Praktyczny aspekty wykonywania transportu drogowego na Ukrainie

Od kilku lat, procedury dotyczące eksportu towarów na Ukrainę są prostsze, co zachęca do rozwoju sieci drobnicowych i współpracy z przedsiębiorcami w tym kraju.

Przedsiębiorstwa pochodzące z krajów Unii Europejskiej, w tym ż Polski, nie mają obowiązku wystawiania karnetów TIR (Transport International Routier) na wywożone dobra. Znacznie ułatwiono też procedury celne zarówno na granicy jak i podczas samej odprawy u finalnego odbiorcy na Ukrainie.

Ułatwieniem i krokiem milowym do rozwinięcia linii i połączeń drobnicowych na Ukrainie było wprowadzenie szczególnie jednego dokumentu w obrocie towarowym z zagranicą tzw. dokumentu "PP". Dokument ten jest rodzaj wcześniejszej deklaracji celnej podmiotu importującego zgłaszający wejście danego towaru w obszar celny Ukrainy. Ten system działa tylko na Ukrainie i znacznie ułatwił wymianę towarową między Ukrainą i innymi państwami.

Wszystko to powoduje, że globalni operatorzy logistyczni, a szczególnie ci działający na terenie unijnych państw zaczęli przyglądać się temu rynkowi i uruchomiać połączenia drobnicowe transportem samochodowym z rynkiem ukraińskim. Wynika to również z faktu ożywienia wymiany handlowej z Ukrainą (do czego zapewne przyczyniły się uproszczenia na granicy) i obecnie można zauważyć na rynku TSL bardzo duże zainteresowanie przedsiębiorców Unii Europejskiej transportem drobnicowym do Ukrainy. Atrakcyjność wykonywania tego rodzaju transportu polega na tym, że kierunek ten charakteryzuje się niższymi kosztami. Nie wymaga pojazdów dedykowanych, dlatego przedsiębiorcy mogą pozwolić sobie na wysyłanie mniejszej ilości towaru, nie narażając się jednocześnie na zwiększone koszty w tym również koszty magazynowania składowania, korzystając po prostu z just in time.

Aby móc wykonywać przewozy drobnicowe do Ukrainy trzeba pamiętać o spełnieniu jeszcze kilka warunków. Między innymi konieczne jest posiadanie odpowiedniego ubezpieczenia. Podstawą jest polisa OCP (czyli OC przewoźnika), która powinna być rozszerzona na kraje trzecie, czyli te spoza Unii Europejskiej do których należy Ukraina. Dobre natomiast jest to, że na trasach wykonywanych pomiędzy Polską a Ukrainą, poza dokumentem PP i podstawowymi dokumentami przewozowymi nie jest wymagane na przykład dodatkowe przygotowanie przesyłek, czy innych dokumentów. Oczywiście wszystko zależy od rodzaju ładunku, bo jeśli będą to transporty z grupy ładunków niebezpiecznych, należy dopełnić wszelkich procedur zgodnie z przepisami o przewozie ładunków niebezpiecznych.

 

5.2. Porozumienie między Polską a Rosją w sprawie przewozów drogowych

W dniu 1 kwietnia 2016 r. Polska i Rosja podpisali porozumienie w sprawie międzynarodowych przewozów drogowych.

Porozumienie jest trudnym kompromisem, ale oddala widmo blokady transportu międzynarodowego między Polską a Rosją.

W podpisanym dokumencie ustalono wielkość kontyngentu zezwoleń do końca grudnia 2016 r. Polska otrzyma 170 tysięcy zezwoleń, w tym 30 tysięcy zezwoleń Rosja - kraje trzecie. Strona rosyjska także otrzyma 170 tys. zezwoleń, w tym 10 tys. na przewozy tranzytowe. Wymiana zezwoleń nastąpi po opublikowaniu przez Rosję zmienionego rozporządzenia w sprawie kontroli transportu.

Dotychczas niewykorzystane zezwolenia, które przydzielono na mocy tymczasowego porozumienia zawartego w lutym 2016 r., także zachowują swoją ważność. W sumie Polska otrzyma na ten rok 190 tys. zezwoleń, w tym 40 tys. na przewozy do krajów trzecich.

Strona rosyjska zobowiązała się do zmiany rozporządzeń, które eliminowały polskich przewoźników z rynku rosyjskiego.

