Cohen - region geostrategiczny

próba połączenia czynników politycznych i geograficznych

Pierwotnie świat składał się z dwu stref bram: świat oceaniczny (Am Pn,Śr, Pd, Europa, Maghreb (До складу Магрибу входять: Мавританія, Західна Сахара, Марокко, Алжир, Туніс, Лівія (йдучи із заходу на схід)., Pacyfik) i interkontynentalny (Eur Wsch i Chińska Azja Wsch), półwysep Indyjski (mikroregion) – wymykał się władzy obu bloków ® rola pomostu polit i gosp Pacyf i Atlant.

Regiony - bytami autonomicznymi – własna indywidualność, struktury wewnętrzne, nie podporządk. blokom zimnowojennym (autonomiczne). Między nimi strefy pęknięcia – Bliski Wsch. i Azja Pd Wch – obszary konfliktogenne – wojna w regionie i mdzy blokami ze względu na to co działo się w regionie (ryzyko konfliktu globalnego i lokalnego - konfliktogenność – brak czynników integrujących

zapowiedział świat wielobiegunowy – regionalizm wielobiegunowy – stał się faktem 30 lat później

wszystkie teorie pozytywistyczne:

- silnie znaczenie czynnika geograficznego (nie było wyodrębnienia regionu tożsamościowo)

- narzędzia analizy systemowej

- teorie subsystemów a potem makroregionów

B. Buzan i O. Waever

Podejście strukturalne – miedzy poziomem globalnym i lokalnym - nawiązanie do pozytywizmu

Region – podstawa kompleksu bezpieczeństwa – jednostka geopolityczna

· pomiędzy poziomem globalnym i lokalnym

· nie wspólnota polit. czy systemem geogr. ale kompleks bezp. – jednostka geopolityczna
(skutek 11/09 i wojny z terroryzmem)

· element systemu światowego, ma swoje cechy tożsamościowe – nadal nie jest uczestnikiem SM

· spójny terytorialnie subsystem powiązany zależnościami w dziedzinie bezpieczeństwa

· kluczowa rola terytorium i zwierzchnictwa terytorialnego

· elementy kluczowe kształtujące strukturę regionu (wyodrębnia się wyraźna struktura):

o granica,

o anarchia, - poziom

o poliarchia, - poziom

o konstrukcja społ – głębokość

(wstrukturalizmie polega tylko na tym, że składa się z państw i wynikowo powstaje region)

9 kompleksów bezpieczeństwa – amer.pol, poludn; Europa; Azja i bliski wschód.; obszar poradziecki. Afryka Zach i Róg Afryki (Bezpieczeństwa i konfliktowe terytorium)

· Bałkański kompleks bezpieczeństwa

· Bliskowschodni kompleks bezpieczeństwa

· Europejski kompleks bezpieczeństwa

· Kompleks bezpieczeństwa Azji Północno-Wschodniej

· Kompleks bezpieczeństwa krajów Zatoki Perskiej (Iran, Irak, Arabia Saudyjska)

· Kompleks bezpieczeństwa Rogu Afryki

· Południowoafrykański kompleks bezpieczeństwa

· Południowoamerykański kompleks bezpieczeństwa

 

Region ma wymiar funkcjonalny

· jeśli bazą jest bezpieczeństwo, to każdy obszar mający 4 zmienne i potencjał wpływania na bezpieczeństwo może być rozpatrywany jak odrębny region

· swoboda w definiowaniu regionu, dostrzeżenie dynamiki

· Warunek stania się regionem ® występujące powiązania w zakresie bezpieczeństwa

· Czynnik geograficzny zaczyna być marginalizowany, na drodze do pominięcia
Bliskość geograficzna w układzie historycznym, która determinuje skłonność do konfliktu / współpracy – jest istotna ale nie determinująca – raczej nawiązuje do koncepcji dylematu bezpieczeństwa

Ale:

· Poziom analizy regionalnej pozostaje częścią analizy systemu mn., nadal analiza regionalna nie jest badaniem samodzielnym ® pełni funkcję zrozumienia dynamiki systemu mn

Przejściowość – zwiastun nowego regionalizmu – krytyka dorobku, ale brak nowej koncepcji

Lake, Morgan – nawiązali do regionalnego kompleksu bezp

powiazania bezp. + percepcja zagrożeń + zagrożenia transgraniczne wyznaczają granice regionu
wizja regionu zaczyna być zwiastunem teorii krytycznych

· czynnik geogr i hist nie są najważniejsze w wyodrębnieniu regionu, są nimi

· zagrożenia i wsp w pokonywaniu zagrożeń – geografia nie przeszkadza współpracy

· R. nie są mniejszymi systemami Mn - mogą być rozciągnięte w przestrzeni – nie miniatura SM

