Strategia i taktyka Rosji wobec WNP 


Мы поможем в написании ваших работ!



ЗНАЕТЕ ЛИ ВЫ?

Strategia i taktyka Rosji wobec WNP



Obszar poradziecki stanowi priorytet w polityce zagranicznej Rosji. w interesie własnego bezpieczeństwa Rosja dąży do utrzymania stabilności w regionie „bliskiej zagranicy”. Z drugiej strony zaangażowanie w rozwiązywanie konfliktów w republikach byłego ZSRR pozwala jej kontrolować sytuacje wokół własnych granic oraz ograniczać wpływy innych mocarstw.

Z uwagi na bliskość geograficzną i tradycyjne więzi Moskwa traktuje przestrzeń poradziecką jako „własne pole gry”, uznając ją za strefę swoich wyłącznych wpływów i odpowiedzialności. Skupia się na utrzymaniu dominującej pozycji w tej strefie.

 

LIGA PAŃSTW ARABSKICH

n 1. Geneza LPA

n 2. Cele i zadania

n 3. Organy

n 4. LPA a problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Maghrebu

n główne problemy bezpieczeństwa Maghrebu,

n trudności i wyzwania konfliktu arabsko-izraelskiego,

n problem palestyński i trudności jego rozwiązania

n działanie na rzecz przezwyciężenia antagonizmów i rywalizacji między krajami arabskimi

Geneza LPA

n 25 września 1944 roku została zwołana w Aleksandrii konferencja przygotowawcza, której celem było powołanie panarabskiej organizacji regionalnej.

n W konferencji aleksandryjskiej wzięli udział przedstawiciele niepodległych wówczas państw arabskich: Arabii Saudyjskiej, Egiptu, Iraku, Jemenu, Libanu, Syrii i Transjordanii.

n Trwała ona od 25 września do 5 października, a przewodniczył jej premier Egiptu Mustafa en-Nahas Pasza. Zakończyła się ona opublikowaniem komunikatu końcowego, znanego pod nazwą Protokołu Aleksandryjskiego.

n Kolejne spotkanie przedstawicieli wymienionych państw odbyło się w Kairze. Tam też podpisano 22 marca 1945 roku Pakt ustanawiający Ligę Państw Arabskich.

n Uzupełniały go trzy ważne aneksy dotyczące niepodległości Palestyny, współpracy z narodami, które jeszcze nie wywalczyły swoich państw i powołanie sekretarza generalnego organizacji.

 

n państwa założycielskie (22 marca 1945, oprócz Jemenu - 5 maja 1945):

n Arabia Saudyjska

n Egipt (zawieszony w latach 1979-1989)

n Irak

n Jemen

n Jordania (wówczas jeszcze jako Transjordania)

n Liban

n Syria

n późniejsi członkowie (wg daty przystąpienia)

n Libia - 28 marca 1953 (wycofała się w październiku 2002)

n Sudan - 19 stycznia 1956

n Maroko - 1 października 1958

n Tunezja - 1 października 1958

n Kuwejt - 20 lipca 1961

n Algieria - 16 sierpnia 1962

n Zjednoczone Emiraty Arabskie - 6 czerwca 1971

n Bahrajn - 11 września 1971

n Katar - 11 września 1971

n Oman - 29 września 1971

n Mauretania - 26 listopada 1973

n Somalia - 14 lutego 1974

n Palestyna reprezentowana przez Organizację Wyzwolenia Palestyny - 9 września 1976

n Dżibuti - 4 września 1977

n Komory - 20 listopada 1993

Art. 1 Paktu Ligi stwierdza, że członkiem organizacji może być każde niepodległe państwo arabskie, które podpisze niniejszą umowę. W tym celu winno złożyć podanie w Sekretariacie Generalnym, jest ono przedkładane Radzie Ligi na najbliższej sesji.

W miarę odzyskiwania niepodległości wstępowały do organizacji kolejne państwa. Jej działanie obejmuje obszar rozciągający się od Oceanu Atlantyckiego na zachodzie aż po Ocean Indyjski na wschodzie, północną Afrykę i część wschodniej oraz Bliski Wschód.

 

Cele i zadania LPA

Pakt LPA Składa się z preambuły i 20 artykułów precyzujących cele, regulujących sprawy członkostwa, określających strukturę organizacji, sposoby podejmowania decyzji i mechanizm działania w wypadku zagrożenia.

Art. 2 zakreśla granice przedmiotowe zainteresowań organizacji:

„Celem Ligi jest zacieśnianie stosunków pomiędzy państwami-członkami oraz uzgadnianie ich akcji politycznej dla urzeczywistnienia ścisłej współpracy pomiędzy nimi, dla obrony ich niepodległości i suwerenności i dla interesowania się w ogóle sprawami dotyczącymi krajów arabskich i ich interesów”.

Celem tej współpracy jest również zapewnienie ścisłej współpracy pomiędzy państwami członkowskimi w następujących sprawach:

a) sprawy gospodarcze i finansowe, b) sprawy komunikacyjne, c) sprawy intelektualne, d) sprawy obywatelstwa, paszportów, wiz, wykonalności wyroków i ekstradycji, e) sprawy społeczne, f) sprawy sanitarne.

 

Wprowadzono zakaz stosowania siły do załatwiania sporów. Państwa członkowskie mogą na zasadzie dobrowolności oddać spór (z wyjątkiem tych, które dotyczą niepodległości, suwerenności lub integralności terytorium państwowego) do rozpatrzenia Radzie Ligi. Orzeczenie jej mają wówczas moc obowiązującą. Rada może też skorzystać z dobrych usług w przypadku każdego sporu, który mógłby doprowadzić do wojny z udziałem państw członkowskich, a także państwem lub państwami członkowskimi a innym krajem. Większość głosów może także podjąć decyzję o zastosowaniu arbitrażu lub koncyliacji. Strony będące w sporze nie biorą udziału w obradach i orzeczeniu Rady (art. 5).