Na mocy podpisanego porozumienia powołana zostanie też polsko - rosyjska grupa interwencyjna, której zadaniem będzie rozwiązywanie konkretnych problemów przewoźników np. z policją czy służbami kontroli transportu. W jej skład wejdą przedstawiciele administracji rządowych oraz przewoźników z obu krajów[35].

Strony potwierdziły, że co do generalnej zasady, miejsce załadunku i rozładunku rozstrzyga o rodzaju wykonywanego przewozu.

Strony potwierdziły, że wyróżnia się następujące rodzaje przewozów:

• przewóz dwustronny - to przewóz pojazdem samochodowym należącym do przewoźnika rosyjskiego z terytorium Federacji Rosyjskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium Federacji Rosyjskiej, a także przewóz pojazdem samochodowym, należącym do przewoźnika polskiego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium Federacji Rosyjskiej lub z terytorium Federacji Rosyjskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

• przewóz tranzytowy - to przewóz, który wykonywany jest przez polskiego przewoźnika przez terytorium Federacji Rosyjskiej bez załadunku i rozładunku na terytorium Federacji Rosyjskiej albo przewóz, który wykonywany jest przez rosyjskiego przewoźnika przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez załadunku i rozładunku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

• przewóz ładunków do/z państw trzecich – przewóz pojazdem samochodowym, należącym do przewoźnika polskiego z terytorium państwa trzeciego na terytorium Federacji Rosyjskiej albo z terytorium Federacji Rosyjskiej na terytorium państwa trzeciego, a także przewóz pojazdem samochodowym, należącym do przewoźnika rosyjskiego z terytorium państwa trzeciego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium państwa trzeciego.

W przypadku przewozu dwustronnego, za wyjątkiem przypadku opisanego poniżej, dokumentem potwierdzającym taki przewóz jest wyłącznie list przewozowy CMR. Przewóz taki wykonywany jest na podstawie zezwolenia ogólnego (uprawniającego do wykonania przewozu dwustronnego lub tranzytowego.

Przy przewozie dwustronnym, gdy w rubryce „Nadawca” listu przewozowego CMR wskazano podmiot, który zarejestrowany jest na terytorium państwa trzeciego lub ładunek był wcześniej dostarczony na terytorium państwa jednej ze stron z państwa trzeciego, aby wykonać dany przewozów na podstawie zezwolenia ogólnego (uprawniającego do wykonania przewozu dwustronnego lub tranzytowego) należy potwierdzić zawartą w CMR informację o miejscu załadunku poprzez przedstawienie przez przewoźnika służbom kontrolnym jednego dodatkowego dokumentu towarzyszącego ładunkowi, w następujących przypadkach:

1) w przypadku przewozu ładunków będących towarami wyprodukowanymi i załadowanymi na terytorium państwa jednej z umawiających się stron – dołączany jest jeden dowolny spośród następujących dokumentów, pod warunkiem, iż potwierdza on, że krajem pochodzenia towaru jest państwo rejestracji środka transportu:

- certyfikat pochodzenia towaru;

- rachunek (faktura VAT);

- certyfikat weterynaryjny (w przypadku gdy jest wymagany);

- certyfikat fitosanitarny (w przypadku gdy jest wymagany);

- dokument potwierdzający bezpieczeństwo produktu (towaru) w części zgodności z wymogami sanitarno-epidemiologicznymi oraz higienicznymi (w przypadku gdy jest wymagany).

Informacja o państwie pochodzenia towaru ładunku, zawarta w fakturze, powinna być zgodna z informacją o państwie załadunku pojazdu, zamieszczona w liście przewozowym.

W przypadku, jeżeli faktura zawiera informację o miejscu załadunku i miejscu rozładunku pojazdu, państwie rejestracji pojazdu, numerze rejestracyjnym pojazdu, taka informacja powinna być zgodna z informacją o miejscu załadunku i miejscu rozładunku pojazdu, państwie rejestracji pojazdu, numerze rejestracyjnym pojazdu zamieszczoną w liście przewozowym.

