Wyzwania NATO przed szczytem w Bukareszcie w 2008 r. 


Мы поможем в написании ваших работ!



ЗНАЕТЕ ЛИ ВЫ?

Wyzwania NATO przed szczytem w Bukareszcie w 2008 r.



Bukareszt 2-4 kwietnia 2008

► Grecy zablokowali zaproszenie do NATO dla Macedonii z powodu sporu o nazwę ich kraju.

Macedonia uznawana jest przez Grecję za FYROM (Była Jugosłowiańska Republika Macedonii). Grecja nie chce zgodzić się na Macedonię, bo taką historyczną nazwę nosi jedna z greckich prowincji. Ateny boją się też, że spór o nazwę kiedyś może przerodzić się w roszczenie terytorialne.

Dlatego też prawicowy rząd Kostasa Karamanlisa popierany przez socjalistyczną opozycję nie godzi się na kompromisową nazwę podpowiadaną przez ONZ - Republikę Macedonii (Skopie). Dyplomaci sugerowali, że Grecja może przystałaby na nazwę Republika Nowej Macedonii, ale to z kolei nie do przyjęcia dla Skopie.

Brak zaproszenia dla Macedonii oznacza bowiem, że stosunkowo drobne animozje między obu krajami mogą zablokować strategiczne cele Sojuszu. Bo przyjęcie Macedonii jest ważne nie tylko dla Skopie, ale też dla utrzymania kruchego, zwłaszcza po ogłoszeniu niepodległości przez Kosowo, pokoju na Bałkanach. Macedonia jest też lepiej przygotowana do członkostwa niż Albania, która nie budzi sprzeciwu Grecji.

 

► Podczas trzydniowego szczytu w Bukareszcie NATO zaprosiło dwa kraje - Chorwację i Albanię, by w przyszłym roku przystąpiły do sojuszu.

► Nadal bez zaproszenia do członkostwa pozostają Macedonia, Ukraina i Gruzja.

► Niemieccy komentatorzy zauważają, że podobnie jak w przypadku wojny w Iraku doszło do różnic poglądów między krajami tzw. starej i nowej Europy. Podczas, gdy kraje Europy Zachodniej opowiedziały się za wolnym tempem przyjmowania nowych członków, to cztery nowe kraje, w tym Polska, zaaprobowały stanowisko USA domagających się szybkiego członkostwa Ukrainy i Gruzji w NATO.

► Zdecydowanie przeciwna rozszerzeniu NATO na Ukrainę i Gruzję jest Rosja, traktująca to jako wtargnięcie w sferę jej historycznych wpływów.

► Jednym z największych osiągnięć szczytu powrót Francji do struktur sojuszu. Po 42 latach przerwy Paryż zdecydował się wzmocnić swoją pozycję i zacząć odgrywać większą rolę w NATO.

 

► Sojusz podjął też ważną decyzję w sprawie tarczy antyrakietowej - poparł jej budowę w Polsce (baza antyrakiet) i Czechach (radar).

► Przyjmując deklarację o swych celach w Afganistanie, NATO zgodziło się, że nie wystarczy zwalczać talibów, ale trzeba też budować mosty, drogi, kopać studnie, szkolić afgańska armię i policjantów i lepiej wydawać miliardy dolarów, dziś często rozkradanych przez firmy i konsultantów.

► Afganistan to największa operacja Sojuszu, angażująca od 2003 r. najwięcej środków i żołnierzy. Choć siły stabilizacyjne ISAF urosły z 33 tys. w styczniu 2007 r. do 47 tys. pod koniec marca 2008 r. to wciąż uważane są ze niewystarczające, Dlatego też NATO entuzjastycznie przyjęło francuską deklarację o wysłaniu dodatkowego batalionu (700 żołnierzy) do Afganistanu

 

Konflikt w Osetii Południowej sierpień 2008
7 sierpnia 2008–16 sierpnia 2008

► W sierpniu 2008 r, gdy doszło do konfliktu zbrojnego Rosji z Gruzją, NATO stanęło przed nowym wyzwaniem, ponieważ z jednej strony Gruzja miała aspiracje integracji ze strukturami NATO, z drugiej rozwijał się program partnerstwa z Rosją.

19-20 luty 2009 nieformalny szczyt ministrów obrony państw NATO w Krakowie

► Spotkanie głównie poświęcone operacji w Afganistanie

► Ciągnąca się od ponad siedmiu lat operacja znalazła się znów w krytycznym momencie. Mimo wydanych miliardów i obecności ponad 70 tys. zagranicznych żołnierzy w Afganistanie nie ma praktycznie bezpiecznej drogi, talibowie są 45 km od Kabulu, a południe i wschód kraju są strefą wojny.

► Eksperci mówią, że jeśli zaplanowane na 20 sierpnia wybory prezydenckie i lokalne zakończą się krwawą rzezią zgotowaną przez talibów, przygotowywana po cichu strategia rozłożonego na lata wyjścia z twarzą z Afganistanu spali na panewce.

► Problem w tym, że wiele rządów NATO ma związane ręce. Bo w czasie kryzysu niełatwo o solidarność w dalekim Afganistanie. Dlatego też ministrowie nie spieszyli się z deklaracjami, tym bardziej że mogli skryć się za nieformalnym charakterem spotkania.

► USA zdecydowały, że do 36 tys. żołnierzy, których mają w Afganistanie, wyślą 17 tys. kolejnych

► Zwiększenie afgańskich kontyngentów o 600 i 500 osób zapowiedziały Niemcy (mają tam teraz 3,4 tys. żołnierzy, którzy jednak nie walczą) i Włochy (2,3 tys.). Zapewne zrobią to także Brytyjczycy, którzy w Afganistanie mają 8,3 tys. żołnierzy i podobno są gotowi zwiększyć ich liczbę o 1,4 tys. Inni, m.in. Hiszpanie i Francuzi, nie palą się do wysyłania nowych żołnierzy.

► kwestia powrotu Francji do struktur wojskowych NATO, co prezydent Nicolas Sarkozy chce przeprowadzić do kwietnia. O powrocie Francji Nicolas Sarkozy mówi od 2007 r. Byłby to krok w dużej mierze symboliczny, bo Francja, którą prezydent Charles de Gaulle wyprowadził ze struktur wojskowych Sojuszu w 1966 roku, i tak uczestniczy w NATO-wskich operacjach, nie ma natomiast swych oficerów w dowództwie.

Sekretarz generalny NATO Jaap Hoop de Scheffer przedstawił na spotkaniu zręby nowej koncepcji strategicznej paktu

► Misja Holendra kończy się 31 lipca br. Krakowskie spotkanie było jego przedostatnim ważnym występem, przed jubileuszowym szczytem Paktu na początku kwietnia we francuskim Strasburgu i niemieckim Kehl. Tam przywódcy mają przyjąć polityczną deklarację o nowej koncepcji strategicznej NATO.

► Scheffer przedstawił sześć zagadnień, które powinny być uwzględnione w nowej strategii sojuszu:

► Po pierwsze, kraje NATO muszą jasno opisać nowe zagrożenia. Na takiej strategicznej mapie powinna znaleźć się nie tylko wojna z terroryzmem czy zapobieganie rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, ale i bezpieczeństwo energetyczne, piractwo, cyberterroryzm, zmiany klimatu, upadające państwa itd.

