беларускiмi i ўкраiнскiмi атрадамi было нанесена паражэнне крымскiм татарам пад Каневам на Ўкраiне. З гэтага моманту яны ўжо не пагражалi ВКЛ. З канца XV ст. абвастрылiся адносiны памiж ВКЛ i Рускай дзяржавай. Прычыны - завяршэнне палiтычнага аб`яднання Паўночна-Усходняй Русi пад уладай Масквы. Беларускiя феадалы iмкнулiся да пераходу пад уладу Масквы. Такiм чынам, знешняя палiтыка ВКЛ была складанай i супярэчлiвай, прыярытэты ў ей мянялiся. У XIV-XV стст у канцы XV-XVI стст. - галоўным напрамкам знешнепалiтычнай дзейнасцi ВКЛ сталi адносiны з маскоўскай дзяржавай. Страта 1/4 тэрыторыi ВКЛ у гэтай барацьбе сведчыла пра значнае аслабленне ВКЛ i неабходнасцi больш цеснага саюзу з Польшай.

Образование РП и статус ВКЛ в ее составе.

ВКЛ во второй половине 16в. оказалась в очень тяжелом положении. Началась Ливонская война. И войско Ивана Грозного захватили ряд городов Беларуси.Со стороны Польши велась активная католическая пропаганда.Польские магнаты терроризировали наше население приграничный земель, делали набеги,грабили.При этом поляки оказывались безнаказанными,так как польское правительство поддерживало своих,заявляя,набеги прекратятся как только земли будут присоединены к Польше.Жигимонт 2 Август (ВКЛ) стоял на стороне поляков.В этой ситуации поляки обещали,что как только ВКЛ будет присоединено к Польше вся наша православная знать получит те же пава,что и католики.Население ВКЛ не хотело ликвидации самостоятельности государства.Наши феодалы вели переговоры с Польшей только про более тесный союз государств, но при условии равноправия.1563 г.-виленский сейм утвердил специальные инструкции для переговоров с поляками,в которой делегатам поручалось охранять интересы ВКЛ.По этой инструкции допускалось существование единого правителя и созыв совместных сеймов для решения общих дел.Но при этом в каждом государстве должны быть самостоятельный органы власти, отдельные вооруженные силы,казна и законодательство.Идею унии с Польшей на условиях равноправия поддержало большинство княжества.Они видели возможность укрепить свое положение внутри своей страны и получить помощь от России.Расхождения были только в условиях унии.В декабре 1568 г. Жигимонт Август издает грамоту,в кот. клянется охранять права и интересы ВКЛ,и не принуждать представителей ВКЛ к унии.Уговоры а также надежда получить помощь в войне скланяли представителей княжества приехать в Люблин на переговоры(так как дела на Ливонской войне были очень тяжелые).10 января 1569 г. начались заседания люблинского сейма.С первых часов сейма поляки заявили,что желают полной ликвидации княжества и подготовили документ,с требованием подписать его без всякого обсуждения.Представители ВКЛ не сдавались, особенно сопротивлялись М. Радзивил,Я. Хадкевич и Я. Волович.Наши делегаты не подчинились решению сейма.И первого марта они покинули Люблин,а в след за ними уехали все делегаты представляющие наше государство.Чтобы привести к послушанию наших делегатов,Жигимонт Август пошел на предательство интересов ВКЛ: 5го марта был издан незаконный акт об отлучении польской земли от ВКЛ.26 мая к Польше подключается Подолье и Клевщина.Эти акты были незаконными так как в соответствии со статутом ВКЛ от 1566 года Великий князь не имел право уменьшать территорию гос-ва без согласия рады и сейма.После потери значительной территории ВКЛ не могло дольше самостоятельно вести войну и вынуждено было подписать унию на условиях продиктованных поляками. 1 июля 1569 г. было утверждено решение люблинского сейма Привилей-договор.Согласно условиям унии: 1)ВКЛ и королевство Польское объединяются в одно гос-во-в Речь Поспалитую;2)РП должна иметь единого короля,он выбирался на общем сейме и короны польской,и ВКЛ;3)рада и сейм должны быть общими для Польши и ВКЛ;4)отдельных сеймов для ВКЛ король собирать не должен;5)все законы,действовавшие ранее в обоих гос-вах оставались в силе;6)для обоих гос-в предусматривалась общая внешняя политика и единая денежная система.Эта уния превратила династическую унию между Польшей и ВКЛ в государственную. Для ВКЛ после унии ничего не изменилось.ВКЛ не перестало существовать,сохранило свою территорию(но без Украины),ВКЛ имело свою административную систему,органы власти,гос. язык.В концепцию нового гос-ва РП входили вопросы совместной международной политики и совместной обороны. Объединение ВКЛ и Польши повлияло на ход ливонской войны. В 1582 г. между Россией и РП был заключен мирный договор сроком на 10 лет.

