Негиз китабы 3 боликтен турады

Бисмилляхир Рохманир Рохим

Негиз жане онын далелдери

(Шарх:Усеймин, Али Худейр…)

 

Негиз китабы 3 боликтен турады

1) Кириспе 2)3 Негиз 3) Корытынды

 

Кириспе 3 ке болинеди

1) 4 Маселе     2)3 маселе 3) Ибрахим дини

 

Негиз 3 ке болинеди

1) Аллахты тану 2) Пайгамбарды с.г.с. Тану 3) Ислам динин далелдермен тану

 

Корытынды 2 ге болинеди

1) Киямет Маселеси         2) Тагут маселеси

 

 

Китаптын Бисмилляхпен басталу себеби:

1) Аллахтын китабына еру ушин

2)  Пайгамбарымыздын с.г.с. -га еру ушин

3) Галымдардын осиети

4) Берекет болу ушин

5) Хадиске ере отырып

 «Пайгамбарымыз с.г.с: Арбир бисмилляхпен басталмаган ис кесилген» Табарани.

Хадис алсиз бирак магнасы дурыс

 

АрРахман -Барлык адамга осы омирде

АрРахим -Кияметте тек муминдер ушин

 

Уаджп 2 ге болинеди

1) Фардуль Айн -Балигатка толган арбир акыл еси дурыс мусылманга жуктелген парыз тури. Мыс: Таухид, Ширк, Намазды бузатын нарселерди уйрену.

2) Фардуль кифая - Жеткиликти турде орындалса баскалардын мойнынан тусетин парыз тури. Ал ешким орындамаса немесе жеткиликсиз турде орындалса, билип жане кабилети бар адамга куна болады.

Маселе

1)Билим (Ол 4 ке болинеди)

1)Уаджп билим (Таухид, Ширк, Намазды бузатын нарселерди уйрену)

2) Мустахаб билим (Духа намазын окып уйрену)

3)Мубах билим (Физика, химия, медецина, т.с.с.)

4) харам билим (сикыр уйрену, арак жасап уйрену)

 

Амал

«Ей иман келтиргендер! неге истемейтин нарселерди айтасындар» (Саф, 2)

 

Дагуат (6 шарты бар)

1) Билим (Юсуф, 108)

2) Ихлас (Нахл, 125)

3) Такуалык (Тахрим, 6)

4) Даналык (Нахл, 125)

5) Сабырлык (Аср, 3)

6) Кейбир галымдар дагуат жасалынып жаткан адамнын халин билу керек деген. Далел: Муаз ибн Джабальдан хадис.Бухари, Муслим)

 

4)Сабыр (Осы жлда келетин кыйыншылыктар 3 турли болады)

1)Тилмен (Осек, Жала жабу, Балагаттай)

2) Денемен (Уру, Кыйнау)

3) Мал мулкпен (Егин т.с.с.)

 

Сабыр 3 турли болады

 

1) Аллахтын итагатына сабыр

2) Аллахтын тыйым салган нарселерине сабр кылу

3) Аллахтын тагдырына сабр кылу

 

Адамга кыйыншылык келген кезде адам 4 турли жагдайда болады

 

1)Саьыр кылмаган киси (харам истеди)

2) сабыр кылды (Уаджпти орындады)

3)Разы болды(жаксы дареже, жогаргы екеунен де)

4)Шукир кылды (Журекпен, тилмен, амалмен болады)

 

Осынын барине далел Аср суреси

Маселе дегенимиз Аср суресинин тапсири

 

 

Маселе

1) Таухид рубубия жане Елшиге итагат

2)  Таухид улухия

3) Аль уаля уаль бара

 

Ризык 2 ге болинеди

 

1) Жеке (Аграф, 32)

2)  Жалпы (Худ, 6)

 

Мешиттер 3 ке болинеди

 

1) Жети муше «Мен 7 мужеге сажде кылуга буйырылдым» (Бухари)

2) Букил жер «Маган букил жер мешит жане таза кылынды» (Бухари Муслим)

3) Курылыс мешити.

 

Кафрлерди жаксы корудин диннен шыгаратын турлери

 

1) Оларды диндери ушин жаксы кору

2) Оларга мусылмандарга карсы комектесу

3) Олардын диндеримен келису

4) Олардын диндерине еру

Осынын барине далел: (Мумтахина, 1) (Майда, 51)

 

Кафрлер 2 ге болинеди

 

1) Динге карсы согысатындар

2) Динге карсы согыспайтындар

Далел: (Мумтахина, 8-9)

 

Ибрахим дини (Шарттары)

 

1) Аллахка кулшылык кылу

2) Серик коспау

 

Ибрахим дини бузатын нарселер

 

1) Динге риямен киру

2) Амалдардын кобин риямен жасау

3) Тастауы куфр болган амалдарда рия жасау.