 

Po drugie, NATO musi zastanowić się, jak do tych wyzwań ma się artykuł V Traktatu Waszyngtońskiego zapewniający obronę zaatakowanego państwa NATO przez pozostałych członków. Jak miałby on działać np. w obliczu ataku hakerów, topniejących lodów Arktyki albo przerwania dostaw energii?

Scheffer podkreślał, że choć nie zawsze potrzebna jest militarna interwencja, to kolektywna odpowiedź - tak. - Trzeba wzmocnić koncepcję sojuszniczej solidarności - mówił.

Trzecią ważną sprawą jest tzw. całościowe podejście do rozwiązywania problemów. Zdaniem szefa Paktu NATO jako sojusz wojskowy nie jest w stanie sam rozwiązać np. problemów Afganistanu. Do zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa tego kraju potrzebne są cywilne instrumenty polityczne i ekonomiczne. A te mają inne organizacje, np. ONZ czy UE. - Trzeba więc rozwijać współpracę z UE.

► Czwarte wyzwanie to przekształcanie tradycyjnych sił zbrojnych w mobilne oddziały. Choć zdaniem Scheffera wspólna obrona terytorium musi pozostać główną zasadą, to równie ważne są zdolności do działań ekspedycyjnych.

Po piąte, dla NATO XXI wieku kluczowa będzie "konsolidacja Europy". Po sierpniowym konflikcie w Gruzji stało się jasne, jak ważnym zadaniem jest poszerzanie obszaru bezpieczeństwa. Pod słowem "konsolidacja" kryje się więc rozszerzenie. - Spodziewam się, że proces rozszerzania NATO będzie postępował dalej - mówił Scheffer. Nie odniósł się jednak do kwestii przyszłego członkostwa Ukrainy czy Gruzji.

Szóste wyzwanie to stosunki z Rosją. Scheffer podkreślał, że trzeba wyciągnąć wnioski z dotychczasowych relacji, w tym wojny w Gruzji. Ale mimo różnic poglądów trzeba prowadzić dialog z Rosją, tak jak w środku zimnej wojny Zachód rozmawiał z ZSRR.

Nowa strategia NATO - zdaniem niemieckiej kanclerz Angeli Merkel - powinna skoncentrować się na koncepcji "bezpieczeństwa wiązanego", łączącej środki militarne z działaniami w sferze cywilnej.

► Taką politykę Sojusz próbuje obecnie stosować w Afganistanie, którego stabilizacja jest największym obecnie wyzwaniem. "Afganistan nigdy więcej nie może być punktem wyjścia dla zagrożenia terrorystycznego dla naszego bezpieczeństwa" - powiedziała kanclerz Niemiec w debacie Bundestagu 26 marca 2009 r.

► Szefowa niemieckiego rządu podkreśliła też, że NATO powinno ściślej współpracować z ONZ oraz innymi organizacjami międzyrządowymi oraz pozarządowymi.

60-lecie NATO jubileuszowy szczyt w Strasburgu, Kehl i Baden Baden 3-4 kwietnia 2009

► Francja wraca do struktur wojskowych NATO - Zgromadzenie Narodowe przychyliło się do wniosku rządu prezydenta Nicolasa Sarkozy'ego i zgodziło się na powrót Francji do wojskowych struktur NATO

Premier Danii Anders Fogh Rasmussen będzie nowym sekretarzem generalnym NATO - ogłosił ustępujący szef NATO, Jaap de Hoop Scheffer.

Kandydatura Rasmussena nie podobała się Turkom, ponieważ w 2005 roku - po opublikowaniu w duńskiej prasie satyrycznych rysunków przedstawiających Mahometa - premier Danii nie chciał za nie przeprosić.

Co przekonało Turcję do Rasmussena? Premier tego kraju Recep Tayyip Erdogan wyjaśniał, że były to gwarancje złożone przez prezydenta USA. Barack Obama obiecał Ankarze, że jeden z zastępców Rasmussena będzie Turkiem, a tureccy generałowie zasiądą w dowództwie Sojuszu. Wśród zgłaszanych przez Turcję postulatów było też zamknięcie nadającej z Danii kurdyjskiej telewizji, którą tureckie władze oskarżają o związki z kurdyjskimi separatystami.

► " NATO udowodniło swą zdolność do działania. Wracam do domu bardzo zadowolona" - podsumowała szczyt kanclerz Niemiec Angela Merkel. Jak tłumaczyła, przywódcy zgodzili się na przygotowanie nowej koncepcji strategicznej sojuszu, by odpowiadał na nowe wyzwania; potwierdzili zaangażowanie w natowską misję w Afganistanie oraz "ożywili" Radę współpracy NATO-Rosja.

► I przede wszystkim - jak dodał prezydent Francji Nicolas Sarkozy - " jednomyślnie wybraliśmy nowego sekretarza generalnego sojuszu ".

► Polska strategia na szczyt:

► zwiększyć zaangażowanie w Afganistanie z 1600 do 2200 żołnierzy, z czego 200 stanowiłoby rezerwę stacjonującą w Polsce, do ewentualnego krótkotrwałego użycia w Afganistanie;

► zwiększyć liczbę swojego personelu w amerykańskim zespole zajmującym się odbudową Afganistanu i pomocą cywilom w Ghazni, a w 2010 r. przejąć od Amerykanów odpowiedzialność za kierowanie nim;

► zwiększyć zaangażowanie żołnierzy w misji szkoleniowej NATO w Iraku, obecnie w 160-osobowej misji bierze udział 16 Polaków;

► poprawy stosunków z Rosją, jednak będzie akcentować nasze stanowisko wobec Gruzji po konfikcie rosyjsko-gruzińskim (nie akceptujemy uznania przez Rosję niepodległości Osetii Południowej i Abchazji);

oprzeć relacje z Rosją na realizacji wspólnych projektów w dziedzinie bezpieczeństwa, np. w sferze zarządzania ruchem powietrznym czy w sferze obrony przeciwrakietowej;

dalszego rozszerzenia NATO o Gruzję i Ukrainę; zdaniem MSZ kraje te powinny zmierzać do NATO małymi krokami - powinny tworzyć roczne plany narodowe przewidujące wydatki i działania na rzecz modernizacji sektora obronnego i realizować te plany; Polska już przekazała 50 tys. euro na rzecz rekonwersji kadr na Ukrainie oraz 30 tys. euro na zniszczenie przestarzałych gruzińskich systemów rakietowych;

przekonywać, że elementy amerykańskiej tarczy antyrakietowej nie są konkurencyjne wobec planów NATO w tej sferze;

by NATO zakończyło prace nad nową koncepcją strategiczną do 2010 r.; Sojusz powinien uaktualnić listę zagrożeń, tak by odzwierciedlała ona nową sytuację na Kaukazie po konflikcie gruzińsko-rosyjskim w sierpniu 2008 r., strategia nie powinna uznawać za priorytet, jak obecnie, misji antykryzysowych i stabilizacyjnych, a powinna ponownie za priorytet uznać wspólną obronę; NATO powinno przygotować plany obrony każdego kraju członkowskiego, a zwłaszcza krajów położonych na rubieżach (obecnie nie ma takich aktualnych planów np. dla Polski);

by NATO usprawniło wymianę informacji wywiadowczych.

