Тэма 4. Заняткі 5. Тэрміналогія беларускай мовы. Лексікаграфія. (2 гадзіны)

Паняцце тэрміна. Слова і словазлучэнне ў ролі тэрміна. Тэрміналогія. Тэрміналагізацыя і дэтэрміналагізацыя. Асаблівасці словаўтварэння беларускай тэрміналогіі. Тэрміны, запазычаныя з іншых моў. Іх асваенне ў беларускай мове.

З гісторыі беларускай навуковай тэрміналогіі.Асноўныя прынцыпы яе выпрацоўкі ў 20-30-я гг. 20 ст. Крыніцы фарміравання беларускай тэрміналогіі. Роля жывой народнай мовы ў складванні i развіцці беларускай тэрміналагічнай лексікі. Беларуская навуковая тэрміналогія на сучасным этапе.

Тыпы слоўнікаў. Тэрміналагічныя слоўнікі i даведнікі, ix роля i месца ў лексікаграфічнай сістэме беларускай мовы. Сістэма пада­чы тэрмінаў у тлумачальных i перакладных слоўніках, у слоўніках іншамоўных слоў.

Звесткі з гicтopыi беларускай тэрміналагічнай лексікаграфіі. Тэрміналагічная лексікаграфія 20-30 х i 90-х гадоў ХХ ст.

 

 

Модуль 3. Функцыянаванне беларускай мовы ва ўмовах білінгвізму

Тэма 5. Заняткі 6-7. Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларускай мовы. Асноўныя патрабаванні беларускага вымаўлення і правапісу (2 гадзіны), (КСР) (2 гадзіны)

Паняцце білінгвізму. Моўная інтэрферэнцыя як вынік білінгвізму. Віды інтэрферэнцыі (фанетычная, акцэнтная, лексічная, марфалагічная, сінтаксічная, словаўтваральная).

Паняцце моўнай нормы.

Асаблівасці фанетычнай сістэмы мовы.

Арфаэпічныя нормы беларускай літаратурнай мовы i прычыны ix парушэння. Асаблівасці беларускага літаратурнага вымаўлення ў параўнаннг з рускім. Графіка.

Асноўныя асаблівасці беларускай арфаграфіі. Новыя правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі.

Тэма 6. Заняткі 8. Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы (КСР) (2 гадзіны)

Назоўнік (несупадзенне ў родзе, ліку, скланенні; канчаткі –у (ю), -а (я) ў родным склоне; чаргаванне канцавых зычных к//ц, г//з, х//с у месным і давальным склонах; канчаткі назоў-нікаў у месным склоне; скланенне назоўнікаў на –мя; скланенне асобавых і ўласных назоўнікаў).

Прыметнік. Утварэнне і ўжыванне формаў ступеняў параўнання якасных прыметнікаў. Выкарыстанне элятыўных форм у беларускай і рускай мовах. Прыналежныя прыметнікі. Іх утварэнне.

Лічэбнік (родавае адрозненне, скланенне лічэбнікаў). Асаблівасці ўжывання лічэбнікаў у бел. мове. Асаблівасці спалучэння лічэбнікаў. Спалучэнне лічэбнікаў два, тры, чатыры з назоўнікамі).

Асаблівасці ўтварэння займеннікаў; асаблівасці ўжывання займеннікаў.

Дзеяслоў. Спецыфіка спражэння. Асаблівасці канчаткаў І і ІІ спражэння дзеясловаў у 3-й асобе адзіночнага ліку (піша, садзіць); асаблівасці ўтварэння дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, варыянтнасць словаўтваральных форм дзеепрыметнікаў. Спосабы перадачы дзеепрыметнікаў у складзе тэрміналагічных словазлучэнняў пры перакладзе на беларускую мову.

Асаблівасці кіравання дзеясловаў і выкарыстання прыназоўнікаў (ужыванне прыназоўніка па з месным склонам назўніка; прыназоўнік з пры дзеясловах смяцца, жартаваць, кпіць, здеквацца; ужыванне дзея-словаў руху пры вызначэнні мэты з прыназоўнікам па+Він.склон.; ужыванне прыназоўнікаў праз, да, паводле; асаблівасці пабудовы пытальнага сказа з часціцай ці.

Прыслоўе. Асаблівасці ўтварэння i ўжывання формаў ступеней параўнання ў адрозненне ад рускай мовы.

 

Тэма 7. Заняткі 9. Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці беларускага сінтаксісу. (КСР) (2 гадзіны)

Словазлучэнне. Адрозненні ў будове некаторых словазлучэнняў у рускай і беларускай мовах. Кардынацыя дзейніка і выказніка. Асаблівасці кіравання дзеясловаў у бел. мове.

Асаблівасці ўжывання простых і складаных сказаў. Структура і граматычныя асаблівасці простага сказа. Структура і граматычныя асаблівасці складанага сказа. Тыпы складаных сказаў.

 

Модуль 4. Функцыянальныя стылі маўлення

Тэма 8. Заняткі 10. Функцыянальныя стылі беларускай мовы. (2 гадзіны)

Стылістыка як лінгвістычная дысцыпліна. Функцыянальныя стылі беларускай мовы, іх класіфікацыя.

Асноўныя падстылі і функцыі навуковага стылю (уласна навуковы, (акадэмічны), навукова-папулярны, вучэбна-навуковы і інш.). Адметныя асаблівасці навуковага стылю.