2) w przypadku przewozu ładunków, których właściciel lub nadawca jest zarejestrowany w państwie nie będącym członkiem Unii Europejskiej bądź Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu ze składów (terminali lub centrum logistyczne) w państwie rejestracji pojazdu samochodowego, które dostarczone były wcześniej do wymienionych składów (terminali lub centrum logistyczne) innym środkiem transportu, wykonującym przewóz morski, kolejowy lub lotniczy z terytorium państwa trzeciego, nie będącego członkiem Unii Europejskiej bądź Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu – dodatkowy dokument do listu przewozowego CMR nie jest wymagany pod warunkiem, że w liście przewozowym CMR jako miejsce załadunku został wskazany port morski lub stacja kolejowa, jak również numer konosamentu, listu przewozowego bądź innego dokumentu przewozu morskiego, kolejowego lub lotniczego, na podstawie którego ładunek był dostarczony do wymienionego portu, na stację kolejową lub lotnisko.

3) dla potwierdzenia przewozów dwustronnych, innych niż przewidziane w punktach 1 i 2 (na przykład gdy ładunek został przywieziony z państwa trzeciego transportem samochodowym lub został przywieziony innym rodzajem transportu z tego samego obszaru celnego) albo w przypadku braku możliwości udokumentowania przypadków 1 i 2, przewoźnik powinien przedstawić jeden z następujących dokumentów:

- kopia listu przewozowego CMR (kopie listów przewozowych CMR), na której (których) podstawie ładunek wcześniej był dostarczony do składu (terminala lub centrum logistycznego), w którym nastąpił załadunek, wskazany, jako miejsce załadunku w liście

przewozowym CMR, na którego podstawie wykonywany jest przewóz drogowy miedzy terytoriami państw stron. Wymieniona kopia (kopie) potwierdzana jest oryginalną pieczątką posiadacza składu lub innego obiektu, na którym ładunek był wyładowany z jednego środka transportu i następnie załadowany na inny środek transportu.

Jeżeli poprzedzający przewóz wykonywany był z jednego obszaru celnego na inny obszar celny, to w międzynarodowym liście przewozowym, sporządzonym dla jego wypełnienia, powinna myć zamieszczona adnotacja organu celnego innego państwa przy przekroczeniu granicy celnej. Przy czym terytorium Unii Europejskiej traktuje się jako jeden obszar celny. W takim przypadku pieczątka urzędu celnego nie będzie wymagana, gdyż w przypadku przewozów między państwami – członkami UE granica celna nie jest przekraczana.

- zlecenie nadawcy (odbiorcy) ładunku dla przewoźnika na przewóz ładunku, w którym informacje są zgodne z odpowiednimi informacjami w liście przewozowym CMR.

Zlecenie nadawcy (odbiorcy) dla przewoźnika na przewóz ładunku powinno być sporządzone w formie pisemnej, potwierdzone pieczęcią i podpisem z nazwiskiem podpisującego, jak również zawierać następującą informację wymienioną w liście przewozowym CMR:

· trasa przewozu ładunku,

· nazwa i waga ładunku,

· informacja o nadawcy (nazwa, adres, nr telefonu, osoby kontaktowe),

· dokładny adres miejsca załadunku środka transportu.

W przypadku braku potwierdzenia informacji o miejscu załadunku na podstawie powyższych przedłożonych dokumentów, przewóz na podstawie zezwolenia ogólnego (uprawniającego do wykonania przewozu dwustronnego lub tranzytowego) nie jest możliwy. W takim przypadku będzie wymagane zezwolenie specjalne na przewóz do/z krajów trzecich.

W przypadku przewozów tranzytowych dokumentem potwierdzającym taki przewóz jest wyłącznie list przewozowy CMR Przewozy tranzytowe wykonywane jest na podstawie zezwolenia ogólnego (uprawniającego do wykonania przewozów dwustronnych lub tranzytowych).

W przypadku przewozów do/z krajów trzecich dokumentem potwierdzającym taki przewóz jest wyłącznie list przewozowy CMR. Przewozy do/z krajów trzecich wykonywane są na podstawie zezwolenia specjalnego, uprawniającego do wykonania przewozów do/z krajów trzecich.