 

Ши Негиз

Аллахты тану

Аят 2 ге болинеди

1) Кауния (Болмыстык, кун, тун, ай)

2) Шаригия (Уахи)

 

Дуга 2 ге болинеди

 

1) Дугауль гибада (намаз, ораза, зекет)

2) Дугауль мас-ала (тилмен кажетин сурау)

 

Дугауль мас-ала да пендеден де сурауга болады. Бирак 4 шарты бар:

 

1) Тири болу керек

2) Касында болып естип туру керек

3) Каблети жету керек

4) Себеп екенин билу керек

 

Себепке байланысты адамдар 3-ке болинеди:

 

1) Дурыс себеп Аллах тагала себеп кылган

1)Шаригия (фатихамен емдеу, дем салу, тмин, хиджама)

2) Кауния (аналгин аспирин)

2) Аллах тагала себеп кылмаган себеп. Бирак адамдар оны себеп деп ойлайды. Мыс: Кызыл жип байлап, ол себепши комек Аллахтан десе. Киши ширк истеди.

3) Аллах тагала оны да себеп кылган жок. Бирак адамдар онын озин тикелей себеп деп ойлайды. (Бунын укими улкен ширк)

 

Корку (4-ке болинеди)

 

1) Хоуфуль гибада (корку гибадаты) – кулшылыкка апаратын гибадаттар (улкен ширк). Мысалы: Молага коркып сажде кылу. Маган зиян тигизеди деп.

2)   Хоуфуссир (ишки корку) – (укими улкен ширк). Мысалы: Моланын касынан отип бара жатып зиян тигизеди ау деп резка тормоз басу.

3) Табиги корку (Оттан, Арыстаннан)

4) Уаджипти тастататын, харам истететин корку тури. Бул 4-ке болинеди:

1) Ол сондай сынак оган шыдау мумкин емес. Булл жерде харам истеуге болады 2 шартпен: 1) журекпен карсы болу 2) Баска ешкимге зиян болмау керек.

2) Ол сондай сынак оган шыдау мумкин. 1) харам истеуге болмайды          2) Уаджипти тастауга болмайды.

3) Тилмен болган сынак (Киши ширк)

4) Оймен болган сынак (киши ширк) 

 

Егер оймен сынак келсе 3 жагдайды ойлау керекпиз:

1) Ол бола ма? Болмайма?

2) Жаксы болсын, сен оган дейн тирисин ба жок па?

3) Жаксы тири бол. Ол сынак саган келе ма? Келмей ма?

 

Умит 2-ге болинеди

Макталган

1) Жаксы амал истеп сауап умит ету.

2)    Таубе жасаганнан кейн кеширим умит ету

Макталмаган

           1) Куна жасаганнан кейн, таубе кылмай кеширим умиттену.

Усеймин: «Бул умит емес арман»

 

Тауекел – тилдик магнасы 1 нарсеге суйену

3 турли болады:

1) Аллахка тауекел ету. Онын 4 шарты бар:

  1) Себебин жасау

  2) Себепке лайыкты болу

  3) Себепке карсы амал жасамау

  4) Исти Аллахка тапсыру

2) Бир нарсеге катты сенип калу (Сенген нарсенин себеп екенин умыту киши ширк)

3) Бир исти биреуге тапсыру (Мубах)

 

Рогба – каты калау, сауап умит ету.

Рохба – Узак корку, амалмен корку.

Хушуг – (Смирение) Шынайы турде жан танимен берилу.

Хошия – билиммен корку. Кейбир галымдар бир нарсенин озинен корку деген. 

 

Инааба – Таубенин устине амал косу. Ягни жаксы амалдармен Аллахка жакындау. Кейбир гуламалар Таубени кайта кайта жасау деген.

 

Таубенин шарттары:

 

1) Кунаны сол бойда токтату

2) Истеген кунасына окину

3) Кери истемейтине ниет ету

4) Егер де биреудин акысы болса кайтару керек

5) Оз уакытында болу керек.

 

Уакыт 2-ге болинеди

1) Кун батыстан шыкканга дейн (жалпы)

2) Жан алкымга келгенге дейн (жеке)

Далел: (Ниса, 18)

Бирак намаз оку таубенин шартына кирмейди. Оны оку абзал.