Афіцыйна-дзелавы стыль і яго асноўныя падстылі Канцылярскі,юрыдычны, дыпламатычны). Функцыі і характэрныя асаблівасці афіцыйна-дзелавога стылю.

Асаблівасці публіцыстычнага стылю. Узаемапранікненне стыляў.

 

Навуковы стыль

Тэма 9. Заняткі 11. Навуковы тэкст. Моўныя сродкі навуковага стылю. (2 гадзіны)

Навуковы стыль і яго функцыянальна-камунікатыўныя характарыстыкі (аб’ектыўнасць, лагічнасць, яснасць, дакладнасць, доказнасць).

Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю (агульна навуковая, тэрміналагічная лексіка; сродкі лагічнай сувязі).

Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю (пашырэнне функцый назоўнікаў, аддзеяслоўных назоўнікаў, назоўнікаў у родным склоне; дэсемантызацыя дзеясловаў; дзеясловы-звязкі, формы трэцяй асобы дзеясловаў; пашыранае ўжыванне дзеепрыслоўяў, дзеепрыметнікаў). Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю. Выкарыстанне ўскладненых і складаных сінтаксічных канструкцый, ўстаўныя канструкцыі, разгорнутыя сінтаксічныя структуры.

Тэма 10. Заняткі 12. Структура і моўнае афармленне. Сістэма жанраў навуковай літаратуры. (2 гадзіны)

Жанравая разнастайнасць навуковага тэксту і вуснага выступлення (артыкул, даклад, рэферат, анатацыя, рэзюме). Патарбаванні да іх напісання і афармлення.

Кампазіцыйна-стуктурная арганізацыя навуковага тэксту: а) з пункту гледжання характару зместу (тэма, падтэма); б) з пункту гледжання спосабаў выкладання інфармацыі (апісанне, апавяданне, разважанне, доказ).

Лексіка-граматычныя сродкі арганізацыі навуковага тэксту. Марфалагічныя асаблівасці: абстрактныя назоўнікі, высокая частотнасць назоўнікаў роднага склону; зваротныя дзеясловы, неасабова-прэдыкатыўныя словы; асаблівасці ўжывання дзеепрыметнікаў. Сінтаксічныя канструкцыі ў залежнасці ад спосабу выкладання навуковай інфармацыі. Ужыванне пасіўных канструкцый, ускладненых складаназалежных сказаў. Роля злучнікаў і злучальных слоў у навуковым тэксце.

Сродкі сувязі на ўзроўні сказаў, абзацаў, адрэзкаў тэксту (лексічныя паўторы, указальныя і асабовыя займеннікі, пабочныя словы).

Кампазіцыйна-структурны і лексіка-граматычны аналіз тэкстаў па спецыяльнасці. Прынцыпы разгортвання інфармацыі ў навуковым тэксце. Структурна-семантычныя прынцыпы кампрэсіі інфармацыі. Трансфармацыя складана-залежных сказаў у простыя. Адпрацоўка трансфармацыйных прыёмаў кампрэсіі і разгортвання інфармацыі. Выдзяленне асноўнай і дадатковай інфармацыі.

Кампазіцыйна-змястоўная і лінгвістычная арганізацыя анатацыі, рэферата.

Жанр рэзюмэ і яго асаблівасці.

Лексіка-сінтаксічныя канструкцыі афармлення вывадаў, высноў.

Даведачна-бібліяграфічны апарат навуковай літаратуры. Афармленне цытат.

 

Афіцыйна-справавы стыль

Тэма 11. Заняткі 13. Рысы і моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. (2 гадзіны)

Асноўныя рысы афіцыйна-справавога стылю (пераважна пісьмовая форма, уніфікаванасць, стандартызаванасць мовы дакументаў, дакладнасць фармулевак, лагічнасць маўлення, экспрэсіўная нейтральнасць, монасемічнасць лексікі).

Моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю (шырокае выкарыстанне наменклатурных назваў, пашыранасць аддзеяслоўных назоўнікаў, ужыванне назваў асобы паводле сацыяльнага становішча і сферы дзейнасці ў форме мужчынскага роду, абмежаванае выкарыстанне займеннікаў, расшчапленне выказнікаў, канструкцыі са складанымі злучнікамі і адыменнымі прыназоўнікамі і інш.)

Тэма 12. Заняткі 14. Структура і моўнае афармленне. Віды афіцыйна-справавых тэкстаў. Справавыя лісты: моўнае афармленне і рэдагаванне. (2 гадзіны)

Паняцці “дакумент” і “службовы дакумент”. Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў. Паняцце канцылярскага штампа.

Групы афіцыйна-справавых дакументаў па сваім функцыянальным прызначэнні: асабістыя распа-радчыя, адміністрацыйна-арганіцыйныя, інфармацыйна-даведачныя, справавыя лісты, фінансавыя і ўліковыя дакументы. Тэкст службовага дакумента. Віды запісу тэкстаў: лінейны запіс, трафарэт, анкета, табліца, тэкст-аналаг. Правілы афар-млення дакументаў. Выкарыстанне скарачэнняў у тэкстах дакументаў. Паняцце рэквізіта, фармуляра і бланка.

Спосабы выкладання матэрыялу ў дакуменце: канстатацыя, паведамленне, апісанне. Патрабаванні да іх. Суразмерансць частак дакумента. Рубрыкацыя: абзац, нумараванне, загалоўкі, падзагалоўкі.

