Методы управления гемопоэзом и свертыванием крови

В настоящее время налажено производство различных биогенных препаратов, которые принимают участие в ауторегуляции функций орга­низма. Современные технологии позволяют производить такие средства как эритропоэтин, тромбопоэтин, факторы свертывания крови (VII, VIII, IX и другие), которые могут применяться в качестве альтернативы гемо­трансфузии. В недалеком будущем, возможно, будет разработан метод ус­корения гемопоэза путем инъекции стволовых клеток и активной стимуля­ции собственного гемопоэтического аппарата больного.

Таким образом, сочетание методов сбережения крови больного с ме­тодами, заменяющими переливание крови и ее препаратов, позволяет со­кращать количество ситуаций, при которых, казалось бы, невозможно обойтись без гемотрансфузии. То есть, мы входим в период "бескровной хирургии" - полного отказа от переливания цельной донорской крови и резкого сокращения инфузий компонентов и препаратов, полученных из нее. По этому поводу А.П. Зильбер (1999) писал, что ростки "бескровной хирургии" возникли уже сегодня; в начале третьего тысячелетия они укре­пятся и расцветут.

 

ЗАКЛЮЧЕНИЕ

 

Переливание крови, как метод лечения больных, прошел длительный и сложный путь своего развития: от переливания крови животных челове­ку к прямым трансфузиям от донора - больному, от широкого применения консервированной крови к его значительному ограничению и использова­нию компонентных трансфузий. Последние десятилетия ознаменовались дальнейшими успехами в области трансфузиологии: внедрены новые ме­тоды длительного консервирования крови, ее фракционирования на кле­точные и белковые компоненты и препараты, их дифференцированное применение; раскрыты некоторые отрицательные стороны переливания цельной крови, как универсального средства спасения жизни и лечения многих заболеваний, что привело к значительному ограничению ее ис­пользования. Однако и в настоящее время нередко встречаются случаи необоснованного, неоправданного переливания цельной крови. Необходи­мо, чтобы все врачи имели полное представление об опасности гемотранс­фузии, которая, по существу, является вмешательством во внутреннюю среду организма, его гомеостаз, иммунологический статус. В лечении раз­личных патологических состояний необходимо конкретно решать вопросы выбора тех или иных компонентов крови, препаратов плазмы и составлять оптимальную трансфузионную программу. В таблице 8 представлены све­дения о компонентной гемотерапии при различных патологических со­стояниях.

Из этой таблицы следует, что при тех или иных нарушениях гомео­стаза, коррекцию их необходимо проводить соответствующим набором компонентов крови и препаратов плазмы, сочетая их с кровезаменителями, что позволит осуществить полноценную заместительную гемотерапию. Однако, не всегда соответствующие компоненты крови, по которым можно составить адекватную программу трансфузионной терапии, имеются в на­личии, особенно в неотложных ситуациях (кровотечение тяжелой степени, шок, коагулопатия); тогда переливание цельной крови является необходи­мым, и может быть, единственным спасительным методом лечения боль­ных.

В 70-80-е годы XX столетия в СССР, США, Японии широко велись работы по созданию заменителей крови на основе перфторуглеродов (перфторан, фторэм, перфузоль).Особенностью этих соединений является то, что они хорошо раство­ряют значительные объемы кислорода (до 50%, тогда как в воде растворя­ется всего 2%), доставляют его к органам и тканям и поглощают углеки­слоту. Работы с экспериментального уровня уже переведены на клиниче­ское применение. Однако, проблема по созданию "искусственной крови" на основе перфторуглеродистых соединений пока еще окончательно не решена. В СССР велись работы по созданию естественного переносчикакислорода - гемоглобина; был получен препарат - "Эригем", который ап­робирован в клинике на 30 больных. Существенно продвинулись работы в этом направлении в Англии. Британским ученым с помощью кишечных бактерий, методом генной инженерии, удалось получить стабильную фор­му гемоглобина путем соединения двух единиц его друг с другом.Кроме того, было установлено, что этот препарат легче отдает кислород клеткам тканей, чем естественный гемоглобин.В 1981 году японские ученые пока­зали, что специальные ферменты, выделенные из мочи и слюны могут объ­единять или разъединять полисахариды, тем самым изменяя группу крови.****************

 

 

8.Кесте. Компонентті гемотерапия.