 

Истигана (Комек сурау) 3 ке болинеди:

 

1) Аллахтан сурау

2) Маклуктан сурау (4 шартпен)

3) Жаксы амал аркылы сурау (Мыс: Унгирдеги 3 адам)

 

Истигзаа (Пана сурау) 4 шарты бар:

 

1) Аллахтан сурау

2) Аллахтын сипаттарынан сурау (Фаляк,1) (Нас, 1) «Аллахтын толык создеримен онын жаратылыстарынын кесиринен пана сураймын»

3) Маклуктан сурау (4 Шартпен)

4) Мекеннен сурау «Ким жаксы жер тапса фитнадан сол жерди паналасын»

 

Негиз

Ислам 3 нарсени камтыйды

 

1) Аллахка таухидпен бериллу.

2) Аллахка итагатпен бериллу (тыгандарынан тыйылу)

3) Ширк жане ширк иелерине бара кою.

Бара 3 нарсемен болады. Тилмен, Журекпен, Амалмен.

 

Ла Илаха ИлаЛлах-тын 2 тиреги бар:

 

1) Нафи – жокка шыгару (Зухруф, 26-27)

2) Исбат – бекиту (Бакара, 256)

(Тазартудан кейн коркемдеу. Кагида)

 

Мухаммадур Расулуллах 4 шарты бар:

 

1) хабарларын растау (Наджм, 3-4)

2) Буйрыктарын орындау (Ниса, 80)

3) Тыйгандарынан тыйылу (Хашыр, 7)

4) Бидагат жасамау. (№ 5 хадис Ан-Науауй. Бухари, Муслим)

 

Периштелерге Иман келтиру

Олардын сипаттары:

 

1) Олар гойб

2) Олар нурдан жаратылган

3) Ардайым итагатта

4) Жыныска болинбейди

5) Олардын журектери бар (Саба, 23)

6) Акылдары бар

7) Денелери бар

8) Жандары бар

9) Сандары оте коп

 

Накты шешим иелери 5-еу.

 

1) Нух. 2) Мусса. 3) Иброхим. 4) Иса. 5) Мухаммад с.г.с.

Далел: (Ахзаб,7) (Шура, 13)

 

Акырет кунине иман келтиру. 3 нарсени камтыйды:

 

1) Кайта тирилуге иман келтиру. (муминун, 15-16) (Анбия, 104)

2) Есеп кыйсап жане сый мен жазага иман келтиру. (Гошия, 25-26) (Анбия,47)

3) Джаннат пен тозакка иман келтиру. (Байна,7-8) (Сажде,17) (Кахф,29) (АльИмран,131)

 

Тагдырга иман келтиру. 4 нарсени камтыйды:

 

1) Аллах тагала билди

2) Жазды (Хадж, 70)

3) Калады (касас,68) (Иброзим,27) (АльИмран,6)

4) Жаратты (Фуркан,2) (Саффат,96)

 

Жазу 4 ке болинеди:

1) Жалпы жазу

2) Арбир адамнын тагдыры жазылады (ананын курсагында)

3) Жыл сайынгы (кадр туни)

4) Кун сайн (Рахман,29)

 

Негиз

Пайгамбарды с.г.с. тану

5 нарсени камтыйды:

 

1) Атын билу

2) Омирин билу

3) Пайгамбарлык омирин билу (Галак)

4) Пайгамбар немен Елши болды сонны билу.

5) Немен келди (Таухидке шакырып, ширктен сактандыру ушин келди)

 

Хиджра 3 ке болинеди

 

1) Уаджип хилджра. 2 шарты бар:         (Ниса,97-99) (Анкабут)

1)Динин корсете алмаса

2)Жагдайы жетсе

2) Уаджп емес (Жагдайы жок кезде)

3) Мустахаб (Динин корсете алады жане жагдайы бар)

 

Куфр елине сапар шегу. 4 шарты бар:

 

1) Билим болу керек (Куманнан сактану ушин)

2) Такуа болу керек (шакуаттан сактану ушин)

3) Ол елде оз динин корсете алу керек

4) Муктаждык болу керек (сауда муктаждыкка жатады)

 

Азан – 1-ши жылы парыз болды х.ж. бойынша

Ораза мен Джихад – 2-ши жылы парыз болды

Кажылык – 9-шы жылы парыз болды

Зекет – Мекке де парыз болган, Мединада молшерленге 2 ши жылы.