 

GENEZA I EWOLUCJA WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ
I BEZPIECZEŃSTWA UNII EUROPEJSKIEJ

Struktura wykładu

  1. Przesłanki ustanowienia i postanowienia traktatowe WPZiB UE
  2. Europejska Polityka Bezpieczeństwa

i Obrony jako instrument WPZiB

  1. Struktura instytucjonalna WPZiB/EPZiO
  2. Partnerstwo transatlantyckie
  3. Polityka UE wobec Bałkanów Zachodnich
  4. Europejska Polityka Sąsiedztwa
  5. Polityka UE wobec innych regionów świata

 

  1. Przesłanki ustanowienia polityki WPZiB UE

Impulsy w kierunku stworzenia wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE pod koniec lat 80. i na początku lat 90. nowe wyzwania związane z:

l procesem transformacji ustrojowej Europy Środkowej i Wschodniej

l konflikty międzynarodowe (m.in. w byłej Jugosławii)

l zjednoczenie Niemiec

l po zimnej wojnie w dalszym ciągu utrzymywało się wysokie zagrożenie militarne (wysoki poziom zbrojeń konwencjonalnych i zasobów broni chemicznej, nielegalny handel bronią, proliferacja broni jądrowej)

l zagrożenia wynikające ze wzrostu transnarodowej przestępczości zorganizowanej i terroryzmu, a także zagrożenia ekologiczne

l dążenia do wzmocnienia europejskiego członu systemu bezpieczeństwa w ramach NATO lub stworzenie własnego (bądź tylko wspólnego z NATO) komponentu bezpieczeństwa

l dążenie do wzmocnienia międzynarodowej roli UE (wspólna aktywność dyplomatyczna, cywilne i militarne instrumenty polityki bezpieczeństwa)

 

l Proces rozpadu bloku wschodniego oraz destabilizacja na obszarze byłej Jugosławii, poczynając od wojny z lat 1991 – 1995 a na konflikcie kosowskim kończąc, utwierdziły państwa członkowskie UE w przekonaniu, iż oprócz NATO, de facto nie istnieje w Europie instytucja (lub instytucje), która potrafiłaby sprawnie uporać się

z zagrożeniami tego typu. Ostatnie lata pokazały, iż szereg wspomnianych już „instytucji sprzężonych” słabo radzi sobie z nowymi wyzwaniami i zagrożeniami, jakie pojawiły się w ostatniej dekadzie.

l W październiku 1970 r. państwa tworzące Wspólnoty Europejskie ustanowiły Europejską Współpracę Polityczną (EWP)

l międzyrządowa płaszczyzna koordynowania polityk zagranicznych państw członkowskich

l Od 1976 r. przedmiotem uzgodnień między ministrami spraw zagranicznych były także tzw. miękkie aspekty bezpieczeństwa

l Stopniowo włączano także kwestie militarne, jednakże bez spraw obronnych

 

 

Ramy instytucjonalne EWP

 

  • 1987 r. Jednolity Akt Europejski stworzył prawnomiędzynarodową podstawę dla EWP, którą objęły:
  • „wszelkie sprawy z dziedziny polityki zagranicznej, stanowiące przedmiot ogólnego zainteresowania”
  • Ustanowiono stały sekretariat z siedzibą w Brukseli
  • EWP stanowiła formę konsultacji w sprawach polityki zagranicznej, prowadzącą do wypracowania wspólnych stanowisk w istotnych sprawach międzynarodowych
  • Między innymi państwom udało się wypracować wspólne stanowisko w sprawie rozwiązania konfliktu bliskowschodniego, uznające prawo Palestyńczyków do posiadania własnego państwa

 

Założenia programowe WPZiB UE zawarte zostały w:

l Traktacie z Maastricht (ustanawiającym UE) z 7 lutego 1992 roku

l Zasadach i ogólnych wytycznych Rady Europejskiej

l Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa z grudnia 2003 roku

Traktat z Maastricht

l ustanowił Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa (WPZiB), na miejsce dotychczasowej Europejskiej Współpracy Politycznej

l WPZiB stała się przedmiotem działania II filaru UE (współpraca międzyrządowa)

l tożsamość UE na arenie międzynarodowej potwierdzana jest: „zwłaszcza poprzez realizację wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, która (…) mogłaby prowadzić do wspólnej obrony” (art.2, ex. B)

l Unia i jej organy, Rada i KE zostały zobowiązane do zapewnienia: „spójności całości swych działań zewnętrznych, podejmowanych w ramach polityk w dziedzinach stosunków zagranicznych, bezpieczeństwa, gospodarczej i rozwoju” (art.3, ex. C)

l Zakres WPZiB określony został ogólnie, jako „wszelkie kwestie dotyczące polityki zagranicznej i bezpieczeństwa” z wyłączeniem zagadnień obronnych

l Unia Zachodnioeuropejska określona została jako odrębna organizacja, która stanowi „część rozwoju Unii”, do której UE zwraca się z prośbą „o opracowanie oraz wykonywanie decyzji i przedsięwzięć Unii, mających wpływ na kwestie obronne” art.J.4.

l Sprawy wojskowe i obronne zostały wyłączone z zakresu działania WPZiB, a pozostały w kompetencji UZE, jako stałego komponentu obronnego UE

l Zapisy Traktatu z Maastricht stanowiły kompromis między z jednej strony dążeniami Francji i Niemiec do włączenia UZE do UE, a z drugiej strony sprzeciwem wobec takiego rozwiązania wyrażanym przez m.in. Wielką Brytanię, Portugalię i Danię

l Podziały między państwami członkowskimi wynikały z dylematu, czy integrująca się Europa Zachodnia ma polegać na gwarancjach NATO, czy powinna zbudować własną tożsamość obronną, jako element szerszej międzynarodowej tożsamości UE

WPZiB w Traktacie z Maastricht

Traktat z Amsterdamu
2 października 1997 r.

Kompetencje Rady Europejskiej w zakresie definiowania zasad i wytycznych dla WPZiB

Uznanie UZE za integralną cześć rozwoju UE oraz

Zobowiązanie, że UZE będzie zapewniać zdolność operacyjną w zakresie prowadzenia misji humanitarnych, ratowniczych, utrzymania pokoju i siłowego rozwiązywania kryzysów, włączając budowanie pokoju

Wpisanie do traktatu „misji petersberskich”

Zapis o stopniowym określaniu polityki obronnej, wspieranej przez współprace państw członkowskich w dziedzinie uzbrojenia

 

Zmiana formuły „trójki”:

l minister spraw zagranicznych, pełniący funkcję Przewodniczącego Rady,

l Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB i reprezentujący Komisję Europejską komisarz do spraw stosunków zewnętrznych

Mimo iż formalnie wzmocniono WPZiB UE pozostawała nieskuteczna i niezdolna do stawienia czoła wyzwaniom, takim jak potrzeba reagowania na trwający na Bałkanach kryzys

 

Zadania petersberskie

l Ustanowione decyzją Rady Ministerialnej UZE z 19 czerwca 1992 r.

To podejmowane przez UZE misje poza obszarem jej państw członkowskich:

l Operacje humanitarne i ratownicze

l Misje pokojowe

l Zadania bojowe opanowywania sytuacji kryzysowych, w tym przywracanie pokoju

W misjach petersberskich mogą uczestniczyć państwa stowarzyszone (od 1994 r.) oraz współpracujące z UZE kraje śródziemnomorskie: Algieria, Egipt, Izrael, Maroko, Mauretania i Tunezja (od 1997 r.)