15) Войны и социально-политические конфликты на территории Беларуси (вт пол XVII - пп XVIII в)

Першай вайной Рэчы Паспалітай была Лівонская. У падзеле Лівоніі пачынаюць праяўляць зацікаўленасць: Швецыя, Польшча, ВКЛ, Данія і Расія. Згодна з пагадненнем паміж Расіяй і Лівонскім Ордэнам ордэн абавязваўся не заключаць дагавораў з Польшчай. Але ён парушае гэта пагадненне. Гэта падштурхнула Івана Грознага пачаць у 1558 г. ваенныя дзеянні супраць Лівоніі.У выніку Лівонскай вайны аказалася спустошанай і зруйнаванай паўночна-усходняя частка Беларусі, загінула шмат насельніцтва, знішчаны культурныя каштоўнасці.Да актыўнай рускай палітыкі феадалаў падштурхнула “смута” ў Расіі. Таксама спрыяльныя ўмовы для правядзення актыўнай рускай палітыкі склаліся і ў тым, што памёр брат цара Дзмітрый. У ролі самазванца выступіў беглы манах.Праз год падман пачаў выкрывацца і масквічы зверглі Лжэдзмітрыя з прастолу. Праз некаторы час з’яўляецца новы Лжэдзмітрый, які нібыта ў другі раз цудам выратаваўся ад смерці. На дапамогу яму прыходзяць атрады польскіх магнатаў. Але ж і ён пацярпеў паражэнне.У 1609 г. польскі кароль Жыгімонт III распачаў адкрытую інтэрвенцыю супраць Расіі.Масква апынулася ў руках інтэрвентаў.У 1611 г. у Ніжнім Ноўгарадзе ствараецца народнае апалчэнне супраць інтэрвентаў. У кастрычніку 1612 г. апалчэнцы вызвалілі Маскву. У 1613 г. на расійскі прастол быў абраны Міхаіл Раманаў.Вайна 1654–1667 гг. – гэта нацыянальна-вызваленчая барацьба беларускага народа супраць польскіх паноў і каталіцкай экспансіі за ўз’яднанне з Расіяй. Амаль адразу былі заняты 33 гарады.Летам 1655 г. амаль уся Беларусь была занята рускімі войскамі.Не абмінула Беларусь і Паўночная вайна (1700–1721). Данія, Расія, Саксонія і Рэч Паспалітая заключылі саюз супраць Швецыі.Ваенныя дзеянні распачаў Аўгуст II. Праз некаторы час Данія церпіць параженне ад Карла XII.Пасля адной бітвы пад польскім горадам, дзе рускія атрымалі перамогу, галоўныя шведскія войскі накіраваліся на Беларусь. Пры набліжэнні шведаў беларускае насельніцтва хавала збожжа, жывелу. Шведскае войска галадала.Бітва паміж Левенгаўптам і Пятром І, які ўзначальваў атрад з 12 тыс. чалавек, адбылася 1708 г. Шведы пацярпелі паражэнне.Генеральная бітва Паўночнай вайны пачалася 27 чэрвеня 1709 г. наступленнем шведаў пад Палтавай. Руская армія атрымала бліскучую перамогу.Беларусь у выніку вайны страціла 700 тыс. жыхароў, многія паветы былі спустошаны.Такім чынам, войны Рэчы Паспалітай у другой палове XVII – XVIII ст., якія закранулі і Беларусь, не прынеслі і не маглі прынесці якіх-небудзь здабыткаў.