 

W razie agresji lub jej groźby państwo członkowskie Ligi może zażądać natychmiastowego zebrania się Rady. Organ ten może wówczas podjąć uchwałę o zastosowaniu środków koniecznych do odparcia agresji. Musi ona jednak zapaść jednomyślnie. Jeżeli agresji dokonuje jedno z państw członkowskich jego głos nie jest brany pod uwagę przy podejmowaniu uchwały.

Mocno jest w Pakcie podkreślona zasada nieinterwencji w sprawy wewnętrzne innych państw i obowiązek uszanowania systemu politycznego w nich obowiązującego (art. 8).

 

Struktura LPA

n początkowo strukturę Ligi tworzyły: Rada Ligi, Komitety Specjalistyczne i Sekretariat Generalny. W miarę upływu lat i narastających potrzeb modyfikowano ją.

n Naczelnym organem LPA jest Rada Ligi. Składa się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. W zależności od potrzeb zbiera się na szczeblu szefów państw, rządów lub ministrów spraw zagranicznych. Przedstawiciel każdego kraju dysponuje jednym głosem. Rada zbiera się dwa razy w roku (marcu i wrześniu). Ma do dyspozycji 16 Komitetów Wyspecjalizowanych. Rada zatwierdza projekt budżetu, ustala składki członkowskie poszczególnych państw.

 

n Rada Gospodarcza (in. Rada Ekonomiczna) składa się z ministrów państw członkowskich, odpowiedzialnych za sprawy gospodarcze lub ich przedstawicieli. Jej zadaniem jest stymulacja międzynarodowej współpracy gospodarczej.

n Celem Rady Wspólnej Obrony jest próba eliminacji błędów popełnionych przez kraje arabskie w zakresie współdziałania militarnego w wojnie z Izraelem w 1948 r. Składa się z ministrów spraw zagranicznych i ministrów obrony państw członkowskich. Podlega jej Stały Komitet Wojskowy, składający się z przedstawicieli szefów sztabów armii państw arabskich.

 

n Sekretariat Generalny kieruje bieżącą działalnością Ligi. Jest głównym organem administracyjnym i finansowym Ligi. W ramach Sekretariatu działa kilkanaście departamentów.

Budżet tworzony jest ze składek członkowskich, którymi obciąża się państwo w zależności od ich liczby, liczby ludności żyjącej w każdym z nich, dochodów i możliwości.

n Specyficzną grupę stanowią organy powołane przez konferencje na szczycie, a więc te spotkania Rady Ligi, w których uczestniczą głowy państw. Przykładowo Komitet Kontroli - w jego skład wchodzą osobiści przedstawiciele królów i szefów państw. Został on powołany do sporządzania miesięcznych raportów z wykonania zadań i realizacji decyzji podjętych na szczytach.

LPA a problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Maghrebu

v W zasadzie przez cały czas swojego istnienia LPA była sparaliżowana sprzecznościami, jakie ujawniły się w polityce państw arabskich. Wynikały one przede wszystkim ze stale pogłębiających się różnic ustrojowych, gospodarczych i ideologicznych.

v Prowadziło to do podziałów wewnątrz Ligi, gdzie ujawniały się grupy państw o zróżnicowanej polityce zagranicznej. Znajdowało to swój wyraz w ujednoliceniu działalności poszczególnych grup państw i powodowało dezintegrację Ligi jako całości.

v Maghreb region w płn.-zach. Afryce, obejmujący Maroko, Algierię i Tunezję (niekiedy także Libię i Mauretanię).

v w miarę jednolite i czasami twórcze stanowisko LPA potrafiła wypracować w kilku kwestiach, mianowicie: problem pokoju na Bliskim Wschodzie, sprawa powstania państwa palestyńskiego, interwencja USA i ich sojuszników w Iraku w 2003 roku.

Główne problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Maghrebu

n Trudna sytuacja gospodarcza

n Produkcja i handel narkotykami (opium)

n Terroryzm międzynarodowy

n Walki i spory religijne (głównie między wyznawcami różnych nurtów islamu)

n Problem kurdyjski

n Wyścig zbrojeń

n Deficyt wody pitnej

n Wg szacunków ONZ liczba ludności w państwach Bliskiego Wschodu w 2050 r. wynosić będzie około 681 mln (na 9,7 mld populacji światowej), co w porównaniu z rokiem 2005 oznacza wzrost o 311 milionów

n Kurdowie są największym narodem na świecie bez własnego państwa (ok. 22-26 mln), zamieszkują:

n Turcję (10-12 mln)

n Iran (8-9 mln)

n Irak (3-4 mln)

n Syrię (1-2 mln)

 

Trudności i wyzwania konfliktu arabsko-izraelskiego

n Rozpoczął się od proklamowania niepodległości państwa Izrael w maju 1948 r. Obecnie bezpośrednio zaangażowane w konflikt są: Izrael, Liban, Syria oraz Autonomia Palestyńska

n Główny przedmiot konfliktu stanowią terytoria Zachodniego Brzegu Jordanu i Strefy Gazy, Jerozolima oraz Wzgórza Golan

n Strefa Gazy i Zachodni Brzeg Jordanu to obszary, na których planowane jest utworzenie niepodległego państwa palestyńskiego

n Jerozolima – zarówno Izraelczycy jak i Palestyńczycy uznają ją za stolicę ich państw, zwłaszcza tzw. Jerozolima Wschodnia ważna jest dla obu stron ze względów historycznych i religijnych

n Wzgórza Golan, przejęte przez Izrael od Syrii w 1967 r., ważne ze względów strategicznych, a także z powodu znajdujących się tam źródeł wody pitnej

n Problem uregulowania statusu uchodźców palestyńskich (w 2006 r. 4,3 mln). Władze Autonomii Palestyńskiej domagają się powrotu uchodźców palestyńskich na terytoria, z których zostali oni wysiedleni

 

problem palestyński i trudności jego rozwiązania

n W 1991 r. rozpoczął się tzw. bliskowschodni proces pokojowy. Do 2000 r. podpisano kilka porozumień izraelsko-palestyńskich, które dotyczyły głównie procesu przekazywania ziem Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu Jordanu pod administrację palestyńską, aby docelowo utworzyć niepodległe państwo. Nie udało się jednak zrealizować celu władz Autonomii Palestyńskiej (AP), jakim było utworzenie niepodległego państwa palestyńskiego z dniem 4 maja 1999 r.