Wnioski

Problem transportu towaru w obrocie międzynarodowym do państw UE i poza UE odgrywa bardzo ważną rolę. Wystarczy odwołać się do doświadczeń płynących z przeszłości, jak również tych, które przynosi nam rzeczywistość dnia dzisiejszego. Wyraźnie widać, że transport i międzynarodowa wymiana towarowa są ściśle ze sobą związane, a postęp i dalszy rozwój w obrębie jednej z tych działalności gospodarczych uwarunkowany jest postępem i rozwojem drugiej. Utrzymuje się tendencja silnego wzrostu przewozów ładunków za pomocą transportu samochodowego, można dzisiaj nawet stwierdzić, że transport samochodowy zdominował przewozy towarowe. Sytuacja ta jest przyczyną ogromnego zatłoczenia na drogach Europy. Prowadzi to również do szybkiego zużycia się dróg oraz zwiększenia obciążenia środowiska naturalnego.

Tematem pracy jest transport towaru w obrocie międzynarodowym do państw UE i poza UE.

Celem głównym pracy było przedstawienie głównych kierunków działań zmierzających do usprawnienia przewozów międzynarodowych transportem samochodowym. Celem podporządkowanym było przeprowadzenie analizy przewozów towarowych transportem drogowym. Zakresem pracy jest warunki działania przedsiębiorcy transportowego na terenie UE i Ukrainy oraz Rosji.

Metodą badawca byla analiza ustawodawstwa w zakresie wykonywania międzynarodowego przewozu drogowego towaru na terenie UE i Ukrainy oraz Rosji.

W prace wykazano pojęcie obrotu towarowego, pojęcie i rodzaje towarów, zasady transportu towarów w ruchu drogowym, rodzaje transportu.

Podano pojecie przedsiębiorcy w prawie polskim, podejmowania dzilalnosci oraz wydania pozwolenia i licencji na wykonywanie transportu krajowego i międzynarodowego, uzyskania certyfikatu kompetencji zawodowych przewoźnika, rodzaje dokumentów wymaganych podczas przewozu. Dokonano analuzy umowy przewozu.

W prace przedstawiono organy prowadzocy kontrole prawidłowości wykonania transportu towarów w obrocie międzynarodowym.

Opisano praktyczny aspekty wykonywania transportu drogowego pomiedzy UE i Ukraina oraz Rosja.

Wnioski:

Międzynarodowy przewóz drogowy towaru na terenie UE i poza UE regulowany Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) sporządzonej w Genewie dnia 19 maja 1956 r. oraz ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. prawo przewozowe, ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

Przedsiębiorca transportu drogowego towarów świadczy usługi w zakresie przewozu rzeczy pojazdami samochodowymi, za które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i przyczepy lub naczepy. Ponadto w ramach transportu drogowego przedsiębiorca może świadczyć usługi w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy (jako spedytor). Kwestie zezwoleń i licencji nie dotyczą przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony w transporcie drogowym rzeczy oraz niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy.

Działalność gospodarcza w zakresie usług transportu towarów, a także działalność w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy są działalnościami reglamentowana i ich wykonywanie wymaga spełnienia określonych warunków i uzyskania odpowiednich zezwoleń w obrocie krajowym lub licencji w obrocie międzynarodowym.

Umowa przewozu jest uregulowana w trzech aktach prawnych: w kodeksie cywilnym, w prawie przewozowym i w Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) sporządzonej w Genewie dnia 19 maja 1956 r. Zatem rozpatrując przewozy międzynarodowe zawsze będą one miały unormowanie w konwencji, natomiast przewozy krajowe i międzynarodowe jeżeli umowa międzynarodowa nie stanowi inaczej, znajdują swoje podstawy w prawie przewozowym i kodeksie cywilnym jeżeli dotyczą przewozów osób i rzeczy wykonywanych odpłatnie na podstawie umowy.

Od kilku lat, procedury dotyczące eksportu towarów na Ukrainę są prostsze, co zachęca do rozwoju sieci drobnicowych i współpracy z przedsiębiorcami w tym kraju. Przedsiębiorstwa pochodzące z krajów Unii Europejskiej, w tym ż Polski, nie mają obowiązku wystawiania karnetów TIR (Transport International Routier) na wywożone dobra. Znacznie ułatwiono też procedury celne zarówno na granicy jak i podczas samej odprawy u finalnego odbiorcy na Ukrainie.

W dniu 1 kwietnia 2016 r. Polska i Rosja podpisali porozumienie w sprawie międzynarodowych przewozów drogowych.

Porozumienie jest trudnym kompromisem, ale oddala widmo blokady transportu międzynarodowego między Polską a Rosją.