Асабістыя дакументы, іх кампазіцыйнае і моўнае афармленне. Распарадчыя дакументы (загад, пастанова, распараджэнне), іх кампа-зіцыйнае і моўнае афармленне. Адміністрацыйна-арганіцыйныя дакументы (план, справаздача, кантракт, дамова), іх кампазіцыйнае і моўнае афармленне.

Інфармацыйна-даведачныя дакументы (даведка, дакладныя і службовыя запіскі), іх кампазіцыйнае і моўнае афармленне.

Класіфікацыя справавых лістоў. Справавыя лісты. Групы справавых лістоў па функцыянальным прызначэнні: лісты, якія патра-буюць адказу (ліст-запытанне, ліст-просьба, ліст-зварот, ліст-прапанова), лісты, якія не патрабуюць адказу (ліст-папярэджанне, ліст-напамін, ліст-запрашэнне, суправа-джальны ліст). Класіфікацыя справавых лістоў паводле аспектаў. Справавая і камерцыйная карэспандэнцыя.

Кампазіцыя, моўныя канструкцыі справавых лістоў: ліст-просьба, ліст-адказ, ліст-адмова, ліст-запытанне, суправаджальны ліст, ліст-запрашэнне. Моўныя канструкцыі справавых лістоў.

 

Модуль 5. Культура прафесійнага маўлення.

Тэма 13. Заняткі 15. Маўленне. Культура маўлення. Моўныя нормы. (2 гадзіны)

Мова і маўленне. Маўленне – маўленчая дзейнасць – агульная культура чалавека. Прафесійна арыентаванае маўленне.

Культура маўлення. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення: правільнасць, дакладнасць, лагічнасць, чысціня, багацце,дарэчнасць, вобразнасць. Правільнасць маўлення і моўныя нормы. Тыповыя маўленчыя памылкі, іх прычыны, спосабы выпраўлення.

 

Тэма 14. Заняткі 16. Тэхніка і выразнасць маўлення. Публічнае выступленне. Маўленчы этыкет і культутра зносін. (2 гадзіны)

Тэхніка і выразнасць маўлення (голас, маўленчае дыханне, дыкцыя, інтанацыя). Узаемадзеянне вербальных і невербальных сродкаў маўлення. Публічнае выступленне. Асноўныя якасці-паказчыкі паспяховага выступлення. Маўленчы этыкет і культура зносін.

 

 

3. Вучэбна-метадычная карта дысцыпліны “Беларуская мова (прафесійная лексіка) ” (дзенная форма навучання”)

Спецыяльнасць “Правазнаўства”