n Po śmierci prezydenta AP Jasira Arafata (11 listopada 2004 r.) i po wyborze 9 stycznia 2005 r. na ten urząd umiarkowanego polityka Mahmuda Abbasa – na początku lutego odbył się szczyt palestyńsko-izraelski, podczas którego premier Izraela Ariel Szaron i prezydent AP zadeklarowali zakończenie walk i powrót do rozmów pokojowych. Nie udało się jednak przełamać impasu. Zwłaszcza że w palestyńskich wyborach powszechnych w styczniu 2006 r. wygrał radykalny Hamas, trwają wewnętrzne walki pomiędzy Palestyńczykami. W czerwcu 2007 krwawe zamieszki w AP między członkami Hamasu i Al.-Fatahu. W ich wyniku Hamas przejął kontrolę w Strefie Gazy, a Al.-Fatah na Zachodnim Brzegu Jordanu.

n W trakcie bliskowschodniego procesu pokojowego nie udało się zakończyć konfliktu między Izraelem a Syrią i Libanem – mimo rozmów nie rozwiązano kwestii spornych

n W lipcu 2006 w odpowiedzi na uprowadzenie przez Hezbollah (popierany przez Syrię i Iran) dwóch izraelskich żołnierzy rząd Izraela podjął decyzję o ataku na siedziby tego ugrupowania w Libanie. Po trwających blisko miesiąc działaniach zbrojnych obie strony przyjęły rezolucję RB ONZ nr 1701, wzywająca do zaprzestania wymiany ognia, rozszerzenia sił pokojowych ONZ UNIFIL i wycofania Izraela z południowego Libanu. Zastosowanie się Izraela do tej decyzji nie ustabilizowało sytuacji. W Libanie nasiliły się spory między zwolennikami utrzymywania związków z Syrią a ich przeciwnikami – w efekcie Liban znalazł się na skraju wojny domowej.

działanie na rzecz przezwyciężenia antagonizmów i rywalizacji między krajami arabskimi

W przypadku Izraela LPA postulowała:

  1. całkowite wycofanie się z arabskich terytoriów z syryjskimi wzgórzami Golan do linii z 4 czerwca 1967 r. oraz terytoriów okupowanych w południowym Libanie,
  2. sprawiedliwe rozwiązanie problemu uchodźców palestyńskich, zgodnie z rezolucją ZO ONZ nr 194,
  3. akceptację niepodległego państwa palestyńskiego na Zachodnim Brzegu oraz w Strefie Gazy, ze wschodnia Jerozolimą jako stolicą.

W zamian państwa arabskie miałyby:

  • uznać konflikt za zakończony,
  • podpisać traktat pokoju z Izraelem,
  • nawiązać normalne stosunki z tym państwem.

Plan ten pokazuje, że LPA prezentowała na przełomie XX i XXI wieku bardziej realistyczne stanowisko w tej kwestii aniżeli w latach wcześniejszych.

 

q LPA wykazała dużą aktywność w sytuacji zagrożenia Iraku akcją militarną USA i ich sojuszników w 2003 roku. Potępiając akty międzynarodowego terroryzmu, włącznie z atakiem na USA 11 września 2001 r. i wykorzystanie tych faktów przez rząd izraelski, zwracano uwagę, że użycie siły przeciwko Irakowi będzie uznane za agresję.

q Prezentowane stanowisko było konsekwentnie podtrzymywane także po użyciu siły przeciwko Irakowi w marcu 2003 roku.

24 marca 2003 roku przyjęto rezolucję, w której stwierdzono, że wszystkie kraje członkowskie LPA solidaryzują się z Irakiem. Uznano, że działania militarne przeciwko Irakowi stanowią naruszenie Karty NZ oraz zasad prawa międzynarodowego. Zażądały natychmiastowego wycofania wojsk amer.-bryt. z terytorium Iraku.

 

 

Organizacja Państw Amerykańskich

1.Geneza i cele OPA

2. Postanowienia Karty OPA

3. Struktura i członkowie OPA

4. Rola USA w OPA

5. Trudności i wyzwania bezpieczeństwa w Ameryce Środkowej i Południowej

 

Ad. 1.

Po II wojnie światowej USA były zainteresowane wzmocnieniem i instytucjonalizacją współpracy z państwami latynoamerykańskimi

Budowę nowego systemu międzyamerykańskiego zapoczątkowała Konferencja w sprawie Wojny i Pokoju w Chapultepec (1945 r.), a następnie spotkania w Rio de Janeiro i w Bogocie

Nowy ład regionalny oparto na dwóch dokumentach: Traktacie Międzyamerykańskim o Pomocy Wzajemnej (Traktat z Rio) z 2 września 1947 r. oraz Karcie Organizacji Państw Amerykańskich, podpisanej 30 kwietnia 1948 r. (wszedł w życie 6 maja 1948 r. wBogocie. Podczas tej samej konferencji założycielskiej podpisano w stolicy Kolumbii Traktat Amerykański o Pokojowym Rozstrzyganiu Sporów (tzw. Pakt z Bogoty)

Organizacja Państw Amerykańskich (OPA, ang. Organization of American States) powstała w 1948 r. na IX Między Amerykańskiej Konferencji w Bogocie jako kontynuacja Unii Panamerykańskiej utworzonej w 1910 r.

Traktat z Rio ratyfikowały Argentyna, Bahamy, Boliwia, Brazylia, Chile, Kolumbia, Kostaryka, Kuba, Ekwador, Gwatemala, Haiti, Honduras, Meksyk, Nikaragua, Panama, Paragwaj, Peru, Republika Dominikany, Salwador, Stany Zjednoczone, Trynidad i Tobago, Urugwaj i Wenezuela

Art. 3.1 stanowił, iż „(…) Strony (…) będą uważały każdy atak ze strony któregokolwiek państwa przeciwko państwu amerykańskiemu za wymierzony przeciwko wszystkim państwom amerykańskim, wobec czego każda z wyżej wymienionych stron umawiających się zobowiązuje się pomóc w stawieniu mu czoła (…)

Oprócz zbrojnego ataku na któreś z państw amerykańskich, dokument wyróżniał inne typy zagrożeń: „agresję niebędącą atakiem zbrojnym”, „konflikt pozakontynentalny lub powstały na kontynencie” oraz „taki bądź inny fakt lub sytuację, mogącą wystawić na niebezpieczeństwo pokój w Ameryce”. Tak ogólny zapis umożliwiał uznanie za akt agresji wszelkich zmian politycznych niewygodnych dla Waszyngtonu.