W podpisanym dokumencie ustalono wielkość kontyngentu zezwoleń do końca grudnia 2016 r. Polska otrzyma 170 tysięcy zezwoleń, w tym 30 tysięcy zezwoleń Rosja - kraje trzecie. Strona rosyjska także otrzyma 170 tys. zezwoleń, w tym 10 tys. na przewozy tranzytowe. Wymiana zezwoleń nastąpi po opublikowaniu przez Rosję zmienionego rozporządzenia w sprawie kontroli transportu.

Bibliografia:

1. Duda I. (red), Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 1994

2. Dach Z.: Podstawy mikroekonomii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe SYNABA, 2001

1. Górski W., Ubezpieczenia transportowe, ZCO, Zielona Góra 1999

4. Judek P., List przewozowy – fakty i mity, TSL Biznes, grudzień 2012

5. Judek P., Logistyka Poznań 2/2015

6. Kamiński T. „Doskonalenie kompetencji kierowców zawodowych. Monografia." Wydawnictwo ITS, Warszawa 2012

7. Kodeks cywilny, komentarz, C.H.Beck, 2015

8. Kidyba A., Prawo handlowe, C.H. Beck Warszawa 2004

9. Mazurek S., Merkisz J., Tachograf cyfrowy, Wydawnictwo ITS, Warszawa 2015

10. Marciniak-Neider D., Neider J., Podręcznik spedytora, transport, spedycja, logistyka, tom 1, Polisk International Freight Forwarders Association, Gdynia 2011

11. Mitraszewska I., Praca zbiorowa Organizacja i funkcjonowanie przedsiębiorstwa transportu drogowego rzeczy, Wydawnictwo ITS, Warszawa 2011

12. Rydzkowski W. (red.), Krystyna Wojewódzka-Król (red.), aut: Henryk Babis: Transport. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008

13. Stec M., Umowa przewozu w transporcie towarowym, Warszawa 2005

14. Szanciło T., Odpowiedzialność kontraktowa przewoźnika przy przewozie drogowym przesyłek towarowych, Warszawa 2013

15. Żak J.: Transport. W: Danuta Kisperska-Moroń, Stanisław Krzyżaniak (red.): Logistyka. Poznań: ILiM, 2009

 

Akty prawny:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2015 poz. 539)
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 195)
3. Ustawa z dnia 14.03.1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 277)
4. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2016 poz. 266)
5. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (t.j. Dz.U. z 2016 poz. 542)
6. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t. j. Dz. U. z 2015 poz. 211)
7. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (t.j. Dz.U. z 2015 poz. 1482)
8. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 poz. 211)
9. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2016 poz. 65)
10. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 147)
11. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U. 2016 poz. 627)
12. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1273)

 

Inny akty prawny

1. Konwencja o ruchu drogowym, sporządzona w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. – Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) i Protokół podpisania, sporządzone w Genewie dnia 19 maja 1956 r.
2. Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzona w Genewie dnia 30 września 1957 r.
3. Umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP) sporządzona została w Genewie 1 września 1970 r. – dotycząca przewozów towarów szybkopsujących się.
4. Konwencja celna dotycząca międzynarodowego przewozu towarów z zastosowaniem karnetów TIR (Konwencja TIR) sporządzona w Genewie dnia 14 listopada 1975 r.
5. Oświadczenie Rządowe z dnia 30 sierpnia 1999 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską Umowy europejskiej dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzonej w Genewie dnia 1 lipca 1970 r., oraz ogłoszenia jednolitego tekstu tej umowy.
6. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1071/2009 z dn. 21 października 2009 r. o wspólnych zasadach dotyczących warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i uchylające dyrektywę Rady 92/26/WE.
7. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dn.21 października 2009 r. w zakresie wspólnych zasad, związanych z dostępem do rynku międzynarodowych przewozów drogowych.

 

Materiały zbiorowy:

1. Wykres ukazujący powiązanie Produktu Krajowego Brutto krajów UE-25 z transportem ładunków i pasażerów na przestrzeni lat 1995-2005 w „Glen Campbell. Panorama of Transport, 1990-2005. „Statistical books”.

2. Dane za rok 2006 na podstawie "Komisja Europejska, Directorate-General for Energy and Transport: EU energy and transport in figures. 2008, s. 110 [dostęp 2009-02-05]."