№ Тэ-мы	Найменне тэмы, пералік вывучаемых пытанняў	К-сць аўдыт. заняткаў	Матэрыяль-нае забеспячэнне заняткаў	Літаратура	Форма кантролю
	Модуль 1. Беларуская мова і яе месца ў сістэме агульначалавечых і нацыянальных каштоўнасцей.	ПЗ КСР
	Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў 1. Паняцце мовы. Гіпотэзы паходжання мовы. 2. Соцыум. Формы беларускай нацыянальнай мовы. 3. Функцыі мовы ў грамадстве. Нацыянальная мова і духоўная культура народа. 4.Характарыстыка славянскай моўнай супольнасці. Агульнаславянская мова - аснова. Вылучэнне ўсходнеславянскай мовы (VI - VII ст. н.э.). 5. Білінгвізм. Аспекты беларуска-рускага білінгвізму. 6. Р/м Мая радзіма – Беларусь.			ВМД, табліцы, слайды	[1] с. 5-7, [3], [25], [11], [12], [36], [60].
	Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы 1. Фарміраванне беларускай народнасці і беларускай мовы (XIV - XVI ст.ст.). 2. Першае беларускае Адраджэнне. 3. Прычыны заняпаду беларускай мовы ў Рэчы Паспалітай. 4. Беларуская мова ў 20-я гады 20 стагоддзя. 5. Моўныя рэформы на Беларусі. 6. «Закон аб мовах». Праграма беларусізацыі. 7. Уступленне ў сілу новых правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. Змены ў беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. 8. Р/м Гістарычнае мінулае беларускага народа.			ВМД	[1], с. 5-12, [3], [25], [11], [12], [36], [60].	Апытанне, напісанне самастойнай работы, тэставы кантроль.
	Модуль 2. Лексічная сістэма беларускай літаратурнай мовы
	Лексікалогія. Слова. Лексічнае значэнне слова. Класіфікацыя беларускай лексікі. Лексікалогія. Слова як асноўная адзінка мовы. Лексічнае і граматычнае значэнне слова. Прамое і пераноснае значэнне. Монасемантычныя і полiсемічныя словы. Лексіка паводле паходжання. Агульнаўжывальня лексіка і лексіка абмежаванага ўжытку. 4. Р/м Мой горад. Культурныя здабыткі майго горада.			ВМД	[1], с. 69-111, [3], [7], [9], [11], [23], [33], [34], [45], [47], [48], [49], [52], [54], [59], [61], [62]	Апытанне, самастойная работа, тэст. Падрыхтоўка справаздач аб наведванні культурных устаноў горада
	Тэрміналогія беларускай мовы. Лексікаграфія. 1. Беларуская тэрміналогія. 2. Гісторыя развіцця беларускай тэрміналогіі. Шляхі ўтварэння тэрмінаў. 3. Лексікаграфія. Тыпы слоўнікаў. 4. Тэрміналагічныя слоўнікі беларускай мовы. 5. Р/м Культурная спадчына беларускага народа.			ВМД	[1], с. 69-111, [3], [10], [11], [14], [21], [22], [33], [34], [53].	Франтальнае апытанне, тэставы кантроль, самастойная работа.
	Модуль 3. Функцыянаванне беларускай мовы ва ўмовах білінгвізму
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларускай мовы. Асноўныя патрабаванні беларускага вымаўлення і правапісу. 1. Білінгвізм як аб¢ектыўная рэальнасць у краінах свету. 2. Паняцце моўнай інтэрферэнцыі. Віды інтэрферэнцыі (фанетычная, акцэнтная, лексічная, марфалагічная, сінтаксічная, словаўтваральная). 3. Фанетычная сістэма беларускай мовы. 4. Арфаэпія. Графіка. Асаблівасці беларускага правапісу. Новыя правілы беларускага правапісу. 5. Р/м. Мая будучая прафесія.			Табліцы, слайды, ВМД	[1], с. 142 -287, [3], [4], [5 ], [6], [7], [11], [12], [21], [22], [27], [31], [34], [44], [50].	Франтальнае апытанне, тэставы кантроль, самастойная работа.
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы. 1. Назоўнік як часціна мовы.Пастаянныя катэгорыі назоўніка. 2. Асаблівасці скланення назоўнікаў у беларускай мове. 1. 3. Асаблівасці ўтварэння ступеняў параўнання прыметнікаў. 2. 4. Асаблівасці скланення прыметнікаў. 5. Лічэбнік (родавае адрозненне, скланенне лічэбнікаў). 6. Займеннік. Асаблівасці ўтварэння займеннікаў. 7. Асаблівасці спражэння дзеясловаў. Канчаткаў І і ІІ спражэння дзеясловаў у 3-й асобе адзіночнага ліку. 8. Асаблівасці ўтварэння дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, варыянтнасць словаўтваральных форм дзеепрыметнікаў. 3. Р/м Славутыя беларускія мовазнаўцы (Мае славутыя землякі).			Табліцы, слайды, ВМД	[1], с. 142 -287, [3], [7], [8], [12], [21], [27], [35], [42].	Праверка пад- рыхтаваных матэрыялаў.
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці беларускага сінтаксісу. 1. Просты сказ. 2. Складаны сказ. 3.Асаблівасці кіравання дзеясловаў і выкарыстання прыназоўніка. 4. Ужыванне прыназоўнікаў праз, да, паводле; асаблівасці пабудовы пытальнага сказа з часціцай ці; спалучэнне лічэбнікаў два, тры, чатыры з назоўнікамі). 5. Р/м Эканоміка Беларусі і шляхі яе развіцця.		2	Табліцы, слайды	[2], [5], [7], [11], [21], [22], [26], [28], [29].	Праверка пад-рыхтаваных матэрыялаў.
	Модуль 4. Функцыянальныя стылі маўлення
	Функцыянальныя стылі беларускай мовы 1. Стылістыка як лінгвістычная дысцыпліна. 2. Агульная характарыстыка навуковага стылю. 3. Агульная характарыстыка афіцыйна-дзелавога стылю 4. Агульная характарыстыка публіцыстычнага стылю. 5. 3. Р/м Знакамітыя дзеячы беларускай навукі.			Табліцы, слайды	[1], [21], [24], [32], [37].	Апытанне, са-мастойная работа.
	Навуковы стыль Навуковы тэкст. Моўныя сродкі навуковага стылю 1. Навуковы стыль і яго функцыянальна-камунікатыўныя характарыстыкі. 2. Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю. 3. Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю. 4. Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю. 5. Р/м Вышэйшая адукацыя ў Беларусі.   Структура і моўнае афармленне. Сістэма жанраў навуковай літаратуры. 1. Жанравая разнастайнасць навуковага тэксту і вуснага выступлення. 2. Кампазіцыйна-стуктурная арганізацыя навуковага тэксту. 3. Лексіка-граматычныя сродкі арганізацыі навуковага тэксту. 4. Сродкі сувязі на ўзроўні сказаў, абзацаў, адрэзкаў тэксту. 5. Кампазіцыйна-структурны і лексіка-граматычны аналіз тэкстаў па спецыяльнасці. 6. Кампазіцыйна-змястоўная і лінгвістычная арганізацыя анатацыі, рэферата. 7. Жанр рэзюмэ і яго асаблівасці.8. Даведачна-бібліяграфічны апарат навуковай літаратуры. Афармленне цытат. 8. Р/м Мая будучая прафесія.			Табліцы, слайды, камп’ютэрная прэзентацыя.	[1], [21], [24], [32], [37].	Самастойная работа.
	Афіцыйна-справавы стыль Рысы і моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. 1. 1. Асноўныя рысы афіцыйна-справавога стылю. 2. 2. Моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. 3. 3. Р/м. Пераклад тэкстаў афіцыйна-справавога стылю. Структура і моўнае афармленне. Віды афіцыйна-справавых тэкстаў. Справавыя лісты. 1. Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў. 2. Групы афіцыйна-справавых дакументаў. Правілы іх афармлення. 3. Спосабы выкладання матэрыялу ў дакуменце: канстатацыя, паведамленне, апісанне. 4. Класіфікацыя справавых лістоў. 5. Кампазіцыя, моўныя канструкцыі справавых лістоў 6. Р/м. Складанне тэкстаў афіцыйна-справавога стылю.			Камп’ютэрная прэзентацыя, ВМД	[1], [21], [24], [32], [37]. [53], [57], [38].	Апытанне, са-мастойная работа.
	Модуль 5. Культура прафесійнага маўлення
	Маўленне. Культура маўлення. Моўныя нормы. 1. Мова і маўленне. Прафесійна арыентаванае маўленне. 2. Культура маўлення. 3. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення. Правільнасць маўлення і моўныя нормы. 4. Р/м. Падрыхтоўка публічнага выступлення. Тэхніка і выразнасць маўлення. Публічнае выступленне. Маўленчы этыкет і культутра зносін. 1. Тэхніка і выразнасць маўлення. 2. Узаемадзеянне вербальных і невербальных сродкаў маўлення. 3. Публічнае выступленне. Асноўныя якасці-паказчыкі паспяховага выступлення. 4. Маўленчы этыкет і культура зносін. 5. Р/м. Падрыхтоўка публічнага выступлення.			ВМД, слайды	[37].	Франтальнае апытанне.
Разам