Traktat Amerykański o Pokojowym Rozwiązywaniu Sporów (pakt z Bogoty) ratyfikowały Brazylia, Chile, Kolumbia, Kostaryka, Haiti, Honduras, Meksyk, Nikaragua, Panama, Paragwaj, Peru, Republika Dominikany, Salwador i Urugwaj.

Traktat składa się z 60 artykułów. Artykuł I brzmi: „Wysokie umawiające się strony, potwierdzając uroczyście swoje zobowiązania podjęte w poprzednich umowach i deklaracjach, jak również w karcie Narodów Zjednoczonych, uzgadniając wstrzymać się od zagrożenia, od użycia siły lub jakiekolwiek innego środka użycia nacisku w celu rozwiązania swoich sporów i zawsze uciekać się do procedur pokojowych”.

Pierwszą próbą reformy regionalnego systemu bezpieczeństwa było podpisanie w lipcu 1975 r. w San José „Protokołu reform międzyamerykańskiego traktatu o pomocy wzajemnej” – przyjęto w nim m.in. że „każde państwo ma prawo do wolnego wyboru systemu politycznego, ekonomicznego i społecznego” oraz że bezpieczeństwo kontynentu wymaga zbiorowego zagwarantowania zbiorowego bezpieczeństwa ekonomicznego. Przeciwko temu ostatniemu zapisowi USA zgłosiły oficjalnie zastrzeżenie.

2. Postanowienia Karty OPA

l Została podpisana 30 kwietnia 1948 r. w Bogocie przez wysłanników 21 państw.

l Weszła ona w życie, gdy 13 grudnia roku 1951 Kolumbia, jako czternaste państwo złożyła dokumenty ratyfikacyjne, co sprawiło, że spełniony został warunek ratyfikowania Karty OPA przez 2/3 sygnatariuszy.

l Zgodnie ze sformułowaniami Karty Organicznej (zwanej także Kartą OPA lub Kartą z Bogoty) do zadań OPA należy:

l umacnianie pokoju i bezpieczeństwa na kontynencie amerykańskim,

l wspieranie współpracy gospodarczej, kulturalnej i społecznej,

l wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych i politycznych regionu,

l pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi.

l W Karcie zostały także zapisane zasady, którymi się ma kierować organizacja. Są to:

l suwerenność i równość państw

l pokojowe rozwiązywanie sporów

l nieinterwencję

l przestrzeganie praw człowieka i promowanie demokracji przedstawicielskiej

l nieuznawnie zdobyczy terytorialnych zdobytych siłą

l zasadę solidarności w przeciwstawianiu się agresji

l uznanie pluralizmu ideologicznego półkuli zachodniej

l promowanie integralnego rozwoju

l Karta była czterokrotnie nowelizowana w latach 1967, 1985, 1992 i 1993, z czego najdonioślejsze zmiany przyniosła pierwsza z tych reform. Zmieniono wtedy strukturę OPA, szczególnie zaś jej organy, nadając im kształt obecny.

 

Nie stawiano w Karcie OPA żadnych innych wymagań w kwestii członkostwa, poza położeniem geograficznym i ratyfikacją Karty.

Artykuł 2 głosił:.Wszystkie państwa amerykańskie, które ratyfikują niniejszą Kartę, stają się członkami Organizacji.

Nie przewidziano też możliwości wykluczenia z niej lub zawieszenia w prawach członkowskich. Dopiero nowelizacja z 1992 r. wprowadziła do Karty OPA nowy art. 9, który stwierdzał:.Członek Organizacji, którego demokratycznie ukonstytuowane władze zostały obalone siłą, może być zawieszony w wykonywaniu prawa do uczestnictwa.

Działania na rzecz bezpieczeństwa regionalnego

OPA stanowi forum wielostronnego dialogu, podejmowania uzgodnień w zakresie pokoju, wzmacniania demokracji, przestrzegania praw człowieka oraz wspierania rozwoju społecznego i gospodarczego państw zachodniej półkuli;

OPA w zakresie bezpieczeństwa regionalnego podejmuje działania idące w trzech kierunkach:

Promowanie demokratycznego porządku

Budowa zaufania między krajami członkowskimi

Walka z zagrożeniami transnarodowymi

W 1992 roku reforma Karty OPA – tzw. protokół waszyngtoński, który przewiduje, że państwo, w którym władza została przejęta siłą, nie będzie mogło uczestniczyć w Zgromadzeniu Ogólnym OPA, co wg ówczesnego zastępcy sekretarza stanu USA Strobe’a Talbotta – umożliwiło wreszcie realizację idei „zbiorowej obrony i przeciwdziałania wrogom demokracji”

W 1993 r. przyjęto tzw. Protokół z Managui, na mocy którego powołano Międzyamerykańską Radę Rozwoju Integralnego, mającą zająć się m.in. opracowaniem programu walki z ubóstwem na półkuli zachodniej. Państwa członkowskie zobowiązały się w nim do podejmowania wysiłków w celu zapewnienia międzynarodowej sprawiedliwości społecznej oraz integralnego rozwoju jako istotnych warunków pokoju i bezpieczeństwa.