 

Strony internetowe:

1. Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa http://www.gitd.gov.pl/dla-mediow/aktualnosci/porozumienie-miedzy-polska-a-rosja-w-sprawie-przewozow-drogowych#sthash.Z1iL0ZIM.dpuf [dostęp 2016-05-10]."

[1] Duda I. (red), Słownik pojęć towaroznawczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 1994

[2] Dz.U. 2011 nr 177, poz. 1054

[3] t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 915

[4] Zofia Dach: Podstawy mikroekonomii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe SYNABA, 2001, s. 13-21.

[5] t.j. Dz. U. z z 2015 r. poz. 211

[6] Dz.U. L 187 z 20.7.1999, str. 42

[7] t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 641

[8] Wykres ukazujący powiązanie Produktu Krajowego Brutto krajów UE-25 z transportem ładunków i pasażerów na przestrzeni lat 1995-2005 w „Glen Campbell. Panorama of Transport, 1990-2005. „Statistical books”, s. 3.

[9] Włodzimierz Rydzkowski (red.), Krystyna Wojewódzka-Król (red.), aut: Henryk Babis [et al.]: Transport. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 1.

[10] Jacek Żak: Transport. W: Danuta Kisperska-Moroń, Stanisław Krzyżaniak (red.): Logistyka. Poznań: ILiM, 2009, s. 142-144.

[11] Europejska Agencja ds. Środowiska Naturalnego: Energy and environment report 2008. 2008, s. 17.

[12] Dane za rok 2006 na podstawie "Komisja Europejska, Directorate-General for Energy and Transport: EU energy and transport in figures. 2008, s. 110 [dostęp 2009-02-05]."

[13] Transport samochodowy. W: Włodzimierz Rydzkowski (red.), Krystyna Wojewódzka-Król (red.), aut: Henryk Babis [et al.]: Transport. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 38-60.

[14] Transport samochodowy. W: Włodzimierz Rydzkowski (red.), Krystyna Wojewódzka-Król (red.), aut: Henryk Babis [et al.]: Transport. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 38-60.

[15] Jacek Szołtysek. Car-pooling w koncepcji podróży pasażerskiej w miastach. „Logistyka”. 4/2008, s. 45-48.

[16] t.j. Dz.U. 2015 poz. 539

[17] Dz. U. z 2016 r. poz. 627

[18] t.j. Dz. U. z. 2015 r. poz. 1066

[19] t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 266

[20] por. Kidyba A., Prawo handlowe, C.H. Beck Warszawa 2004, s. 813

[21] t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 195

[22] Judek P., List przewozowy – fakty i mity, TSL Biznes, grudzień 2012

[23] Judek P., Logistyka 2/2015 s. 669

[24] Tak przyjmuje większość doktryny. Według stanowiska mniejszościowego przewozy wykonywane przez osoby nie będące przewoźnikami nie odbywają się na podstawie umowy, lecz są stosunkami mającymi wyłącznie faktyczny charakter.

[25] Zob. szerzej m.in. W. Górski, Ubezpieczenia transportowe, ZCO, Zielona Góra 1999, s. 88 i n.

[26] Zob. szerzej A. Gawroński, J. Handschke, J. Łańcucki, T. Sangowski, Ubezpieczenia..., s. 92 i n.

[27] Judek P., List przewozowy – fakty i mity, TSL Biznes, grudzień 2012

[28] Judek P. Kary umowne za opóźnienie w Konwencji CMR - wyrok polskiego sądu, http://www.transportoweprawo.pl, z dnia 17.10.2012

[29] Marciniak-Neider D., Neider J., Podręcznik spedytora, transport, spedycja, logistyka, tom 1, Polisk International Freight Forwarders Association, Gdynia 2011, s.360

[30] t.j. Dz. U. Z 2015 r. poz. 1273

[31] t.j. Dz. U. 2016 poz. 147

[32] t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 277.

[33] t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 50.

[34] t.j. z 2015 r. poz. 277

[35] Żródło: Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa

http://www.gitd.gov.pl/dla-mediow/aktualnosci/porozumienie-miedzy-polska-a-rosja-w-sprawie-przewozow-drogowych#sthash.Z1iL0ZIM.dpuf [dostęp 2016-05-10]."