Jednakże UZE w dużej mierze zdana była na środki i zasoby NATO, skorzystanie z których zależało od zgody Stanów Zjednoczonych

Od Traktatu z Amsterdamu prawo prowadzenia misji uzyskała także UE, a po ustanowieniu Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony i przekazaniu przez UZE swojej części operacyjnej Unii Europejskiej od połowy 2001 r. prawo prowadzenia tych misji przysługuje wyłącznie UE

Spotkanie Rady Ministerialnej UZE 19 czerwca 1992 r. odbyło się na wzgórzu Petersberg przy BONN

Deklaracja francusko-brytyjskiego szczytu w Saint-Malo 1998 r.

  • Deklaracja z 4 grudnia 1998 wyrażała poparcie obydwu państw dla rozwoju komponentu obronnego Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, w celu wyposażenia UE w możliwość samodzielnego działania tj. realizacji misji petersberskich.
  1. Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony

Na spotkaniach Rady Europejskiej w Kolonii (czerwiec 1999 roku) i w Helsinkach (grudzień 1999 roku) podjęto decyzje w sprawie budowy wojskowego filara UE.

Zapowiedziano wówczas powołanie politycznych i wojskowych organów w ramach Rady Unii Europejskiej: stałego Komitetu do spraw Politycznych i Bezpieczeństwa (utworzony 1 marca 2000 roku), Komitetu Wojskowego oraz Sztabu Wojskowego.

W maju 2000 r. utworzono Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (w ramach niewojskowych działań w zakresie zarządzania kryzysowego)

Celem UE jest posiadanie autonomicznej zdolności do podejmowania decyzji, gdy NATO jako całość nie będzie zaangażowane – do podejmowania i prowadzenia kierowanych przez Unie operacji wojskowych w razie kryzysów międzynarodowych

Lepsze wykorzystanie własnych zasobów, szybsze reagowanie w przypadkach kryzysów cywilnych

Rozwój polityki obronnej UE będzie się odbywał bez uszczerbku na zobowiązaniach wynikających z art. 5 Traktatu waszyngtońskiego i art. V Traktatu brukselskiego

 

Spotkanie Rady Europejskiej w Helsinkach grudzień 1999

l Przywódcy państw członkowskich proklamowali oficjalnie ustanowienie Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony jako narzędzia WPZiB

l Działania służące podwyższaniu zdolności wojskowej UE i ustanowienia nowych struktur do realizacji zadań w zakresie zapobiegania konfliktom i postępowania w razie kryzysów

l Proklamowanie tzw. Europejskiego Celu Operacyjnego (European Headline Goal)

Program przygotowania UE do realizacji zadań petersberskich. Zakładał on utworzenie najpóźniej do końca 2003 roku siła zbrojnych w rozmiarze korpusu (50-60 tys. żołnierzy) zdolnych do rozmieszczenia w ciągu 60 dni i prowadzenie wszystkich typów akcji w ramach zadań petersberskich przez co najmniej rok. W skład tych sił miały również wchodzić komponenty lotnictwa i marynarki wojennej. Ponadto państwa postanowiły rozwijać wspólne systemy dowodzenia, kontroli, wywiadu i transportu strategicznego oraz współpracę w zakresie uzbrojenia i zaopatrzenia armii w sprzęt wojskowy.

Polityka obronna UE ma na zasadzie wzajemności przyczyniać się do wzmacniania zdolności obronnych NATO

l Upoważniono Sekretarza Generalnego/Wysokiego Przedstawiciela do spraw WPZiB do formułowania, przygotowywania i wdrażania w życie decyzji politycznych w zakresie WPZiB oraz do wykorzystywania zasobów UZE do celów określonych w art. 17 Traktatu o UE

l Na spotkaniu w Sintrze 28 lutego 2000 r. ministrowie obrony UE uzgodnili, że misje petersberskie większej skali mogą być prowadzone w Europie i na jej obrzeżach

- Możliwość reagowania na kryzysy na całym świecie, ale z udziałem mniejszych sił

- Potwierdzono, że generalnym warunkiem podjęcia przez UE misji petersberskich jest uzyskanie upoważnienia Rady Bezpieczeństwa ONZ

Spotkanie Rady Europejskiej w Feira (Portugalia) 19-20 czerwca 2000 r.

 

l Przedstawiono propozycje porozumień zakładających możliwość uczestnictwa w operacjach prowadzonych przez Unię Europejską krajom kandydującym do członkostwa oraz europejskim sygnatariuszom Traktatu Waszyngtońskiego nie należącym do UE (w formule odpowiednio: 15+15 oraz 15+6).

Rozpoczęto również rozmowy między obydwu instytucjami w sprawie stałych konsultacji (pierwsze z regularnych spotkań odbyło się 5 lutego 2001) oraz w kwestii dostępu UE do środków i zasobów Sojuszu.

l Formuła 15+15 oznacza formę współpracy państw UE z krajami kandydującymi do członkostwa oraz europejskimi członkami NATO, którzy do Unii Europejskiej nie aspirują (Bułgaria, Cypr, Czechy, Estonia,

l Islandia, Litwa Łotwa, Malta, Norwegia, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Turcja i Węgry).

l Natomiast formuła 15+6 zakłada współpracę państw UE z sześcioma europejskimi członkami NATO nie należącymi do UE tj. z Czechami, Islandią, Norwegią, Polską, Turcją i Węgrami.

l

Traktat Nicejski podpisany 26 lutego 2001 r.

l Wykreślono w art. 17 zapisy o zacieśnianiu współpracy z UZE oraz o jej roli w określaniu i realizacji działań UE w zakresie obronności, a także o zapewnieniu zdolności operacyjnej dla UE, koniecznej dla realizacji misji petersberskich

l Oznacza to, że z chwilą wejścia w życie Traktatu Nicejskiego (1 lutego 2003 r.) formalnie przestały istnieć związki funkcjonalne między Unia Europejską a UZE

l Do kompetencji UE należy zatem realizacja misji humanitarnych, ratowniczych, utrzymania pokoju i zadań bojowych w „zarządzaniu kryzysami”, w tym operacji przywracania pokoju

l Zatwierdza powstanie nowego organu – Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa

l W deklaracji w sprawie europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony, dołączonej do Traktatu z Nicei stwierdzono, że UE stawia sobie za cel szybkie osiągnięcie zdolności operacyjnej potrzebnej do prowadzenia misji petersberskich

l Rozszerzono instrument „ściślejszej/wzmocnionej współpracy” na WPZiB

Zastrzeżono, że współpraca ta w węższym gronie (przynajmniej 8 państw członkowskich) może dotyczyć jedynie wykonania wspólnych stanowisk lub wspólnych działań i nie obejmuje spraw mających implikacje wojskowe lub w dziedzinie obrony (art. 27b)

 

Europejska Strategia Bezpieczeństwa 12 grudzień 2003 r.