 

Вучэбна-метадычная карта дысцыпліны “Беларуская мова. Прафесійная лексіка” (завочная форма навучання, завочная скарочаная форма навучання”) Спецыяльнасць “Правазнаўства”

№ Тэ-мы	Найменне тэмы, пералік вывучаемых пытанняў	К-сць аўдыт. заняткаў	Матэрыяль-нае забеспячэнне заняткаў	Літаратура	Форма кантролю
ЗФ	ЗСФ
	Модуль 1. Беларуская мова і яе месца ў сістэме агульначалавечых і нацыянальных каштоўнасцей.
	Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў 1. Паняцце мовы. Гіпотэзы паходжання мовы. 2. Соцыум. Формы беларускай нацыянальнай мовы. 3. Функцыі мовы ў грамадстве. Нацыянальная мова і духоўная культура народа. 4.Характарыстыка славянскай моўнай супольнасці. Агульнаславянская мова - аснова. Вылучэнне ўсходнеславянскай мовы (VI - VII ст. н.э.). 5. Білінгвізм. Аспекты беларуска-рускага білінгвізму. 6. Р/м Мая радзіма – Беларусь.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	ВМД, электронны дапаможік	[1] с. 5-7, [3], [25], [11], [12], [36], [60].	Адказ на пытанін да тэмы
	Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы 1. Фарміраванне беларускай народнасці і беларускай мовы (XIV - XVI ст.ст.). 2. Першае беларускае Адраджэнне. 3. Прычыны заняпаду беларускай мовы ў Рэчы Паспалітай. 4. Беларуская мова ў 20-я гады 20 стагоддзя. 5. Моўныя рэформы на Беларусі. 6. «Закон аб мовах». Праграма беларусізацыі. 7. Новыя правілы беларуская арфагарфіі і пунктуацыі. 8. Р/м Гістарычнае мінулае беларускага народа.			ВМД электронны дапаможік	[1], с. 5-12, [3], [25], [11], [12], [36], [60].	Апытанне, напісанне самастойнай работы, тэставы кантроль.
	Модуль 2. Лексічная сістэма беларускай літаратурнай мовы
	Лексікалогія. Слова. Лексічнае значэнне слова. Класіфікацыя беларускай лексікі. 1. Лексікалогія. Слова як асноўная адзінка мовы. Лексічнае і граматычнае значэнне слова. Прамое і пераноснае значэнне. Монасемантычныя і полiсемічныя словы. 2. Лексіка паводле паходжання. 3. Агульнаўжывальня лексіка і лексіка абмежаванага ўжытку. 4. Р/м Мой горад. Культурныя здабыткі майго горада.		На самаст.вы-вучэнне	ВМД электронны дапаможік	[1], с. 69-111, [3], [7], [9], [11], [23], [33], [34], [45], [47], [48], [49], [52], [54], [59], [61], [62]	Апытанне, самастойная работа, тэст. Падрыхтоўка справаздач аб наведванні культурных устаноў горада
	Тэрміналогія беларускай мовы. Лексікаграфія. 1. Беларуская тэрміналогія. 2. Гісторыя развіцця беларускай тэрміналогіі. Шляхі ўтварэння тэрмінаў. 3. Лексікаграфія. Тыпы слоўнікаў. 4. Тэрміналагічныя слоўнікі беларускай мовы. 5. Р/м Культурная спадчына беларускага народа.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	ВМД электронны дапаможік	[1], с. 69-111, [3], [10], [11], [14], [21], [22], [33], [34], [53].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку
	Модуль 3. Функцыянаванне беларускай мовы ва ўмовах білінгвізму
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці фанетычнай сістэмы беларускай мовы. Асноўныя патрабаванні беларускага вымаўлення і правапісу. 1. Білінгвізм як аб¢ектыўная рэальнасць у краінах свету. 2. Паняцце моўнай інтэрферэнцыі. Віды інтэрферэнцыі (фанетычная, акцэнтная, лексічная, марфалагічная, сінтаксічная, словаўтваральная). 3. Фанетычная сістэма беларускай мовы. 4. Арфаэпія. Графіка. Асаблівасці беларускага правапісу. Новыя правілы беларускага правапісу. 5. Р/м. Мая будучая прафесія.			электронны дапаможік ВМД	[1], с. 142 -287, [3], [4], [5 ], [6], [7], [11], [12], [21], [22], [27], [31], [34], [44], [50].	Франтальнае апытанне, тэставы кантроль, самастойная работа.
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці марфалагічнай сістэмы беларускай мовы. 1. Назоўнік як часціна мовы.Пастаянныя катэгорыі назоўніка. 2. Асаблівасці скланення назоўнікаў у беларускай мове. 4. 3. Асаблівасці ўтварэння ступеняў параўнання прыметнікаў. 5. 4. Асаблівасці скланення прыметнікаў. 5. Лічэбнік (родавае адрозненне, скланенне лічэбнікаў). 6. Займеннік. Асаблівасці ўтварэння займеннікаў. 7. Асаблівасці спражэння дзеясловаў. Канчаткаў І і ІІ спражэння дзеясловаў у 3-й асобе адзіночнага ліку. 8. Асаблівасці ўтварэння дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, варыянтнасць словаўтваральных форм дзеепрыметнікаў. 6. Р/м Славутыя беларускія мовазнаўцы (Мае славутыя землякі).	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	электронны дапаможік ВМД	[1], с. 142 -287, [3], [7], [8], [12], [21], [27], [35], [42].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку.