 

Koniec zimnej wojny wpłynął na bardziej otwarte prezentowanie swoich interesów geostrategicznych przez kraje latynoamerykańskie – na szczycie Ameryk w Miami w 1994 r. ogłoszono dokument „Pokój i bezpieczeństwo obu Ameryk”, w którym przyjęto koncepcje bezpieczeństwa kooperatywnego rozumianego jako „system interakcji między państwami, który przez koordynację polityki rządów powstrzymuje zagrożenia interesów narodowych i zapobiega tym zagrożeniom, a także pozwala uniknąć sytuacji, w której ich postrzeganie prowadzi do napięć, kryzysów lub otwartej konfrontacji”

 

1995 r. w Deklaracji z Santiago wezwano państwa OPA do przyjęcia rozwiązań zobowiązujących do informowania z wyprzedzeniem o ćwiczeniach wojskowych i inspekcjach obserwatorów, do wymiany informacji na temat narodowych polityk obrony oraz uczestniczenia w Rejestrze Broni Konwencjonalnej Narodów Zjednoczonych

1998 r. w Deklaracji z San Salvador zachęcano do wzmocnienia kontaktów między liderami politycznymi oraz przedstawicielami sił zbrojnych, współpracy między wojskowymi ośrodkami kształcącymi, wymiany informacji na temat wielkości i struktury wojsk narodowych itd.

11 września 2001 r. Zgromadzenie Ogólne OPA przyjęło Międzyamerykańską Kartę Demokratyczną, która stwierdza, że społeczności obu Ameryk „mają prawo do demokracji, a ich rządy obowiązek jej promowania i obrony”

3. Struktura i członkowie OPA

System bezpieczeństwa półkuli zachodniej tworzy dość skomplikowaną strukturę instytucjonalną i traktatową.

Karta OPA z 1948 r. określała, iż naczelnym organem organizacji jest Konferencja Międzyamerykańska. Jednakże ten właśnie organ okazał się najbardziej nieskuteczny-po 1948 r. odbyła się tylko jedna: Dziesiąta Konferencja Międzyamerykañska w Caracas w 1954 r. Od 1954 r. przez siedemnaście lat nie funkcjonował naczelny organ OPA. Dopiero nowelizacja Karty w 1967 r. ustaliła, iż rolę tę będzie odgrywać Zgromadzenie Ogólne OPA, które po raz pierwszy zebrało się w 1971 r.

Od tego też czasu zbiera się systematycznie każdego roku, a od połowy lat osiemdziesiątych jest coraz bardziej skuteczne jako centrum OPA i całego systemu.

Zgromadzenie Ogólne jest najwyższym organem OPA. Składa się z przedstawicieli wszystkich państw wchodzących w skład organizacji. Zbiera się ono raz do roku. Każdy kraj posiada jeden głos, decyzje w kwestiach ogólnych zapadają zwykłą większością głosów, natomiast w szczególnych – większością 2/3 głosów. Zgromadzenie określa politykę i główne kierunki działania OPA, nadzoruje jej współpracę z innymi organizacjami, zatwierdza budżet oraz wybiera Sekretarza Generalnego OPA.

Konferencje Konsultacyjne Ministrów Spraw Zagranicznych są kolejnym organem OPA. Zwołuje się je w razie doraźnej potrzeby; ich przedmiotem są kwestie z zakresu stosunków międzynarodowych.

Stała Rada z siedzibą w Waszyngtonie, jest organem kierującym bieżącymi sprawami organizacji, składa się z ambasadorów państw członkowskich.

 

Sekretarz Generalny wraz z Sekretariatem Generalnym pełnią główne funkcje administracyjno-techniczne.

Sprawami bezpieczeństwa zajmuje się utworzona na zlecenie Zgromadzenia Ogólnego OPA w 1992 roku Komisja Bezpieczeństwa Hemisferycznego, która działa przy Stałej Radzie Organizacji. Ponadto OPA korzysta z doradztwa i wsparcia technicznego komitetów i rad zajmujących się konkretnymi problemami, m.in. Międzyamerykańskiej Rady Obrony, zrzeszającej przedstawicieli ministerstw obrony wszystkich państw półkuli zachodniej.

Międzyamerykańska Rada Obrony (IADB) powstała w 1942 r. jako instytucja niezależna, której zadaniem było zapewnienie obrony hemisfery i koordynacja walki z państwami Osi. W 2006 r. weszła w struktury Organizacji Państw Amerykańskich.

Miedzyamerykański Komitet przeciw Terroryzmowi (CICTE)

1999 r., jego zadania to: przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu, wzmocnienie kontroli granic i harmonizacja ustawodawstwa państw członkowskich w tym zakresie.

Międzyamerykańska Komisja do spraw Nadużywania Narkotyków utworzona w 1986 r. w związku z ekspansją upraw koki w Ameryce Łacińskiej, do jej głównych zadań należy: harmonizacja prawa antynarkotykowego, przeciwdziałanie handlowi narkotykami oraz substancjami chemicznymi służącymi do ich wytwarzania

Konsultacyjny Komitet Obrony (2000 r.) nadzoruje przestrzeganie „Międzyamerykańskiej Konwencji Przeciwko Nielegalnej Produkcji i Handlowi Broni Palnej, Amunicji i Innych Związanych z tym Materiałów”, do jego zadań należy: wymiana informacji, porównywanie rozwiązań prawnych oraz doświadczeń różnych państw

OPA łączy obecnie wszystkie 35 państw Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej

Antigua i Barbuda, Argentyna Bahamy Barbados Belize Boliwia Brazylia Chile Kanada Kolumbia Kostaryka Kuba(*) Dominika Dominikana Ekwador Salwador Grenada Gwatemala Gujana Haiti Honduras Jamajka Meksyk Nikaragua Panama Paragwaj Peru Saint Kitts Nevis Saint Lucia Saint Vincent i Grenadyny

Surinam Trynidad i Tobago Stany Zjednoczone Ameryki Urugwaj Wenezuela

W 1972 r. ustanowiono kategorię stałych obserwatorów OPA. Taki status posiada obecnie 46 państw spoza zachodniej półkuli, a wśród nich i Polska (od 1991).

 

Siedziba - Washington, DC

 

Praktycznie możliwości OPA w zakresie wzmacniania bezpieczeństwa są bardzo ograniczone.