Do globalnych wyzwań i głównych zagrożeń pochodzących ze środowiska międzynarodowego należą:

q Terroryzm, proliferacja broni masowego rażenia, konflikty regionalne (takie jak w Kaszmirze, w afrykańskim Regionie Wielkich Jezior, na Półwyspie Koreańskim, konflikt bliskowschodni)

q Upadek państw (np. Somalii, Liberii i Afganistanu pod rządami talibów); przestępczość zorganizowana

Cele strategiczne UE to:

q Ochrona jej bezpieczeństwa i promowanie wartości UE

q Budowanie bezpieczeństwa w najbliższym sąsiedztwie poprzez integrację, stabilizację sytuacji na Bałkanach, większe zaangażowanie na Południowym Kaukazie, działanie na rzecz rozwiązania konfliktu arabsko-izraelskiego, pogłębienie współpracy w ramach Partnerstwa Eurośródziemnomorskiego i rozważenie szerszego zaangażowania w świecie arabskim

q Umacnianie społeczności międzynarodowej, wspieranie właściwego funkcjonowania instytucji międzynarodowych i prawnego porządku międzynarodowego. Potwierdzono, że podstawowym elementem systemu międzynarodowego są stosunki transatlantyckie i NATO

 

W trzeciej części Strategii sformułowano wnioski dla WPZiB i EPBiO

 

l aktywna polityka dla osiągania celów strategicznych poprzez pełniejsze wykorzystywanie instrumentów zarządzania kryzysowego i zapobiegania konfliktom, włączając działania polityczne, dyplomatyczne, wojskowe, handlowe, cywilne i prorozwojowe. Zapowiedziano, ze Unia 25 państw przeznaczając na obronę ponad 160 mld euro powinna być w stanie prowadzić kilka operacji zagranicznych jednocześnie, zarówno wojskowych, jak i cywilnych. Zapowiedziano możliwość działań prewencyjnych wobec państw, stwarzających zagrożenie.

l Ustanowienie agencji obrony, modernizacja wojsk, tak by były w stanie eliminować nowe zagrożenia, zwiększanie zasobów obronnych i efektywności ich użycia. Zwiększenie zasobów cywilnych niezbędnych do rozwiązywania kryzysów i późniejszej stabilizacji pokryzysowej. Poprawa wymiany danych wywiadowczych miedzy państwami członkowskimi i partnerami Unii.

l Podkreślono znaczenie stałych porozumień miedzy UE a NATO w procesie zwiększania zdolności operacyjnej Unii i budowania partnerstwa strategicznego miedzy obu organizacjami w zarządzaniu kryzysowym

l Zwiększenie spójności organizacji poprzez łączenie różnych instrumentów i zdolności stworzonych przez UE w ostatnich latach

l Zapowiedziano lepszą koordynację między zewnętrznymi działaniami a współpracą w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych

l Rozwijanie współpracy z partnerami zewnętrznymi (stosunki transatlantyckie, zbliżenie z Rosją, Bliski Wschód, Afryka, Ameryka Łacińska, Azja)

l Rozwijanie strategicznego partnerstwa z Japonią, Chinami, Kanadą, Indiami oraz z innymi krajami, które podzielają cele i wartości Unii i są skłonne je wspierać

3. Mechanizm instytucjonalny WPZiB

l Rada Europejska – ustala zasady i ogólne wytyczne WPZiB, wraz ze sprawami mającymi implikacje polityczno-obronne oraz wspólne strategie (konsensus)

l Rada UE/Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych

- podejmuje decyzje niezbędne dla określenia i realizacji WPZiB na podstawie zasad i wytycznych RE;

- Stanowi forum wymiany informacji, konsultacji, uzgadniania stanowisk państw członkowskich

- Zapewnia spójność, jedność, skuteczność działań podjętych przez UE

l Zawiera umowy międzynarodowe

Rada UE podejmuje decyzje w zakresie WPZiB jednomyślnie i większością kwalifikowaną (uchwalanie wspólnych działań i wspólnych stanowisk oraz przy podejmowaniu decyzji ich dotyczących; mianowanie specjalnych przedstawicieli Unii do zajmowania się określonymi sprawami WPZiB

l Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB (Sekretarz Generalny Rady) pełni funkcję szefa dyplomacji UE; przyczynia się do formułowania, opracowywania i wprowadzania w życie decyzji politycznych, a w stosownych przypadkach także prowadzenie dialogu z państwami trzecimi

 

l Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (PSC) przeprowadza "kontrolę polityczną i wyznacza strategiczny kierunek" działań wojskowych UE w obliczu sytuacji kryzysowej. W tym celu na podstawie opinii i zaleceń Komitetu Wojskowego ocenia w szczególności podstawowe elementy (strategiczne opcje działań wojskowych, obejmujące schemat drogi służbowej, koncepcję i plan działań), które zostają przedstawione Radzie.

l Komitet Wojskowy (EUMC) jest odpowiedzialny za zapewnienie PSC doradztwa wojskowego i przedstawianie zaleceń we wszystkich kwestiach wojskowych w ramach UE. Sprawuje kierownictwo wojskowe we wszystkich działaniach wojskowych w ramach UE. Jest źródłem doradztwa wojskowego opartego na konsensusie.

l Stanowi forum dla konsultacji wojskowych i współpracy między Państwami Członkowskimi UE w dziedzinie zapobiegania konfliktom i zarządzania kryzysami.

l Zapewnia doradztwo wojskowe i przedstawia zalecenia PSC, na wniosek tego ostatniego lub z własnej inicjatywy, działając zgodnie z wytycznymi przekazanymi przez PSC,

l Sztab Wojskowy ma zajmować się "wczesnym ostrzeganiem, oceną sytuacji i planowaniem strategicznym do misji petersberskich wraz z identyfikacją europejskich sił krajowych i wielonarodowych" oraz realizować polityki i decyzje zgodnie z zaleceniami Komitetu Wojskowego Unii Europejskiej (EUMC). Wykonuje trzy główne funkcje operacyjne: wczesne ostrzeganie, ocena sytuacji i planowanie strategiczne.

Instrumenty WPZiB

l Zasady i ogólne wytyczne określane przez Radę Europejską, również w kwestiach obronnych

l „wspólne strategie” stanowią kompetencję Rady Europejskiej. Mogą być realizowane „przez Unie w obszarach, gdzie państwa członkowskie mają ważne, wspólne interesy. Wspólne strategie określają cele, czas trwania oraz środki, które zostaną udostępnione przez Unie i państwa członkowskie” (art.13.2)

l „w spólne działania” uchwalane przez Radę UE „w sytuacjach, w których niezbędne jest podjęcie działań operacyjnych” (art.12). Mają one charakter prawnie wiążący państwa członkowskie (z wyjątkiem państw wstrzymujących się od głosu)

l „wspólne stanowiska” uchwalane przez Radę UE; określają „podejście Unii do szczególnego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym” (art. 15), państwa członkowskie maja obowiązek je promować

l Umacnianie systematycznej współpracy między państwami członkowskimi (art. 12)

l Wspólne oświadczenia i deklaracje polityczne – nie maja charakteru prawnie wiążącego, ale są uwzględnianie przez kraje członkowskie Unii w ich narodowej polityce zagranicznej

Europejska Agencja Obrony
W lipcu 2004 roku utworzona została Europejska Agencja Obrony (European Defence Agency – EDA), skupiająca 24 państwa UE (oprócz Danii)

Do jej zasadniczych zadań należy:

l rozwój zdolności obronnych państw europejskich, wzmocnienie współpracy w zakresie zakupów uzbrojenia, wzmacnianie europejskiego przemysłu obronnego i budowa europejskiego rynku uzbrojenia, a także promocja wielonarodowych programów badawczo-rozwojowych w dziedzinie obrony.

l Szefem Agencji jest Sekretarz Generalny/Wysoki Przedstawiciel UE ds. CFSP, Javier Solana.

l Nadzór nad jej pracami sprawują Ministrowie Obrony (tzw. Rada Kierująca), zaś bieżącym zarządzaniem zajmuje się Dyrektor Wykonawczy.