РБ в мировом сообществе

Предмет и задачи ист науки.

Слово «история» греческого происхождения-«сведения о прошлом».Т.о. История-наука о прошлом.Историю человечества принято делить на мировую(всеобщую) и историю отдельных стран и народов.В курсе «История Белоруси в контексте мировой цивилизации» изучается прошлое и современность бел. народа.В истории Белоруси выявлено много «белых пятен»-БНР,ВКЛ,создание БССР и т.д.Наша задача- дать объективный анализ историческим фактам. История Белоруси насчитывает ни одно тысячалетие, она представляет собой важную составную часть слав., европ. и мир.цивилизаций. Бел народ в общ-культ. развитии сыграл значительную роль в мире.У него всегда существовала своя промышленность, гос-венность, культура и т.д.Прошлое бел народа-его неотъемлимое богатство, обязательный фактор нац отличительности, способствующий росту нац самосознания.

Первобытное общество на территории Беларуси.Происхождение белорусов

Першае пранікненне чалавека на тэрыторыю Беларусі адбылося ў прамежку часу 100 - 40 тыс. гадоў назад.Такая недакладнасць у вызначэнні тэрміну тлумачыцца тым,што ў старажытнасці беларускія землі былі заняты ледавіком.Ледавіковая эпоха пачалася каля 500 тыс. гадоў таму назад і скончылася толькі ў 9 тыс. да н. э.Ледавік не знаходзіўся на адным месцы.Ён рухаўся ў залежнасці ад змены клімату з поўначы на поўдзень і наадварот.Вучоныя вылучаюць найбольш моцныя зледзяненні: бярэзінскае(480 - 390 тыс. гадоў назад),дняпроўскае(320 - 250 тыс. гадоў назад)і паазерскае(105 - 85 тыс. гадоў назад).Археолагамі былі знойдзены прылады працы(востраканечнікі,скрэблы,рубілы) найстаражытнейшых людзей на поўдні Беларусі каля вёсак Клеявічы і Абідавічы. Каля 40 - 10 тыс. гадоў назад на тэрыторыі Беларусі з’явіліся людзі сучаснага фізічнага тыпу. Ім належаць стаянкі ля вёсак Юравічы(больш за 26 тыс. гадоў назад) і Бердыж(больш за 23 тыс. гадоў назад).

Каменный век (100-40 тыс до н э -3 тыс лет до н э):1)палеолит(100-40 тыс до н э-10 тыс лет до н.э.), 2)мезолит(10-5 тыс до н.э.),3)неолит(4-3 тыс лет до н.э.). Бронзовый век (2 тыс до н э-нач I тыс до н э); Железный век (нач I тыс до н э-сер I тыс.н.э.).

Каменный век: палеолит-первое проникновение человека- климат очень холодный, население- неандертальцы(каменное оружие, примитивная речь, огонь, прямохождение). Осваивали наш край по берегам рек. В эпоху позднего палеолита- кроманьонцы (кремниевые орудия труда, жилища из костей и шкур, зачатки искусства, религии).На нашей территории 2 самые древние стоянки: Юревичи(останки 20 мамонтов, кремн. орудия, костры) и Бердыш(Чечерский район- орудия труда ок 600).В это время существует уже родовое общество.Осн промышл. коллективом была раннеродовая община.Сущ родовая собственность на охотничьи участки и т.д.Только орудия в личной собственности.Существовал матриархат.Территория покрылась ледником, потепление, повторное заселение.Мезолит- полное заселение терр. Б., ок 120 стоянок известно, важное открытие лук и стрелы, приручение животных, рыбалка, характерна родовая организация (у всех одинак орудия труда, одежда, жилище). В свою очередь община объединялась в племена.Неолит- климат теплее, 27-36 тыс чел, глиняная посуда, появляется ткачество. Распространенные формы хоз-вования: земледелие и животноводство-росла независимость от природы. Т.о. начался постепенный переход от присвоения к произв-ву.Появлялись кремниевые шахты, в некот поселениях материнский род приобел постоянные формы.