Międzyamerykański Traktat o Pomocy Wzajemnej, który przewiduje, że w wypadku ataku jakiekolwiek państwa przeciwko państwu amerykańskiemu strony zobowiązują się udzielić pomocy indywidualnej lub zbiorowej podpisały i ratyfikowały 23 państwa, w tym USA.

Kuba wycofała się w 1962 roku, po nałożeniu sankcji przez USA, a Meksyk zrezygnował w 2002 r., uznając Traktat za przestarzały. Natomiast Traktat Amerykański o pokojowym rozwiązywaniu sporów, który dotyczy rezygnacji stron z użycia siły na rzecz stosowania procedur pokojowych w rozwiązywaniu sporów, został ratyfikowany zaledwie przez 14 państw (bez USA), a Salwador wypowiedział go w 1973 roku.

W latach 90. system międzyamerykański wzmocniony został dużą liczbą deklaracji, strategii i konwencji, uzupełniających wcześniejszą regionalną architekturę bezpieczeństwa:

„Międzyamerykańska Konwencja Przeciwko Nielegalnej Produkcji i Handlowi Broni Palnej, Amunicji i Innych Związanych z tym Materiałów” podpisana 14 listopada 1997 r. przez wszystkie państwa OPA (z wyjątkiem Kuby); ratyfikowana przez 26 członków, weszła w życie 1 lipca 1998 r. Konwencji nie ratyfikowały USA, Kanada, Gujana, Haiti, Jamajka, Republika Dominikany, Saint Vincent i Surinam. Pierwsze spotkanie narodowych przedstawicieli odpowiedzialnych za przyznawanie licencji na eksport, import i tranzyt broni palnej itp. odbyło się dopiero w październiku 2005 r. Prace koncentrują się na opracowaniu ustawodawstwa, które powinno zostać przyjęte przez państwa-sygnatariuszy konwencji.

Międzyamerykańska Konwencja o Przejrzystości w Zakupach Broni Konwencjonalnej podpisana 7 czerwca 1999 r. przez 20 państw OPA, weszła w życie 21 listopada 2002 r., choć ratyfikowało go tylko 12 państw: Argentyna, Brazylia, Kanada, Chile, Ekwador, Gwatemala, Nikaragua, Paragwaj, Peru, Salwador, Urugwaj, Wenezuela.

 

Międzyamerykańska Konwencja Przeciwko Terroryzmowi podpisana 3 czerwca 2002 r. przez państwa OPA (z wyjątkiem Kuby), weszła w życie 10 lipca 2003 r. – do tej pory ratyfikowały ją 22 państwa; nie ratyfikowały konwencji: Bahamy, Barbados, Belize, Boliwia, Kolumbia, Gujana, Haiti, Jamajka, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia i Gernadyny, Surinam

Konwencja dotyczy międzynarodowych i wewnętrznych instrumentów w zakresie walki z terroryzmem, walki z finansowaniem terroryzmu i praniem brudnych pieniędzy, współpracy granicznej i wymiarów sprawiedliwości, prawa osób podejrzanych o terroryzm, implementacji konwencji

Rola USA w OPA

USA, które wzięły na siebie główny ciężar walki z komunizmem światowym, również sprawy zachodniej półkuli postrzegały w kontekście swojej historycznej misji. Pragnęły więc uczynić z OPA przede wszystkim sprawny instrument zwalczania totalitarnej doktryny i wpływów komunizmu w całym regionie.

Państwa latynoamerykańskie widziały jednak zadania OPA znacznie szerzej, inaczej też układały priorytety międzyamerykańskiego współdziałania. Prowadziło to w latach 50. i 60. do narastania kontrowersji między USA i Ameryką Łacińską. Jednocześnie jednak w tych latach Ameryka Łacińska

(poza Kubą od lat 60.) mocno i zdecydowanie stanęła po stronie USA globalnej rywalizacji Wschód-Zachód.

Stany Zjednoczone pozostają nadal jednym z najważniejszych podmiotów, wpływających na kształt bezpieczeństwa regionu.

- Wspomaganie niektórych państw latynoamerykańskich środkami wojskowymi w postaci funduszy na zakup broni i szkoleń wojskowych

- Amerykańskie bazy wojskowe (Kuba, Honduras, Ekwador, na Arubie i Curaçao)

- Działania mające na celu zwalczanie zagrożeń transnarodowych (przede wszystkim w regionie andyjskim: Kolumbia, Peru, Boliwia – na walkę z narkotykami, szkolenia policji i wojska w operacjach antynarkotykowych)

- Instrument politycznej presji na Kubę – celem jest uzyskanie międzynarodowego potępienia reżimu kubańskiego za łamanie praw człowieka, a w ślad za tym odizolowanie tego państwa

W dalszym ciągu stosunek Waszyngtonu do krajów półkuli zachodniej oparty jest na relacjach hegemonicznych:

USA nie ma całościowej wizji zapewnienia bezpieczeństwa regionalnego, koncentruje się na zagrożeniach militarnych, pomijając problemy społeczno-gospodarcze, które często są źródłem tych zagrożeń

Propaguje koncepcję „ograniczonej suwerenności”, dopuszczającej m.in. możliwość interwencji humanitarnej

Stworzenie Stałych Sił Wielonarodowych OPA

Wymuszanie decyzji na krajach latynoamerykańskich, które są dla nich niekorzystne (np. W Kolumbii w kwestii obecności amerykańskich wojsk lub w sprawie Międzynarodowego Trybunału Karnego)

Trudności i wyzwania bezpieczeństwa w Ameryce Środkowej i Południowej

Najmniej zmilitaryzowany region świata, a dzięki podpisaniu traktatu z Tlatelolco (1967 r.-, Kuba ratyfikowała go w 2002 r.) także strefą bezatomową

Na przełomie lat 80. i 90. doszło do zdecydowanego zmniejszenia udziału wydatków na obronę w budżetach narodowych średnio budżet ministerstwa obrony wynosi 1,2 procent PKB, jedynie w niewielu przypadkach wynosi ponad 2 procent (Chile, Ekwador, Kolumbia i Kuba)

Walka z zagrożeniami transnarodowymi: handel narkotykami, terroryzm, przestępczość zorganizowana