Finansowanie WPZiB

l Traktat o UE stanowi, ze wydatki na cele administracyjne pokrywane są z budżetu WE, natomiast wydatki na cele operacyjne 1) z budżetu WE, jeśli Rada podjęła jednomyślna decyzję w tej sprawie; 2) z narodowych wkładów państw członkowskich

l Traktat Amsterdamski wprowadził zasadę pokrywania wydatków operacyjnych z 1) budżetu WE, z wyjątkiem wydatków na operacje mające implikacje wojskowe lub obronne; 2) finansowanie przez państwa członkowskie jeśli Rada podejmie decyzję jednomyślnie; kryterium wkładu jest tutaj wysokość produktu krajowego brutto (wyjątek państwo wstrzymujące się od głosu)

Grupy bojowe

Z inicjatywy Paryża, Londynu i Berlina – RE podjęła decyzję wiosną 2004 r. o utworzeniu „ugrupowań taktycznych szybkiego reagowania”

(grupy bojowe), wielkości około 1500 żołnierzy każde (w sumie 6–9 grup), mających możliwości mobilizacji i wysłania w teren w ciągu 15 dni. Te siły mogłyby zostać oddane do dyspozycji Rady Bezpieczeństwa NZ.

l Od 2007 r. dyżur pełnią dwie Grupy Bojowe w każdym półroczu

l W I półroczu 2007 r. grupa francusko – belgijska oraz niemiecko – fińsko – niderlandzka

l W drugim GB z udziałem Włoch, Węgier i Słowenii oraz Grecji, Bułgarii, Rumunii i Cypru

l Teoretycznie możliwe jest prowadzenie 2 operacji jednocześnie, jednak dotychczas GB nie zostały wykorzystane w praktyce

l Polska planuje utworzenie do 2010 r. GB we współpracy z Niemcami, Słowacją, Litwą i Łotwą (Polska framework nation)

l Planowana jest weimarska GB (do 2013 r.)

 

Operacje UE

W chwili obecnej Wspólnota prowadzi 11 międzynarodowych operacji z dziedziny Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony –

2 misje wojskowe (wsparcie Unii Afrykańskiej w Darfurze oraz Bośnia i Hercegowina),

4 misje policyjne (Bośnia i Hercegowina, Macedonia, Autonomia Palestyńska i Kongo/Kinszasa),

2 misje związane z reformą wymiaru sprawiedliwości (Kongo i Irak), misję monitorującą realizację porozumienia pokojowego w prowincji Aceh w Indonezji oraz misję na przejściu granicznym w Rafah.

Dotychczas zakończono 4 operacje międzynarodowe – 2 misje wojskowe (Macedonia i Bunia/Kongo), misję policyjną w Macedonii oraz misję wspierającą reformę wymiaru sprawiedliwości w Gruzji

W marcu 2006 r. Wspólnota zdecydowała o wysłaniu misji zabezpieczającej wybory prezydenckie i parlamentarne, które odbyły się w czerwcu 2006 r. w Demokratycznej Republice Kongo (DRK).

Na początku stycznia 2006 r. prośbę o wysłanie około 1 tysiąca europejskich żołnierzy wystosował do Unii ONZ. Operacja rozpoczęła się w drugiej połowie maja 2006 r. Dowodzenie nad nią objęły Niemcy i Francja. W operacji wzięło udział około 1500 żołnierzy, głównie z Francji i Niemiec (po 500), a reszta z Hiszpanii, Polski (około 100 żandarmów), Portugalii, Szwecji i Belgii.

W misję UE w Czadzie, o której wysłaniu ostatecznie zdecydowano 28 stycznia 2008 r., zaangażowało się 21 państw członkowskich. Na miejscu mają się znaleźć żołnierze z 14 krajów. Francja, która jest największym zwolennikiem misji odbywającej się w jej byłej kolonii, obejmie dowodzenie. Wojska francuskie stanowić będą trzon liczących ok. 3700 ludzi (z batalionem rezerwy strategicznej - 4300) sił zaangażowanych w operację. Polska wyśle do Czadu 400 żołnierzy. Mniejsze kontyngenty wyślą Szwecja (200), Austria (160), Rumunia (150), Belgia (80-100), Holandia (70) i Finlandia (60).

4. Partnerstwo transatlantyckie

Od połowy lat 90. podstawowa zasadą polityki USA wobec Europy jest strategia zaangażowania i rozszerzania, opiera się ona na 3 zasadniczych przesłankach:

  1. Przekonanie, że stabilność europejska jest niezbędnym warunkiem bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych
  2. Współzależność ekonomiczna (wspieranie narodowego dobrobytu)
  3. Zyskanie przez USA po upadku ZSRR możliwości wniesienia wkładu w budowę wolnej i niepodzielonej Europy (promowanie demokracji)

NATO jako instrument amerykańskiej polityki bezpieczeństwa

(rozszerzenie o kraje Europy Środkowo-Wschodniej, program Partnerstwo dla Pokoju, deklaracja Waszyngtońska 1999)

Partnerstwo transatlantyckie realizuje się przez dwustronna współpracę państw UE z USA i Kanadą oraz w ramach NATO:

l Spotkania na szczycie UE-USA, UE-Kanada, na których zapadają kierunkowe decyzje dot. całokształtu współpracy obu stron, deklaracje (pierwsza Deklaracja Transatlantycka z 22 listopada 1990)

(dwa razy w roku, szczyty USA–UE z udziałem Prezydenta USA, Przewodniczącego

Komisji Europejskiej oraz Szefa Rządu państwa przewodzącego UE w danym

półroczu. Ich dopełnieniem i rozwinięciem są regularne spotkania i prace na niższych

szczeblach, czyli regularne rozmowy w sprawach bezpieczeństwa i obrony w ramach

spotkań amerykańskiego Sekretarza Stanu, Wysokiego Przedstawiciela UE ds.

Bezpieczeństwa i Obrony i Ministra Spraw Zagranicznych kraju przewodzącego UE, a

także spotkania i prace w ramach specjalnych grup tematycznych)

Transatlantycka Strefa Wolnego Handlu
(Transatlantic Free Trade Agreement – TAFTA)

l Pomysł utworzenia jednolitego rynku transatlantyckiego pojawił się w latach 90. XX w., kiedy to następowała stopniowa instytucjonalizacja współpracy między USA i UE. W 1995 r., podczas szczytu UE – USA w Madrycie podpisano dokument New Transatlantic Agenda (NTA), który stworzył podstawy do wzmocnienia stosunków transatlantyckich. Wraz z NTA przyjęto Joint EU-US Action Plan zawierający ok. 150 szczegółowych zagadnień, w których mają być podjęte wspólne działania. W 1998 r. stworzono inicjatywę pod nazwą Transatlantic Economic Partnership (TEP), mającą na celu wzmocnienie współpracy gospodarczej. W tym samym roku przyjęto TEP Action Plan, który uściśla dziedziny wspólnych działań w stosunkach bilateralnych

i multilateralnych.