 

Корытынды

 

Киямет маселеси

Адамдар есеп кыйсапта 3 ке болинеди:

 

1) Есепке тартылмайтындар

2) Есепке женил тартылатындар

3) Кыйналатындар

 

Кай куна биринши суралады

Куна 2 турли болады:

 

1) Кулдын Аллахтын алдындагы кунасы (Ширк 1 ши суралады)

2) Кулдын бирбирини арасындагы куналары (Каны 1 ши суралады)

 

Кимдер 1-ши есепке тартылады:

 

1) Галымдар

2) Шахидтер

3) Габиттер

4) Саудагерлер

5) Басшылар

6) Калган кисилер

 

Тагут маселеси

 

1) Укими куфр келтиру керек

2) Магнасы- Пенденин шектен шыгып, кулшылык кылып, сонынан ерип, бойусынуы.

3) Турлери. Ола роте коп. Бирак басшылары 5-еу:

1) Иблис л.г.

2) Озине кулшылык етуге разы болган адам

3) Озине кулшылык етуге шакырган адам

4) Аз болсада гойбтан хабарым бар деп жариялаган адам

5) Аллахтын укиминен баска нарсемен уким ету.

 

Гойбтын 2 тури бар:

 

1) Жалпы гойб (Джанат, тозак)

2) Жеке адамдарга болган гойб (биреулерге гойб емес, биреулерге гойб)

 

Аллахпен кездесу 2 турли болады:

 

1) Жалпы (Кияметте буки ладам Аллахтын алдында жыйналады) (Мутофифин, 6)

2) Арнайы. Жеке. (Киямет,22-23)

 

Кадария – Тагдырды жокка шыгарады. Барлыгы озимиздин калауымызбен болады дейди.

 

Джабария – Бариди Аллахтын калауымен, бизде калау жок дейди.

 

 

Пайғамбарымыз Мухаммадқа, оның отбасына және сахабаларына Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын!

 

 

Бисмилляхир Рохманир Рохим

Негиз жане онын далелдери

(Шарх:Усеймин, Али Худейр…)

 

негиз китабы 3 боликтен турады

1) Кириспе 2)3 Негиз 3) Корытынды

 

Кириспе 3 ке болинеди

1) 4 Маселе     2)3 маселе 3) Ибрахим дини

 

Негиз 3 ке болинеди

1) Аллахты тану 2) Пайгамбарды с.г.с. Тану 3) Ислам динин далелдермен тану

 

Корытынды 2 ге болинеди

1) Киямет Маселеси         2) Тагут маселеси

 

 

Китаптын Бисмилляхпен басталу себеби:

1) Аллахтын китабына еру ушин

2)  Пайгамбарымыздын с.г.с. -га еру ушин

3) Галымдардын осиети

4) Берекет болу ушин

5) Хадиске ере отырып

 «Пайгамбарымыз с.г.с: Арбир бисмилляхпен басталмаган ис кесилген» Табарани.

Хадис алсиз бирак магнасы дурыс

 

АрРахман -Барлык адамга осы омирде

АрРахим -Кияметте тек муминдер ушин

 

Уаджп 2 ге болинеди

1) Фардуль Айн -Балигатка толган арбир акыл еси дурыс мусылманга жуктелген парыз тури. Мыс: Таухид, Ширк, Намазды бузатын нарселерди уйрену.

2) Фардуль кифая - Жеткиликти турде орындалса баскалардын мойнынан тусетин парыз тури. Ал ешким орындамаса немесе жеткиликсиз турде орындалса, билип жане кабилети бар адамга куна болады.

Маселе

1)Билим (Ол 4 ке болинеди)

1)Уаджп билим (Таухид, Ширк, Намазды бузатын нарселерди уйрену)

2) Мустахаб билим (Духа намазын окып уйрену)

3)Мубах билим (Физика, химия, медецина, т.с.с.)

4) харам билим (сикыр уйрену, арак жасап уйрену)

 

Амал

«Ей иман келтиргендер! неге истемейтин нарселерди айтасындар» (Саф, 2)

 

Дагуат (6 шарты бар)

1) Билим (Юсуф, 108)

2) Ихлас (Нахл, 125)

3) Такуалык (Тахрим, 6)

4) Даналык (Нахл, 125)

5) Сабырлык (Аср, 3)

6) Кейбир галымдар дагуат жасалынып жаткан адамнын халин билу керек деген. Далел: Муаз ибн Джабальдан хадис.Бухари, Муслим)

 

4)Сабыр (Осы жлда келетин кыйыншылыктар 3 турли болады)

1)Тилмен (Осек, Жала жабу, Балагаттай)

2) Денемен (Уру, Кыйнау)

3) Мал мулкпен (Егин т.с.с.)

 

Сабыр 3 турли болады

 

1) Аллахтын итагатына сабыр

2) Аллахтын тыйым салган нарселерине сабр кылу

3) Аллахтын тагдырына сабр кылу