W pierwszej 20 największych producentów lub państw tranzytowych narkotyków (2006) znalazło się 12 krajów latynoamerykańskich: Boliwia, Brazylia, Ekwador, Gwatemala, Haiti, Jamajka, Kolumbia, Meksyk, Panama, Paragwaj, Peru, Republika Dominikany i Wenezuela

Konsekwencją produkcji i handlu narkotykami jest destabilizacja regionu andyjskiego – Boliwia, Ekwador, Kolumbia, Peru, Wenezuela (działalność karteli narkotykowych, finansowanie ugrupowań terrorystycznych)

 

Kolumbia - główny producent koki (obok Peru i Boliwii) oraz maku lekarskiego, używanego do produkcji heroiny

Ugrupowania terrorystyczne –

Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii, cel-przejęcie władzy i utworzenie państwa opartego na zasadach marksistowskich (9-12 tys. członków)

Armia Wyzwolenia Narodowego (3-6 tys. członków)

Zjednoczona Samoobrona Kolumbii

„Bezpieczeństwo ludzkie”

Ochrona osób i grup społecznych przed przemocą wynikającą przede wszystkim z konfliktów i napięć wewnątrzpaństwowych o charakterze politycznym lub społecznym

Region Ameryki Łacińskiej i Karaibów charakteryzuje się najwyższym wskaźnikiem zabójstw (czterokrotnie przewyższa średnią światową, największa liczba zabójstw Kolumbia, Salwador, Wenezuela, Gwatemala)

Porwania (najwięcej w Kolumbii 1800-2390 osób rocznie i w Meksyku 800-1200)

 

Konflikt w Kolumbii

Początki sięgają końca lat 40.

Wojna domowa - Konfrontacja lewicowych ugrupowań partyzanckich z prawicowymi oddziałami paramilitarnymi (kontrolują one niemal 40% terytorium Kolumbii)

Przez pierwsze 25 lat trwania konfliktu rząd Kolumbii dążył do siłowego rozwiązania problemu przy wsparciu USA

Doprowadziło to do wzrostu przemocy i militaryzacji kraju

Od początku lat 80. władze Kolumbii podjęły próby pokojowego dialogu z ugrupowaniami partyzanckimi

Podpisano porozumienia z 9 małymi ugrupowaniami partyzanckimi, które w zamian za możliwość powrotu do normalnego życia zgodził się na demobilizację

Podobnie podpisano porozumienie z prawicowymi ugrupowaniami paramilitarnymi AUC - Zjednoczona Samoobrona Kolumbii (do połowy 2006 r. zdemobilizowano ok. 24 tys. osób)

Nadal aktywne pozostają Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii (FARC) i Armia Wyzwolenia Narodowego (ELN)

Sytuacja wewnętrzna Kolumbii ma negatywne konsekwencje dla stosunków tego kraju z sąsiadami.

Incydenty z kolumbijskimi grupami partyzanckimi na granicy z Ekwadorem, Wenezuelą, Peru i Brazylią, które przyczyniają się dodatkowych napięć w regionie.

Ponadto zaangażowanie USA wywołuje sprzeciw Wenezueli, Boliwii i Ekwadoru.

Kuba

W 1959 r. prawicowa dyktatura Fulgencio Batisty zastąpiona została reżimem Fidela Castro

Gwarantem trwałości reżimu jest osoba Castro, silne zaplecze polityczne (grupa najbliższych jego współpracowników odpowiedzialna za przejęcie po nim władzy), Partia Komunistyczna, siły zbrojne, które odgrywały decydującą rolę w zapewnieniu porządku, oraz kontrolowany przez nie aparat bezpieczeństwa odpowiedzialny za utrzymanie stałej represji, a także słabość opozycji

Stabilność systemu na Kobie zapewniają wsparcie gospodarcze oraz polityczna współpraca z Wenezuelą

Wenezuela

Prezydentura Hugo Chaveza wywarła ogromny wpływ na postrzeganie bezpieczeństwa hemisferycznego przez Wenezuelę. Rząd tego kraju, pozostając pod silną presją Waszyngtonu, przywiązuje dużą wagę do niezależności i przeciwstawia się ograniczeniu się kwestii bezpieczeństwa tylko do spraw politycznych, podkreśla się znaczenie multilateralizmu i współpracy dla zwiększenia bezpieczeństwa w regionie

Za największe zagrożenie uznaje się naruszenie zasad suwerennej równości państw, nieinterwencji w sprawy wewnętrzne, samodecydowania i ochrony praw człowieka, w dalszej kolejności kwestie społeczno-gospodarcze, terroryzm wymienia się jako dziewiąte zagrożenie bezpieczeństwa na półkuli zachodniej

System bezpieczeństwa winien uwzględniać regionalne i subregionalne mechanizmy współpracy

OPA winna być otwartym forum dyskusji o współczesnych i potencjalnych zagrożeniach

Potrójna granica

Terytorium pomiędzy trzema miastami przygranicznymi: argentyńskim Puerto Iguazú, brazylijskim Foz do Iguaçú i paragwajskim Ciudad del Este, na którym koncentruje się różnego rodzaju działalność nielegalna (piractwo materiałów audiowizualnych oraz wyrobów markowych), przemyt kradzionych samochodów, nielegalny handel bronią, handel narkotykami

W grudniu 2002 roku powołano stałą grupę roboczą odpowiedzialną za współpracę między Stanami Zjednoczonymi a Argentyną, Brazylią i Paragwajem (tzw. 3+1) w celu zwiększenia kontroli na obszarze potrójnej granicy

Spory graniczne

16 sporów granicznych w Ameryce Łacińskiej i Karaibach pozostaje wciąż nierozwiązanych

Spór pomiędzy Ekwadorem a Peru przekształcił się w konflikt z użyciem sił zbrojnych. Sięga on pierwszej połowy XIX w., wiąże się z dążeniem Ekwadoru do uzyskania dostępu do rzek Marañon i Amazonka (terytorium 200 tys. km² należące do Peru)

17 lutego 1995 r. zawieszenie broni (dzięki mediacji USA, Argentyny, Boliwii i Chile) wraz z utworzeniem wojskowej misji obserwacyjnej Ekwador-Peru w celu czuwania nad przestrzeganiem postanowień umowy; traktat pokojowy podpisano 26 października 1998 r.