· wspólne zagrożenie i współpraca w jego adresowaniu to główny motyw współpracy państw co pozwala je traktować jako region

· odwołane się do nowego regionalizmu

· analiza skali, rodzaju, obszaru zagrożenia

· BRAK metodologii wyodrębnienia nowych regonów

 

Leuke

- typologia regionów stricte - mini hierarchie w regionach

- nie bada analizy regionalnej

-element zagrożenia + bliskość geograficzna

- dodaje jeszcze cezurę czasową – interakcje muszą trwać ponad 30 lat

- zamiast pojęcia „region” używa terminu „ mini-hierarchia ”

- wyodrębnia 23 mini-hierarchie teoria wielu zminiaturyzowanych regionów

II. Postpozytwizm

- postmodernizm, konstruktywizm, teoria normatywna, teoria krytyczna

- kontrowersje wobec kryteriów regionu – zwłaszcza geograficznego

- R - konstrukt wykraczający poza granice pań. – nie oparty na terytorium – kształtowany społecznie

 

Pierwsza wielka debata odbywała się w latach 1930-1950 między realizmem a idealizmem. Realiści za podmiot stosunków międzynarodowych uważali suwerenne państwa, idealiści zaś podkreślali znaczenie jednostki ludzkiej jako istoty z natury dobrej. W idealizmie wyraźnie zaznacza się rola współpracy, podczas gdy zwolennicy koncepcji realistycznej uważają relacje z innymi państwami jako konieczne. Największe znaczenie ma według nich siła, egoizm, świat realny. Debata między zwolennikami teorii władzy, a zwolennikami teorii opozycji zakończyła się zwycięstwem realistów. Druga debata toczona była w latach 50. ubiegłego wieku pomiędzy tradycjonalizmem, a behawioryzmem. Behawioryści podkreślali znaczenie nauki i nieograniczonych możliwości poznania, podczas gdy tradycjonalizm stawiał na podejście historyczne i empiryzm. Behawioryzm za cel stawiał stworzenie teorii, np. wojny, tak aby w przyszłości możliwe było jej uniknięcie. Tradycjonalizm w swym założeniu dopasowywał się do rzeczywistości, starając się odkryć prawidłowości historyczne. Wewnętrzna debata między neorealizmem, a neoliberalizmem odbyła się w latach 1985-1995. Wspólnym mianownikiem obu teorii było założenie, że państwa cechuje racjonalizm i anarchia (w odniesieniu do stosunków międzypaństwowych). Klasyczne wizje realizmu i liberalizmu podlegały przemianom. W latach 80. realizm przyjął bardziej naukowe podejście, przyjmując miano neorealizmu, czy też realizmu strukturalnego. Neoliberalizm zaś skupia się na znaczeniu instytucji. Neorealiści podkreślali znaczenie państwa, siły i bezpieczeństwa militarnego. Neoliberaliści koncentrują się na możliwości realizacji wielu celów poprzez współpracę, ale także i konflikt (choć nie uważają siły militarnej za czynnik najważniejszy). Ponieważ debata neorealistów z neoliberalistami uznana była za wewnątrzparadygmatyczną, dyskusja pomiędzy pozytywizmem, a postpozytywizmem określana jest mianem trzeciej wielkiej debaty. Pozytywizm opierał się na założeniach naukowych i stosowaniu nauk przyrodniczych w interpretacji relacji międzynarodowych. Cechy postpozytywizmu natomiast to zrozumienie, subiektywizm, idealizm. W odróżnieniu od poprzednich debata toczy się na poziomie programów badawczych.

Wykład 5 19.03.2015

Nowy regionalizm

Zakończenie zimnej wojny – nowe podejście do Regionalizmu

Reakcja na metodologię pozytywistyczną – innowacyjne podejścia, ale bez własnej metodologii - jedynie paradygmaty ontologiczne ® Region to nie suma państw ale cognitive (пізнання) space

W. Larner i W. Walters ® Region to sposób konstruowania porządku mn

Pytanie badawcze:

dlaczego wyodrębnił się nowy porządek mn? dlaczego zmieniła się struktura systemu mn?

Odsłony: (a) genetyczna – przyczyny

(b) funkcjonalna – nowe role regionalizmu na arenie mn

(с) strukturalna – nowe formy regionalizmu

Stary regionalizm państwowocentryczny, powiązany geograficznie, etnografii itp.

Rozpatrywany z punktu widzenia bezpieczeństwa

 

Dynamika debaty wzrosła, nowe dyskusje – relacja geografii i starych kryteriów wyodrębniania regionu i ich przydatność do def regionu – czy istnieje konieczność geograficznej bliskości by zaistniała jednostka badawcza w SM?