Патологиялық жағдайлар	Негізгі трансфузиялық орталар
Жеңіл қан жоғалту -10-15% АҚК -15-30% АҚК -30-40% АҚК	Тұзды ерітінділер, қан алмастырғыштар,ЭМ,ЭВ,тұзды ерітінділер, альбумин, протеин, қаналмастырғыштар
Шок Қан жоғалтумен Қан жоғалтусыз	Жедел қан жоғалтуда Тұзды ерітінділер, қан алмастырғыштар, 5-10% альбумин, протеин
Цитопениялық жағдай Анемия Тромбоцитопения Лейкопения	ЭМ КТ КЛ
Сүйек кемігінің аплазиясы	ЭМ, КТ, КЛ, сүйек кемігінің трансплантациясы
Коагулопатиялар Гемофилия А   Виллебранд ауруы     Фибриноген жетіспеушілігі ІІІ фактор жетіспеушілігі   V фактор жетіспеушілігі   ДВС синдром	Антигемофилиялық глобулин,креопреципитат Креопреципитат, VІІІ фактор концентраты, жаңа мұздатылған плазма Фибриноген, плазма Протромбиндик комплекс   жаңа мұздатылған плазма концентраты антитромбин концентраты
Диспротеинемия Гипопротеинемия	10-20%альбумин, аминқышқылдары, протеин ерітінділері
Инфекциялар. Іріңді септикалық асқынулар.	Спецификалық иммуноглобулиндер. Стафилакокқа қарсы плазма. Стрептакокқа қарсы плазма. Дезинтоксикациялық қан алмастырғыштар
Резус факторға сенсибилизация.	Антирезусфактор, иммуноглобулин, плазмоферез.
Анемиямен қосылған гемотерапия нәтижесіндегі аллоимунизация	Лейкоцитпен және тромбоцитпен қосылған эритроцитарлы масса,ерітілген эритрацитарлы масса, жуылған, плазмоферез, иммуноглобулин

 

 

1. Қан құюдың барлық түрлері жақсы зерттелген, тек кейбір қан құю түрлері асқынумен өтуі мүмкін. (Қан құюдың 600 000 нан 1 жағдайы). Посттрансфузиялық асқынулар қазіргі таңда болуы әбден мүмкін.

2. Қан құюдағы асқынулардың көптеген қателіктер қанды дайындаудан емес және қан құю орталықтарындағы жұмысшылардың қателіктерінен емес, емдеу мекемелінде сақталынбағандықтан және құюылудың дұрыс болмағандығынан. Қан құю аппаратурасында консервирленген қанды дайындауда, сынамаларын жүргізгенде, қан тобын, трансфузияға көрсеткішті, биологиялық және сәйкестілік резус факторды анықтағанда, қан құю техникасын жүргізгенде, трансфузия және трансфузиядан кейінгі бақылау кезінде жиі қателіктер кетеді.

3. Асқынуға әкелетін қателіктер қан құюдан бұрын, трансфузияға аппаратураларды және ерітінділерді дайындау кезінде пайда болады. Апирогенді ерітінділерді дайындалуы шарт, егер трансфузиядан кейін төрт сағаттың көлемінде әр сағат сайын дене қызуын өлшегенде, науқаста жоғарылау байқалмаса, реакция болмаған деп есептесе болады.

4. Ауруханаларда қанның +4C тан +8 C аралығында сақталуының дұрыстығын қадағалаңыздар.Қан алынған флакондардың сақталуына жол бермеңіздер. Қанның жарамдылық мерзімін сақтаңыз.