Бронзовый век: первые изделия из самородной меди(6500 до нэ- не на терр Б).Через 3000 лет- бронза. В 1800-1500-металлургич центры в Закавказье и Скандинавии. У нас в основном каменные орудия, плоскодонная посуда, ткачество, металлургия, воинские захваты- зарождение имущественного нер-ва, патриархат. Сущ товарообмен. 2-3 тыс лет до н.э. демограф взрыв в Европе. Балты пришли на нашу территорию из среднего подднепровья и во 2-ом тыс до н.э. смешались с местным населением и расселились в нашем крае. Железный век: в 7-6 в до н.э. в нашем крае начинают добывать жэелезо из бурых железняков (выплавляют в печах- домницах), развивалась подсечная система земледелия (просо, бобы, пшеница).В 4-5 в н.э. на нашу терр пришли славяне со своей протородины (реки Эльба, Висла, Неман).Со своей протородины часть славян шла на юг,другая на восток(дошла до Днепра и в 6-7 в тут сформировалась новая ветвь славян- белорусы, русские, украинцы)- восточные славяне.3 этапа заселения:1)Великое переселение,2)Славянизация балтов,3) Славяне-основное население нашего края. Ассимиляция славянами нашей территории шла путем войны и имела большое значение для исторической судьбы Б.Славяне прыйшлі на землі Беларусі як заваёўнікі. Славяне, падобна іх папярэднікам, жылі ў вялікіх сем’ях. Сем’і складалі сваяцкую абшчыну (род).Род распараджаўся зямлёй вакол паселішча і большасцю прыладаў працы.Абшчыны аб’ядноўваліся ў плямёны.Але меліся і значна большыя аб’яднанні - саюзы плямён: крывічы, радзімічы і дрыгавічы. Крывічы (палачане) насялялі басейн Заходняй Дзвіны і верхняга Падняпроўя, радзімічы - Пасожжа, а дрыгавічы - Палессе і цэнтральную частку Беларусі.

Образование Киевской Руси-объединенного древнего восточно-славянского государства.

Кіеўск. русь-ранняя феад дзяржава ўсходніх славян IX-XII в.Князь Рурын-вараг,быў запрошаны кіраваць у Нойгарадзе ў 862г.З гэтага часу пачынае існаваць “Кіеўская Русь”.Яшчэ да з’яўлення Рурына ва усходніх славян існавалі свае княжанні,але прыход варагаў ускорыў фарміраванне дзяржавы усх. славян.З варагамі і прыйшла назва “Русь”.Князь Алег(879-912) перанес сталіцу у Кіеў. У залежнасць пападае Полацкае княства.Князь Уладзімір-аб’яднаў пад сваей уладай усходнеславянскія землі і Беларусь.Увеў у 988г хрысціянства.Князь Яраслаў(1019-1054)-першы звод законаў “руская праўда”.Уладзімір Манамах-спробы аб’яднаць Кіеўскую Русь не удалась.1097 адбыўся Любецкі з’езд, была прызнана поўная самастойнасць феадалаў.У 30-я гады XII ст К. русь распалася.Вярхойн. улада нал князю кіеўскаму.Ен збіраў падаткі,займаўся судовай справай.Пры князе быў савет-“баярская дума”.Туды уваходзілі дружыннікі і духавенства.Веча-народны сход,веча збірала князеў,вырашала пытанні вайны і міру,выдавала распаўсюджанні і законы.