	Праблемы беларуска-рускай інтэрферэнцыі. Асаблівасці беларускага сінтаксісу. 6. Просты сказ. 2. Складаны сказ. 3.Асаблівасці кіравання дзеясловаў і выкарыстання прыназоўніка. 4. Ужыванне прыназоўнікаў праз, да, паводле; асаблівасці пабудовы пытальнага сказа з часціцай ці; спалучэнне лічэбнікаў два, тры, чатыры з назоўнікамі). 5. Р/м Эканоміка Беларусі і шляхі яе развіцця.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	электронны дапаможік	[2], [5], [7], [11], [21], [22], [26], [28], [29].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку
	Модуль 4. Функцыянальныя стылі маўлення
	Функцыянальныя стылі беларускай мовы 1. Стылістыка як лінгвістычная дысцыпліна. 2. Агульная характарыстыка навуковага стылю. 3. Агульная характарыстыка афіцыйна-дзелавога стылю 4. Агульная характарыстыка публіцыстычнага стылю. 5. 3. Р/м Знакамітыя дзеячы беларускай навукі.		На самаст.вы-вучэнне	электронны дапаможік	[1], [21], [24], [32], [37].	Апытанне, са-мастойная работа.
	Навуковы стыль Навуковы тэкст. Моўныя сродкі навуковага стылю 1. Навуковы стыль і яго функцыянальна-камунікатыўныя характарыстыкі. 2. Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю. 3. Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю. 4. Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю. 5. Р/м Вышэйшая адукацыя ў Беларусі.   Структура і моўнае афармленне. Сістэма жанраў навуковай літаратуры. 1. Жанравая разнастайнасць навуковага тэксту і вуснага выступлення. 2. Кампазіцыйна-стуктурная арганізацыя навуковага тэксту. 3. Лексіка-граматычныя сродкі арганізацыі навуковага тэксту. 4. Сродкі сувязі на ўзроўні сказаў, абзацаў, адрэзкаў тэксту. 5. Кампазіцыйна-структурны і лексіка-граматычны аналіз тэкстаў па спецыяльнасці. 6. Кампазіцыйна-змястоўная і лінгвістычная арганізацыя анатацыі, рэферата. 7. Жанр рэзюмэ і яго асаблівасці.8. Даведачна-бібліяграфічны апарат навуковай літаратуры. Афармленне цытат. 8. Р/м Мая будучая прафесія.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	Табліцы, слайды, камп’ютэрная прэзентацыя электронны дапаможік	[1], [21], [24], [32], [37].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку
	Афіцыйна-справавы стыль Рысы і моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. 1. Асноўныя рысы афіцыйна-справавога стылю. 2. Моўныя сродкі афіцыйна-справавога стылю. 3. Р/м. Пераклад тэкстаў афіцыйна-справавога стылю. Структура і моўнае афармленне. Віды афіцыйна-справавых тэкстаў. Справавыя лісты. 1. Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў. 2. Групы афіцыйна-справавых дакументаў. Правілы іх афармлення. 3. Спосабы выкладання матэрыялу ў дакуменце: канстатацыя, паведамленне, апісанне. 4. Класіфікацыя справавых лістоў. 5. Кампазіцыя, моўныя канструкцыі справавых лістоў 6. Р/м. Складанне тэкстаў афіцыйна-справавога стылю.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	Камп’ютэрная прэзентацыя, ВМД электронны дапаможік	[1], [21], [24], [32], [37]. [53], [57], [38].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку.
	Модуль 5. Культура прафесійнага маўлення
	Маўленне. Культура маўлення. Моўныя нормы. 1. Мова і маўленне. Прафесійна арыентаванае маўленне. 2. Культура маўлення. 3. Асноўныя камунікатыўныя якасці маўлення. Правільнасць маўлення і моўныя нормы. 4. Р/м. Падрыхтоўка публічнага выступлення. Тэхніка і выразнасць маўлення. Публічнае выступленне. Маўленчы этыкет і культутра зносін. 1. Тэхніка і выразнасць маўлення. 2. Узаемадзеянне вербальных і невербальных сродкаў маўлення. 3. Публічнае выступленне. Асноўныя якасці-паказчыкі паспяховага выступлення. 4. Маўленчы этыкет і культура зносін. 5. Р/м. Падрыхтоўка публічнага выступлення.	На самаст.вы-вучэнне	На самаст.вы-вучэнне	ВМД, Слайды электронны дапаможік мультымедыапрэзентацыя	[37].	Адказ на пытанін да тэмы, падрыхтоўка да заліку
Разам

4. Інфармацыйна-метадычная частка

4.1 Асноўная літаратура:

1. Беларуская мова. У 2 ч. Ч.1: Фанетыка. Арфаэпія. Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Фразеалогія. Марфемная будова слова і словаўтварэнне. Марфалогія: падручнік/ Пад агул.рэ.д. Л.М. Грыгор'евай. - Мн.: Выш.шк., 2001. - 318 с.