5. Қан құю науқас үшін өте маңызды, оған көрсеткіш абсалютті болып, үлкен назар аударылу керек. Қанның өзін толығымен емес, оның компаненттерін құю керек (эритрацитарлы масса, жаңа мұздатылған плазма, және т.б) Қанға сезімталдығы жоғары адамдарға қайталамалы сынамалар, оның ішінде сәйкестілікті дәлелдейтін Кумбс сынамасы жүргізілмейінше трансфузияны жасауға болмайды. Топтағы ондай адамдар, қауіпті реципиенттерге ерлерде әйелдерде жатады, оларға қан құю ұзақ уақыттан кейін кайтадан жүргізіледі (үш аптадан аса), әсіресе алдыңғы қан құюлуларда реакция берсе, оның ішінде науқас әйелдер, босанғандар мен екі қабаттар, анамнезінде асқынумен өткен босанулар, түсіктер, гемолитикалық аурулармен туылған балалар, туылудың бұзылуы мен босану жолдарынан қан кетіп жатқан босанушылар, іріңдік аурулары бар науқастар, сондай ақ қанның иммунды жүйесінің ауруларымен, анамнезінде әртүрлі аллергиялық реакциялардың болуы.

6. Асқынулар көп жағдайда дәрігердің қателіктерінен болады. Бұл қателіктер ОІ топтың универсалды донар деп есептелу салдарынан болады. Бір топтағы қандарды ғана құюға болады.

7. Қан тобын анықтау техникасын жүргізу кезінде қателіктерді толық жою үшін мұқият болыңыздар. Бұған жоғары сапалы стандартты изогемоглютинирлеуші сарысу және цоликлонды анти - А және анти –В сарысулары әсер етеді.

Әрқашанда сарысудың екі сериясын қолданыңыз, реакцияның нәтижесі тек сізбен ғана емес, сондай ақ басқа тараппен бағалануы тиіс. Екі серияныңда, бағаланудыңда нәтижесі сәйкес келгенде сырқатнама жазып қойыңыз. Қан топтарын анықтағанда цоликлонды анти - А және анти –В сарысуларына көбірек мән беріңіз.

8. Қан топтарының сәйкес келмеуін ескеру үшін трансфузия алдында науқастың қанын және дайындалған консервирленген донор қанын тексеру керек. Дұрысы, қанды тәрелкеде тексеру, науқастың қанын жоғарғы қатардағы сарысу тамшыларына қосып, ал флакондағы қанды төмендегі қатардағы сарысу тамшыларына қосу.Егер жоғарғы және төменгі қатардағы аглютинациялар сәйкес келсе, қан құюға рұқсат. Қан топтарын анықтағанда цоликлонды анти - А және анти –В сарысуларына көбірек мән беріңіз. Науқастың және консервирленген қанның тобын қайтадан анықтау трансфузияны жасайтын дәрігермен жүргізілу керек.

9. Барлық жағдайда науқастың резус сәйкестілігі анықталу керек (науқас түскен жағдайда). Резус сәйкестілікті анықтағанда универсалды реагент және цоликлонды анти - Д супер сарысуға мән беру керек. Барлық жедел емес жағдайда резус сәйкестілік асықпай лаборатория жағдайында анықталуы тиіс. Барлық жағдайда науқастың қан тобын анықтағанда резус анықталу керек. Барлық жағдайда науқастың резус сәйкестілігі анықталу керек. Консервирленген қан тобының резусы, консерфирленген қан флаконның сыртындағы этикеткада белгіленеді. Көптеген қан құю орталықтары этикеткада тек теріс резустарды ғана белгілейді. Барлық консервирленген белгісі жоқ қандар резус оң деп саналады.

10. Әрбір қан құю алдында дәрігер науқастардан бұрын қан құйылды ма, әйелдерден жүктілік болған ба, олар қалай өтті соны анықтау қажет. Егер науқасқа қан құйылса, әсіресе ол реакциямен өтсе, резус сенсибилизацияға күдіктеніп және қан құюды толық зерттегенге дейін, оның қанынан антиденелерді анықтағанға дейін қалдыру керек. Әйелдерде анамнезінде асқынумен өткен босанулар, түсіктер, эритробластоз аурулармен туылған, өлі туылған балалар болсада осындай шаралар жүргізу қажет.