Od lat prowadzony spór o granicę między Salwadorem i Hondurasem (1969 r. wojna futbolowa; na mocy decyzji Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z 1992 r. Honduras otrzymał większość spornego terytorium; traktat demarkacyjny 1998 r., pomimo to nadal występują problemy z wytyczeniem granicy)

Salwador, Honduras, Nikaragua, Jamajka i Kuba są stronami sporu o granicę morską w zatoce Fonseca

Roszczenia terytorialne Gwatemali wobec Belize (do rozwiązania sporu została włączona OPA)

Wenezuela i Surinam wysuwają żądanie terytorialne wobec Gujany (Wenezuela do obszarów stanowiących niemal 62% terytorium Gujany, Surinam – do południowo-wschodniego skrawka tego państwa i nie uznaje istniejącej obecnie granicy morskiej)

Spory terytorialne pomiędzy Kolumbią i Nikaraguą oraz Kolumbia i Wenezuelą (prowadzą do napięć w stosunkach między tymi krajami

WYZWANIA KSZTAŁTOWANIA BEZPIECZEŃSTWA W AFRYCE

n Geneza Organizacji Jedności Afrykańskiej (1963)

n Przyczyny napięć i konfliktów w Afryce i trudności działania OJA do końca lat 90.

n Utworzenie Unii Afrykańskiej (UA) oraz jej cele, struktury i funkcje

n Rola afrykańskich sił pokojowych w kontekście nowych wyzwań i konfliktów w XXI wieku

Geneza Organizacji Jedności Afrykańskiej

n ang. Organization of African Unity, fr. Organisation de l’Unité Africaine, regionalna organizacja międzynarodowa, zrzeszająca wszystkie niepodległe państwa Afryki (RPA od 1994);

n utworzona w 1963 w Addis Abebie (siedziba OJA);

n cel: umacnianie jedności i solidarności państw Afryki, obrona ich suwerenności i integralności, rozwijanie międzynarodowej współpracy;

n W 2002 r. rozwiązana, w jej miejsce powołano Unię Afrykańską.

n Naczelnym organem OJA było Zgromadzenie Szefów Państw i Rządów, zbierające się raz w roku.

n Każde państwo dysponuje w nim jednym głosem. Do podjęcia decyzji potrzebne jest 2/3 wszystkich oddanych głosów, przy czym posiedzenie ZSPiR jest prawomocne, jeżeli przybędzie na nie 2/3 wszystkich państw.

n Już na konferencji założycielskiej w 1963 roku przyjęto rezolucję, iż OJA będzie zwalczać wszelkie formy kolonializmu na kontynencie, ponieważ stanowi on zagrożenie dla pokoju w regionie. Zapowiedziano pomoc narodom kolonialnym w ich walce o wyzwolenie.

n W 1966 OJA powołała w Dar es Salam tzw. Komitet Wyzwolenia, mającego udzielać pomocy, także finansowej, ruchom narodowo-wyzwoleńczym.

n Od chwili powstania OJA ostro potępiała RPA za politykę apartheidu, nie prowadziła z nią rozmów ani nie utrzymywała stosunków dyplomatycznych. W 1971 roku w OJA wybuchł kryzys – 13 państw organizacji chciało podjęcia dialogu z RPA. Propozycja ta została potępiona przez OJA.

n W 1975 roku podjęto decyzję o ostatecznym porzuceniu koncepcji rozwiązania sytuacji na południu drogą militarną. OJA ma kilka sukcesów, m.in.:

n 1963 – powołanie komisji arbitrażowej w sprawie uspokojenia konfliktu algiersko-marokańskiego.

n 1965 – działalność OJA doprowadziła do zaprzestania walk między Somalią a Etiopią.

n 1980 – prace nad utworzeniem Afrykańskiej Rady Bezpieczeństwa, wysłanie do Czadu oddziałów OJA, które zastąpiły tam siły libijskie. Była to jedyna operacja wysyłania sił pokojowych OJA; zakończyła się niepowodzeniem

Przyczyny napięć i konfliktów w Afryce i trudności działania OJA do końca lat 90.

n Konsekwencje kolonializmu

Kolonializm przerwał naturalne procesy rozwoju społeczeństw afrykańskich

n Wieloetniczność

Napięcia na tle etnicznym prowadzą w Afryce również do konfliktów wewnętrznych, w których istotą jest sprawowanie władzy w państwie

n Władza jako środek służący kontroli bogactwa

Elity sprawujące władzę dzięki swojej pozycji instytucjonalnej są w stanie dzielić dochód narodowy w sposób korzystny dla siebie i swojego zaplecza politycznego.

Dążenie do kontroli zysków płynących z eksploatacji bogatych złóż surowców naturalnych stało się źródłem rywalizacji różnych grup społecznych, przeradzających się w trwała antagonizmy i prowadzącej niejednokrotnie do konfliktów zbrojnych (konflikty diamentowe, złoża ropy naftowej, ziemia uprawna)

n Słabość instytucji państwowych

Zjawisko upadku państwa

Spory i konflikty

w Afryce Zachodniej:

n Lata 90. Liberia i Sierra Leone

n 2001 r. na Wybrzeżu Kości Słoniowej

n Gwinea Bissau, Senegal, Nigeria;

W Afryce Wschodniej:

n Wojna domowa w Sudanie (Darfur)

n Somalia, Erytrea

W Afryce Środkowej:

n Wojna domowa w Rwandzie i Burundii

n Zair, DR Kongo,

W Afryce Południowej:

n Angola, Zimbabwe, wojna domowa w Mozambiku

Przyczyną małej skuteczności a w konsekwencji rozwiązania OJA były:

istotne różnice ustrojowe między krajami,



Поделиться:


Последнее изменение этой страницы: 2016-04-08; просмотров: 219; Нарушение авторского права страницы; Мы поможем в написании вашей работы!

infopedia.su Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав. Обратная связь - 54.90.236.179 (0.261 с.)