2. Беларуская мова. У 2 ч. Ч.2: Сінтаксіс: падручнік/ Пад агул.рэ.д. Л.М. Грыгор'евай. - Мн.: Выш.шк., 2001. - 222 с.

Дадатковая літаратура:

Вучэбныя дапаможнікі

3. Кривицкий А.А., Подлужный А.И. Учебник белорусского языка: Для самообразования. - Мн.: Выш. шк., 1994. – 349 с.

4. Беларуская мова: Дапаможнік для абітурыентаў. - Мн.: Выд. У.М.Скакун, 1998. – 384 с.

5. Беларуская мова: Зб.дыктантаў: Вучэб.дапам. - Мн.: Выш. шк., 1998. – 287 с.

6. Куліковіч У.І. Беларускі правапіс: правілы, заданні, кантрольныя работы. - Мн.: «Завігар», 1998. – 280 с.

7. Сучасная беларуская літаратураная мова: Практ.заняткі: Вучэбны дапаможнік /Н.В.Гаўрош і інш. - Мн.: Выш. шк., 1995. – 287 с.

8. Сучасная беларуская літаратурная мова: Марфалогія: Вучэбны дапаможнік /Н.В.Гаўрош, М.Ц.Кавалева, Н.М.Нямковіч і інш./ Пад рэд. праф.М.С.Яўневіча. - Мн.: Выд. У.М.Скакун, 1997. – 288 с.

9. Лепешаў І.Я. Фразеалогія сучаснай беларускай мовы: Вучэб.дапам. - Мн.: Выш.шк., 1998. – 271 с.

10. Курсавыя і дыпломныя працы па беларускай мове: Вучэб.дап./ Пад рэд. Л.С.Васюковіч. - Мн.: Універсітэцкае, 2000. – 248 с.

11. Бордович А.М. и др. Сопоставительный курс русского и белорусского языков: Учеб.пособие. – Мн.: Універсітэцкае,1999. –223 с.

12. Блінава Э.Д. Беларуская мова. - Мн.: Выд. Выш.шк., 1996.

Вучэбна-метадычныя комплексы:

13. Беларуская мова: Вучэбна-метадычны дапаможнік для студэнтаў спецыяльнасци «Правазнаўства» / Грабеншчыкова І.Ф. - Віцебск, 2006. – 95 с.

Навуковая літаратура:

14. Тэорыя і практыка беларускай тэрміналогіі/ Навук.рэд. А.І.Падлужны. - Мн.: Бел.навука, 1999. – 175 с.

15. Беларуская лінгвістыка. Вып. 49 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2000. – 95с.

16. Беларуская лінгвістыка. Вып. 50 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2001. – 96с.

17. Беларуская лінгвістыка. Вып. 51 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2001. – 103 с.

18. Яскевіч А.А. Старабеларускія граматыкі: да праблемы агульнафілал. цэласнасці. – Мн.: Беларуская навука, 2001. – 352 с.

19. Беларуская лінгвістыка. Вып. 52 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2002. – 112 с.

20. Беларуская лінгвістыка. Вып. 53 /Рэдкал.: Падлужны А.І. і інш. – Мн.: Беларуская навука, 2003. – 136 с.

21. Плотнікаў Б.А. Антанюк Л.А. Беларуская мова. Лінгвістычны кампедыум. – Мн.: Інтэрпрэссэрвіс, Кніжны дом, 2003. – 672 с.

22. Лепешаў І.Я. Практыкум па бел.мове: Вучэбны дапаможнік для філал.фак. пед. Ін-таў /Пад рэд. Ф.М.Янкоўскага. - Мн., 1988.

23. Малажай Г.М. Сучасная беларуская мова: Слова. Перыфраза. Фразеалагізм. - Мн., 1992.

24. Цікоцкі М.Я. Стылістыка беларускай мовы. - Мн., 1995.

25. Янкоўскі Ф.М. Гістарычная граматыка беларускай мовы. - Мн., 1989.

26. Яўневіч М.С., Сцяцко П.У. Сінтаксіс сучаснай беларускай мовы. - Мн., 1987.

27. Беларуская мова: Фанетыка. Марфалогія. /Пад рэд.Я.М.Адамовіча. - Мн., 1987.

28. Беларуская мова: Сінтаксіс. Пунктуацыя /Пад рэд.Я.М.Адамовіча. - Мн., 1987.

29. Бурак Л.І. Пунктуацыя беларускай мовы. - Мн., 1982.

30. Кавалева М.Ц., Падгайскі Л.П. Беларуская мова. - Мн., 1986.

31. Камароўскі Я.М. Сучасная беларуская арфаграфія. - Мн., 1985.

32. Каўрус А.А. Стылістыка беларускай мовы. - Мн., 1987.

33. Красней В.П. Лексіка і фразеалогія беларускай мовы. - Мн., 1982.

34. Сучасная беларуская мова: Лексікалогія. Фанетыка. Арфаграфія. - Мн., 1984.

35. Сучасная беларуская мова: Марфалогія. - Мн., 1980.

36. Шакун Л.М. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы. - Мн., 1989.

37. Асновы культуры маўлення і стылістыкі: Вучэбны дапаможнік/ У.В. Анічэнка і інш.; Пад рэд.У.В. Анічэнкі. – Мн.: Універсітэцкае, 1992.

