Alterglobalizm – istota i przejawy

Alter /Anty Globalizm

® zbiór ruchów krytycznie nastawionych wobec G

® odwołanie do teorii krytycznych

®zbór ruchów kontestacji politycznej liberalizmu ekonomicznego

® krytyka modelu gosp światowej (kapitalizm rynkowy, gospod. otwarta)

fala główna w XX, ale już u korzeni liberalizmu pojawiała się krytyka

liberalizm -korzenie: arystokracja i burżuazja(mieszczaństwo, osoby zamożne) sprzeciwiające się feudalizmowi (system hierarchicznej zależności jednostek, z podziałem społeczeństwa na stany)

L. polityczny sposób sprawowania władzy państwowej skupiony na
promowaniu wolności obywatelskich (sumienia, słowa, zgromadzeń)

L. polit. ideologia kształt struktur państwa (republikanizm, itp);

badania konstytucyjne

L. ekonomiczny idea wolności gosp, rozwój społ (=wzrost dobrobytu społ) jest związany z obiektywnymi prawami ekonom (podaży / popytu itp.)

Kondycję społeczne badać można analizując stan dobrobytu

Wczesny etap L. polit niezbędna dla realizacji celów L. ekonom. Później się to rozeszło.

XVII –XIX w ® L. klasyczny – współzależność L. polit i ekonom z klamrą(пряжкою) max wolności (Smith – niewidzialna ręka rynku, państwo zbędne(непотрібний), pochwała chciwości (жадібності)

Od poł XIX do II WŚw – Nurty:

a. L. klasyczny – idea max. Wolności każdej sfery życia (Adam Smith)

b. L. demokratyczny – związek idei wolności z demokracją = powszechne prawa wyborcze
(biali mężczyźni ze statusem materialnym)

Krytyka

c. L. socjalny – efekt kryzysów gosp pocz XXw (szczyt l’30), kt. obnażyły słabości L. a. i b.

postulat: gosp wolnorynkowa + interwencjonizm państwowy dla zapewnienia
ochrony socjalnej najbiedniejszym

opozycja liberałów

d. neoliberalizm – wolność ujmowana negatywnie ® katalog wolności b. szeroki, państwo złem koniecznym; ograniczanie do ochrony granic zewnętrznych + min. zakres przymusu wewnętrznego (wojsko, policja, wymiar spraw);
brak zgody dla interwencjonizmu gosp

krytyka ze str. AlterG po II WŚw

- rywalizacja 2-biegunowa zamroziła SM

- mimo 2 – biegunowości G przenikała do gosp bloku wschodniego, osłabiając je, promowała:

gosp wolnorynkową (G. industrialna) i kulturę materialną (G. kulturowa)

G rozumiana jak proces unifikacji struktury materialnej świata, mająca swój początek w XV w (odkrycia geogr)

- po zimnej wojnie ® triumf neoliberlizmu (Konsensus Waszyngtoński- dokument, będący podstawą poprawnie prowadzonej i zalecanej polityki gospodarczej USA, przedstawiony przez amerykańskiego ekonomistę Johna Williamsona pod koniec lat 80. XX wieku.)

AlterG:

„przyjęta przez Zachód forma G niesprawiedliwa i groźna dla ludzkości”; G jest przyczyną:

® ekonomicznego podziału świata,

® rosnących dysproporcji dochodowych, w dostępie do zasobów, czystego powietrza itp.

® podział na bogatą Pn i biedne Pd („zacofane, niedorozwinięte, rozwijające się” - epitety)

„G faworyzuje bogatych i czyni ich bogatszymi a zubaża biednych”.

-Konsensus Waszyngt., kreuje różnice w potencjałach ekonom. i powoduje pogłębianie nierówności

Początki AlterG – l. ’50 XXw ( wcześniejsze idee na małą, lokalną skalę)

Próba definicji Alter/AntyG (Słownik Globalizacji)

AntyG

luźna formuła grup i idei szukających metod odwrócenia skutków procesów ekonomicznych

· cezura czasowa ’94 ® początki ruchu zw. z separatyzmem w Chiapas w Meksyku

Indianie z Chiapas niezadowoleni z wejścia Meksyku do NAFTA protestowali + żądali praw do zamieszkiwanych terenów

związki z Ruchem Zapatystów, zbrojna formacja w Chiapas (założone w ’83)

· pierwszy protest społeczny w ’94 w obliczu powstania NAFTA.