Za utworzeniem TAFTA przemawia skala transatlantyckich stosunków gospodarczych. Powiązania handlowe, inwestycyjne i technologiczne pogłębiają się, ponieważ przede wszystkim współpraca gospodarcza – obok

bezpieczeństwa międzynarodowego – jest czynnikiem kształtującym wspólne interesy USA i UE.

l Optymistyczny scenariusz rozwoju inicjatywy zakłada utworzenie rynku transatlantyckiego do 2015 r., przy czym w obszarze usług finansowych i rynków kapitałowych byłoby to możliwe już w 2010 r. Dodatkowa likwidacja barier handlowych oraz harmonizacja przepisów spowodowałaby ułatwienie i zwiększenie dwustronnej wymiany towarów i usług oraz przepływu inwestycji

l Główną bariera dla tego projektu jest wciąż brak aktywnego zainteresowania jego realizacją.

5. Polityka UE wobec Bałkanów Zachodnich

W komunikacie z 5 marca 2008 r. Komisja Europejska (KE) zapowiedziała szereg inicjatyw wspierających państwa Bałkanów Zachodnich na drodze do akcesji. Główna propozycja to wypracowanie z poszczególnymi państwami regionu map drogowych, których realizacja pozwoliłaby na całkowite zniesienie obowiązku wizowego dla ich obywateli (obecnie tylko Chorwacja korzysta z ruchu bezwizowego z Unią).

Państwa Bałkanów Zachodnich różnią się pod względem zaawansowania stosunków z Unią i etapu wdrażania reform przedakcesyjnych. Status państw kandydujących do UE posiadają jedynie Chorwacja (od czerwca 2004 r.) oraz Macedonia (od grudnia 2005 r.) i tylko w ich stosunkach z Unią w pełni weszły w życie Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu (SAA), których wdrożenie jest warunkiem postępów każdego kraju na drodze do członkostwa.

l W najbliższych latach realną perspektywę akcesji ma Chorwacja (negocjacje akcesyjne trwają od października 2005 r.), zmierzająca do szybkiego zamykania rozdziałów negocjacyjnych (z 35 rozdziałów otwartych jest obecnie 16, 2 rozdziały są wstępnie zamknięte) i określenia przez UE wstępnej daty akcesji.

 

l Pozycję Macedonii komplikuje sprzeciw greckich władz wobec jej konstytucyjnej nazwy (Republika Macedonii), która ich zdaniem implikuje roszczenia terytorialne w stosunku do Grecji.

l Albania oczekuje na wejście w życie swojego SAA, które podpisała w czerwcu 2006 r. (warunkiem jest jego ratyfikacja przez wszystkich członków UE).

l Porozumienie przejściowe obowiązuje też w relacjach UE z Czarnogórą, która podpisała SAA w październiku 2007 r. i oczekując na ratyfikację porozumienia wprowadza reformy ugruntowujące jej państwowość.

l Negocjacje SAA z Serbią zostały zawieszone przez UE w maju 2006 r. z powodu niesatysfakcjonującej współpracy tego kraju z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii

w Hadze. Po deklaracji rządu serbskiego o woli współdziałania z Trybunałem, negocjacje wznowiono w czerwcu 2007 r., a 17 listopada parafowano SAA. Stosunki Serbii z Unią są obecnie w impasie, gdyż władze serbskie, nie uznając secesji Kosowa, uważają misję EULEX, uruchomioną w tym kraju decyzją Rady UE z 16 lutego 2008, za nielegalną.

 

l W Bośni i Hercegowinie działa wojskowo-policyjna misja EUFOR Althea, która głównie wspiera władze BiH w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, likwidowaniu nielegalnej broni i podobnych zagrożeń.

l Groźba secesji Republiki Serbskiej z BiH nie wydaje się realna, jednak proklamacja niepodległości Kosowa zwiększa opór bośniackich Serbów przed wdrażaniem reform wymaganych przez UE.

l W bieżącym roku zróżnicowanie państw Bałkanów Zachodnich pod względem stanu ich relacji z UE będzie się pogłębiać. W przypadku Chorwacji należy oczekiwać dalszych postępów w jej negocjacjach akcesyjnych, a Macedonii – deklaracji UE o dacie rozpoczęcia negocjacji członkowskich (spodziewanej jesienią).

l O kierunku kursu politycznego Serbii zadecydują przedterminowe wybory parlamentarne, rozpisane na 11 maja.

l Zwycięstwo sił nacjonalistycznych oznaczać będzie co najmniej utrwalenie impasu w stosunkach Serbii z UE. Unia będzie naciskać na szybkie przeprowadzanie kolejnych, związanych z SAA reform w Albanii i Czarnogórze.

l Najpoważniejszym wyzwaniem dla UE jest obecnie sytuacja w Kosowie i w BiH. Destabilizacja tych krajów bądź zahamowanie zachodzących w nich procesów budowania państwowości odbije się negatywnie na wizerunku UE jako skutecznego promotora stabilizacji, transformacji i trwałego rozwoju państw regionu.

 

l Niepodległość Kosowa ma zamiar uznać większość członków Unii Europejskiej (do tej pory dokonało tego kilkanaście państw).

l Pomimo zabiegów prezydencji słoweńskiej oraz wysokiego przedstawiciela UE ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Javiera Solany, nie udało się w tej sprawie osiągnąć wspólnego stanowiska.

l Na posiedzeniu Rady UE na szczeblu ministrów spraw zagranicznych w dniu 18 lutego 2008 przyjęto kompromisową deklarację, w której stwierdzono fakt ogłoszenia przez Kosowo niepodległości i zaznaczono, iż członkowie UE indywidualnie zadecydują o tym, jaki rodzaj stosunków nawiążą z Kosowem. Podkreślono także, iż Kosowo powinno szanować reguły demokratyczne oraz prawa mniejszości.

6. Europejska Polityka Sąsiedztwa

l Prace nad nową koncepcją relacji z sąsiadami rozpoczęły się od decyzji Rady Europejskiej (18.11.2002) o podjęciu Inicjatywy dla Nowego Sąsiedztwa. Później pojawiły się dokumenty rozwijające te wnioski: komunikaty Komisji Europejskiej: "Szersza Europa - sąsiedztwo: nowe ramy współpracy z naszymi południowymi i wschodnimi sąsiadami" (11.03.2003), oraz "Torując drogę dla Instrumentu Nowego Sąsiedztwa" (1.06.2003). Ostateczny kształt "polityki nowosąsiedzkiej" przedstawiono 12 maja 2004 roku w opublikowanej przez KE Strategii Europejskiej Polityki Sąsiedzkiej (EPS).

l Europejska Polityka Sąsiedztwa dotyczy trzech regionów: państw położonych za wschodnia granicą unii, w basenie Morza Śródziemnego i w Azji Centralnej, czyli Ukrainę, Białoruś, Mołdawię, Rosję, Gruzję, Armenię, Azerbejdżan, Izrael, Jordanię, Maroko, Algierię, Egipt, Liban, Libię, Syrię, Tunezję i Autonomię Palestyńską.

l Współpraca w ramach EPS obejmuje następujące sfery:

- promocja poszanowania praw człowieka, demokracji i rządów prawa;

- dialog polityczny, uczestniczenie we Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa (CFSP) oraz Europejskiej Polityce Bezpieczeństwa i Obronnej (ESDP);

- reformy ekonomiczne, dostosowywanie ustawodawstwa do norm unijnych, ustanowienie preferencyjnych relacji handlowych i stopniowe zwiększanie dostępu krajów sąsiedzkich do wewnętrznego rynku UE;

- współpraca w ramach Obszaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, czyli efektywne zarządzanie granicami, doskonalenie instytucji państwowych, ich skuteczności i transparentności;

- energetyka, transport, ochrona środowiska, nauka i oświata.