38. Организация работы с документами: Учебник/В.А. Кудряев и др. – М., 1998.

39. Бацькаўшчына: Зб.гіст.літ./ Уклад. С.С.Панізнік. - Мн.: Юнацтва, 2000. - 382 с.

40. Беларуская міфалогія: Дапам./ Уклад. У.А. Васілевіч. - Мн.: Універсітэцкае, 2001. - 208 с.

41. Яначкіна Г.С. Зборнік алімпіядных заданняў па беларускай мове і літаратуры: Дапаможнік. - Мн.: Універсітэцкае, 2002. - 159 с.

42. Старычонак В.Д. Беларуская мова: Узоры моўнага аналізу. Трэніровачныя заданні. Тэсты: У дапамогу абітурыентам і школьникам. - Мн.: Выш.шк., 2002. - 172 с.

43. Тэсты: Беларуская мова: Матэрыялы для падрыхтоўкі да цэнтралізаванага тэсціравання/ УА Рэсп.ін-т катролю ведаў.- Мазыр: ТАА ВД "Белы Вецер", 2003. - 117 (3) с.

Слоўнікі:

44. Арашонкава Г.У., Лемцюгова В.П. Слоўнік цяжкасцей баларускай мовы. Мн., 1987.

45. Баханькоў А.Я., Гайдукевіч І.М., Шуба П.П. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы:Для сярэдняй школы. 3-е выд. Мн., 1979.

46. Беларуска-рускі слоўнік: У 2 т. 2-е выд. Мн., 1989.

47. Булыка А.М. Слоўнік іншамоўных слоў у 2 т. - Мн., 1999.

48. Клышка М.К. Слоўнік сінонімаў і блізкароднасных слоў. Мн., 1976.

49. Лепешаў І.Я. Фразеалагічны слоўнік беларускай мовы: У 2 т.Мн., 1993.

50. Лабан М.П., Суднік М.Р. Арфаграфічны слоўнік: Для сярэдняй школы. Мн., 1982.

51. Русско-белорусский словарь. В3 т. Мн., 1994.

52. Санько З.Ф. Малы руска-беларускі слоўнік прыказак, прымавак, фразем. Мн., 1991.

53. Сорока В.А. и др. Русско-белорусский словарь делопроизводственной и архивной терминологии. - Мн., 1997.

54. Старычонак В.Д. Слоўнік амонімаў беларускай мовы. Мн., 1991.

55. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: У 5 т./Пад рэд. Атраховіча А.А. /К.Крапівы/ Мн., 1977-1984.

56. Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5 ч. Мн., 1984-1987.

57. Бичик С.В., Даморацкая А.С. Словарь экономических терминов. – Мн.: Універсітэцкае, 1998.

58. Гаўрош Н.В. Слоўнік эпітэтаў беларускай мовы. - Мн.: Выш.шк., 1998.

59. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы/ Пад рэд.М.Р.Судніка, М.Н.Крыўко. - Мн.: БелЭн, 1999.

60. Гістарычны слоўнік беларускай мовы. Вып.17. Лесничий - Местский/ Пад рэд. А.М.Булыкі. - Мн.: Беларуская навука, 1998.

61. Аксамітаў А. Прыказкі і прымаўкі: Тлумач.слоўнік. - Мн.: Беларуская навука, 2000.

62. Русско-белорусский словарь общеупотребительной лексики/ Сост. Н.Н.Кривко. - Мн.: ООО «Аверсэв», 1999.

63. Готовец О.А., Мясникова В.В. Белорусско-русский и русско-белорусский словарь: 30000 слов. - Мн.: ТетраСистемс, 2001.

 

4.2 Тэмы рэфератаў і паведамленняў

 

1. ”Беларуская граматыка для школ” Б.Тарашкевіча.

2. «Арыфметыка» Л. Ф. Магніцкага.

3. «Залаты век» у гісторыі 6еларускай дзяржавы.

4. «Катэхізіс» С. Буднага -першая беларуская кніга.

5. Iван Луцкевіч - вястун нашаніўскай пары.

6. Iгнат Дамейка - сын Беларусі i народны герой Чылі.

7. Аляксандр Кавалеўскі - славуты вучоны -6іёлаг

8. Аляксандр Чыжэўскі - Леанарда да Вінчы ХХ ст.

9. Антон Жэбрак - вядомы вучоны-генетык i селекцыянер.

10. Аркадзь Смоліч i яго «Геаграфія Беларусі».

11. Асноўныя тэндэнцыі сучаснага развіцця беларускай тэрміналогіі.

12. Барбара Радзівіл - чорная дама Нясвіжскага замка.

13. Белавежская пушча.

14. Беларускія мовазнаўцы (Я. Карскі, П. Бузук, Я.Лесік, С. Некрашэвіч, М. Байкоў, браты Гарэцкія і інш.).

15. Бярэзінскі запаведнік.

16. Вацлаў Ластоўскі - выдатны палітычны i культурны дзеяч.

17. Возера Нарач.

18. Возера Свіцязь.

19. Геалагiчныя помнiкi прыроды Беларусі.

20. Герман Мінкоўскі - выдатны нямецкі матэматык i фізік.

21. Группы афіцыйна-справавых дакументаў па сваім функцыянальным прызначэнні.

22. Группы справавых лістоў па функцыянальным прызначэнні.

23. Грыбы Беларусі (ix назвы ў 6еларускай i рускай мовах).