· novum na arenie mn ® na pierwszym planie hasła antygobalistyczne

Znaczenie nowych technologii

’90 – rewolucja technologiczna + internet ® swoboda przepływu idei ® wzrost skali działania

ruchy Alter/Anty G miały możliwość konsolidowania się i porozumiewania (system sieciowy).

· Forma działania – masowe protesty podczas spotkań światowych przywódców, org, instytucji

o ’99 Seattle – wspólny protest wielu org alter i anty G przeciwko ideom neoliberalnym

o kolejne protesty podczas spotkań - G8, WTO, BŚw, MFW, Unii Europ

· Postulat: zatrzymanie i cofnięcie procesów globalizacji

· • brak agendy politycznej.

Zarzuty wobec AntyG:

- brak spójnej alternatywy dla gosp neoliberalnej (niekonstruktywność)

- radykalizm postawy,

- agresja protestów (Porto Alegre, Davos)

 

AlterG

Przeciwwagą dla AntyG

Nazwa zaproponowana przez fr stowarzyszenie ATTAC (Stow Opodatkowania Transakcji Finans. na Rzecz Obywatela)

Antyglobalizm – wstrzymanie procesów globalnych

Alterglobalizm – nieoliberalna forma protestów

Wspólne z AntyG: sprzeciw wobec

- ekonomicznego kolonializmu,

- ponadnarodowych org, instytucji, korporacji, które

wyjaławiają lokalne rynki,

uchylają się kontroli rządów krajowych przez co naruszają zasady demokracji

liberalizm także afirmuje(podtwierdza) demokrację ale inaczej rozumie ją w praktyce

Odmienne od AntyG:

- nie krytykują G

- krytykują zasady przyjęte przez jej ideologów ® liberalizacja rynków fin i konsumpcjonizm

- postulują jej reformę: działanie na rzecz zniesienia różnic Pn - Pd (sprawiedliwość) i adresowania glob. zagrożeń dla przetrwania ludzkości (zagrożenia dla ekosystemu, przeludnienie, braki żywności, rabunek surowców naturalnych, choroby cywilizacyjne, terroryzm itp.).

G ma służyć człowiekowi

Ruch obejmuje wiele poglądów politycznych (socjaliści, pacyfiści, ekolodzy, nawet komuniści, itp.)

Formy sprzeciwu:

- protesty społeczne

- manifesty: (a) edukacja społeczeństwa nt. postulatów, (b) jednoczenie środowiska AlterG

Manifest ATTAC:

G procesem koniecznym, ale z modyfikacjami zapewniającymi w jej ramach globalną, socjalną i społeczną sprawiedliwość. Postulaty i krytyka:

· ukrócenie spekulacji finansowych, reforma rynków finansowych spowodują, że procesy G będą bardziej sprawiedliwe. Opodatkowanie spekulacji fin na fundusz światowy rozwoju regionów biednych (250 mld USD rocznie).

· BŚ, WTO, MFW i USA (źródło dystorsji, spekulacje na tamtejszych giełdach generują kryzysy – kryzysy w Argentynie, Korei itp. miały źródło w spekulacjach rynkowych w USA). Strategie narzucane przez Konsensus Waszynt - otwierania się (na siłę) na inwestycje zagraniczne (w tym kapitałowe) oraz import z krajów rozwiniętych - niszczą gospodarki rozwijające się. Przykład alternatywy - Malezja ® nie zastosowała się do polityki WTO (otwarcia gosp) zamknęła rynek, chroniła swój rynek kapitałowy i produkcyjny ® sukces gosp.

· krytyka dezindustrializacji® kraje Północy szukając tańszej siły roboczej w ramach rywalizacji Pn- Pd pozbywają się własnego przemysłu przenosząc go do tańszych państw.

· krytyka konsumpcjonizmu (Naomi Klein No Logo)

przenoszenie produkcji ® utrata miejsc pracy na Pn, a na Pd praca niewolnicza/ za głodowe stawki
® wzrost popytu na dobra markowe wytwarzane poniżej rozsądnych kosztów ® błędne koło masowego konsumpcjonizmu ® pogłębia problemy.

Konsumpcjonizm: (a) rozwarstwia społ dochodowo, (b) pogłębia różnice bogata Pn – biedne Pd (c) wchodzi w funkcjonalny konflikt z zasadami sprawiedliwości społ.

Ekstensywny rozwój następuje kosztem ludzi, zasobów, środowiska.

Konieczne wyrównywanie szans i minimalizowanie nierówności.