Partnerstwo Wschodnie (PW) 7 maja 2008 propozycja Polski i Szwecji (dodatkowo tekst ze strony:

http://www.pism.pl/biuletyny/files/20090430_556.pdf

to nowa propozycja współpracy regionalnej, którą UE kieruje do Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Pogłębianie relacji tych państw z UE jest uzależnione przede wszystkim od ich woli i postępów w urzeczywistnianiu wartości demokratycznych oraz wdrażaniu zasad gospodarki rynkowej i zdrowego państwa. Od krajów członkowskich, które są szczególnie zainteresowane współpracą z adresatami PW, zależeć będzie natomiast podtrzymanie politycznego wsparcia Unii dla tej inicjatywy, uzyskanie środków na jej finansowanie, ale także przekonanie wschodnich sąsiadów do wdrażania niezbędnych reform politycznych i gospodarczych

szczyt w Pradze 7 maj 2009 (aktualna prasa)

7. Polityka UE wobec innych regionów świata

l Z Azją Unię Europejską łączy głównie współpraca handlowa. Jej największymi partnerami są tam Chiny, Japonia i Indie. "Dwudziestka piątka" współpracuje także z liczącym dziesięciu członków (Filipiny, Indonezja, Malezja, Singapur, Tajlandia, Brunei, Laos, Wietnam, Birma, Kambodża) Stowarzyszeniem Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN). Partnerstwo z tym regionem rozwijane jest w ramach tzw. procesu ASEM (Asia-Europe Meeting, czyli Spotkania Azja - Europa), w którym oprócz wymienionych wyżej krajów uczestniczy także Korea Południowa.

l Związki UE-Indie obejmują dialog polityczny, handel, kontakty świata biznesu, współpracę kulturalną i wspólne projekty badawcze.

l Położone na Bliskim Wschodzie kraje Zatoki Perskiej - Iran, Irak, Jemen, Arabia Saudyjska, Kuweit, Bahrain, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Oman - współpracują z państwami członkowskimi Unii w ramach spotkań Rady Współpracy Państw Zatoki Perskiej. Obecnie sześć państw z bliskiego wschodu (Bahrain, Kuwejt, Oman, Katar, Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie) negocjuje z Unią umowy o wolnym handlu.

Współpraca z krajami AKP (Afryki subsaharyjskiej, Karaibów i Pacyfiku). Na tym terenie Unia wspiera regionalną współpracę gospodarczą i polityczną, poszanowanie praw człowieka, demokratyzację życia politycznego i walkę z terroryzmem. Udziela też pomocy humanitarnej.

l W 1975 r., na 5 lat, Wspólnota zawarła pierwszą konwencję z Lome, podpisaną z 44 krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP). Układ z Lome I został odnowiony w 1979 r. jako Lome II, a jego efektem było stowarzyszenie z WE 58 państw AKP. Lome II zastąpiono w!984 r. układem Lome III, obejmującym swoim zasięgiem 66 krajów AKP. Konwencja Lome IV została zawarta w 1990 r. na okres 10 lat, przy czym po upływie 5 lat ponownie renegocjowano warunki wzajemnej współpracy.

l W czerwcu 2000 r. Konwencja z Lome została zastąpiona, podpisaną przez Wspólnotę Europejską i kraje AKP w Cotonou (stolica Beninu) nową Umową o Partnerstwie. Podstawowy cel umowy z Cotonou podpisanej na 20 lat pozostaje taki sam, jak Konwencji z Lome: „wspierać i przyspieszać rozwój gospodarczy, kulturowy i społeczny Państw AKP oraz wzmacniać i zróżnicować ich stosunki [z Unią Europejską i jej Państwami Członkowskimi] w duchu solidarności i wzajemnego interesu”.

Umowa z Cotonou:

l utrzymuje w okresie przejściowym (do końca 2007 r.) jednostronne preferencje dla państw AKP;

l dla najlepiej rozwiniętych zastępuje preferencje umowami o partnerstwie gospodarczym (Economic Partnership Agreement).

l dla najsłabiej rozwiniętych utrzymuje jednostronne preferencje UE.

l dla najsłabiej rozwiniętych przewiduje inicjatywę Wszystko oprócz broni (Everything but Arms) ułatwiająca dostęp do rynku wewnętrznego UE (od 2005 r. 39 państw, sygnatariuszy umowy może eksportować bezcłowo do UE produkty praktycznie każdego rodzaju).

 

Katalog Postępu UE (Progress Catalogue) 2007

l 58 braków w zdolnościach wojskowych UE, podzielone na 5 grup w zależności od ryzyka dla operacji UE

l Bardzo duże ryzyko niesie 9 zdolności, m.in. ochrony sił lekkich, transportu strategicznego oraz rozpoznania

l Usprawnienie zdolności planistycznych UE (11.2007) wymaga podniesienia wymagań, zwiększenia elastyczności i efektywności planowania, wsparcia wywiadowczego oraz liczby personelu

l Konieczność usprawnienia zdolności cywilnych

Traktat z Lizbony grudzień 2007

l Urząd Przewodniczącego RE, Wysoki Przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który będzie zarazem wiceprzewodniczącym Komisji odpowiedzialnym za stosunki zewnętrzne,

l Europejska Służba Działań Zewnętrznych, w skład której wchodzą urzędnicy Rady, Komisji i członkowie korpusu dyplomatycznego państw członkowskich.

l EPBiO stanowi integralną część WPZiB

l Zapewnia zdolność operacyjną UE, cywilną i wojskową, do prowadzenia misji

l Wspólna polityka prowadzi do wspólnej obrony, decyzje Rady - jednomyślność

l Państwa tworzą „wspólne” siły wielonarodowe, zobowiązują się:

l „posiadać możliwość zapewnienia, najpóźniej do 2010 roku, na poziomie krajowym albo jako część wielonarodowych sił zbrojnych, wyspecjalizowanych jednostek zbrojnych przeznaczonych do udziału w planowanych misjach, których strukturę określono na poziomie planu taktycznego jako zgrupowanie taktyczne wraz z elementami wsparcia, w tym transportem i logistyką, zdolnych do podjęcia misji, o których mowa w artykule 28b Traktatu o Unii Europejskiej, w terminie od 5 do 30 dni, w szczególności w odpowiedzi na żądanie Organizacji Narodów Zjednoczonych i które mogą prowadzić operacje w początkowym okresie przez 30 dni, z możliwością przedłużenia tego okresu do co najmniej 120 dni.”

 

 

System Schengen
– wspólna kontrola granic Unii Europejskiej

Struktura wykładu

  1. Geneza układu Schengen i jego postanowienia 1985
  2. Zasady funkcjonowania współpracy w systemie Schengen
  3. Ewolucja struktur współpracy Schengen
  4. Ogólne zasady współpracy policji – SIS I i II
  5. Implikacje układu Schengen dla UE i Polski

 



Поделиться:


Последнее изменение этой страницы: 2016-04-08; просмотров: 244; Нарушение авторского права страницы; Мы поможем в написании вашей работы!

infopedia.su Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав. Обратная связь - 3.236.55.137 (0.284 с.)