11.Сәйкестілікті науқастың плазманың үлкен тамшысымен, донар қанының кішкентай тамшысымен жүргізу керек (5:1)

12. Посттрансфузиялық асқынулардың себептерін зерттеу кезінде, жедел профузды қан кеткенде қан құю жүргізілгенде жиі болатыны анықталды. Науқас ауыр жағдайда болғанда, дәрігерлер асығыс оң резусты қанды теріс резусты науқасқа құю салдарынан болады. Осындай асқынулар болмас үшін, жағдай қаншалықты ауыр болсада,қан құюды кейінге қалдырып, реанимациялық шараларды бастап, қан алмастыратын заттарды құю керек. Қолда коллоидты ерітінділер болмаса- реополиглюкин, полиглюкин, желотинол, немесе басқа, онда тұзды ерітіндіні енгізу керек. 300-500мл құйып, науқастың қаны толық зерттеліп, оған керекті қан таңдалып алынғанша тамшылатып енгізу керек. Бір екі сағат көлемінде ерітінділерді енгізу арқылы өмірге қажетті ағзаларды сақтап, қауіпті сәйкес емес қан құюдың алдын алуға болады.

13. Қан құюға арналған консервирленген қанның сапасын мұқият бағалаңыз. Гемолиз, үлкен түйіндер, ұйындылар болған жағдайда қолдануға жарамсыз деп табыныздар.

14. Кейде қандардың сәйкес келмеуі бір уақытта көп науқасқа қан құйғанда флакондарын ауыстырып алу салдарынан болады. Соған байланысты қан құю орнына бірнеше науқасқа арналған қан флакондарын алып кіруге болмайды.

15. Егерде сіз дұрыс жүргізбесеніз өте бағалы биологиялық сынама сізді шатастырады. Венаға тез 25мл қанды енгізіп, үш минут күту керек, содан соң тағы бір рет қайталау керек. Биолгиялық сынамады қанды жай, тамшылатып енгізуге болмайды. Сынама кезінде науқастың түріне қараңыз, себебі түр әлпетінде мазасызданудың, тері түсінің өзгеруі сәйкессіздіктің бірінші белгілері. Субъективті өзгерістерді, жағдайының нашарлауы, белдегі сондай ақ басқада ауру сезімдерін уақытылы анықтау мүмкіндігі бар егер дәрігер науқаспен дұрыс контактіге түссе.

16.Биологиялық сынамада наркоз кезінде нақты өзгерістер жоқ, тек қан қысымының динамикасы арқылы сәйкессіздіктің белгілерін анықтауға болады. Наркоз кезінде трансфузия жүргізбеуге тырысыңыз. Егер операция кезінде трансфузия жасау белгіленссе, онда наркозға дейін биологиялық сынамаларды барлық ережелерге сәйкес жүргізіңіз.

17. Сәйкессіздікті неғұрлым ертерек анықтап, қан құюды тоқтатсаңыз, соғырлым науқас аз зардап шегеді. Сәйкес емес қанды құйғанда, қан құюды дереу тоқтатып, себебін анықтап, тобына, резусына сәйкес қанды құю.

18. Қан құяр алдында трубалар мен инедегі ауаның толық шыққанына көз жеткізіңіз. Ол ауалы эмболияның алдын алады

19. Ұйындылармен эмболияның алдын алу үшін, ескі қағидаларды еске алыңыз,ұйындылары бар қан қатерсіз емес, оны құюға болмайды. Көптеген дәрігерлер ондай қанды марлімен филтірлеу арқылы қателік жасайды. Ашық жағдайда филтірленген қан, инфецирленіп, уыттанады.

20. Иненің венада ұйындымен тығындалуында, оны мондренмен тазалауға, қысыммен ұйындыны венаға итеруге тырыспаңыз, ондай жағдайда, басқа инені алып, басқа венаға пункция жасаңыз.

21. Қанды жәй тамшылатып құю, жүрекке түсетін күштемені азайтып, қанның дұрыс сіңуіне әсер етеді.

22. Бір флаконан, бір системадан бірнеше науқасқа қан құймаңыз. Бұл инфекцияның таралу көзі (малярия, ВИЧ, вирусты гепатит, сифилис.) дұрыс емес дайындалған, ашық жағдайда сақталған ерітіндіні құюға жол бермеңіз (глюкоза, тұзды ерітінді)

23. Қанмен бірге енгізіледін натрий цитраты науқас үшін маңызды, цитратты шоктын алдын алу үшін 500мл консервіленген қанды құйғаннан кейін немесе таза цитратты енгізгенде 5мл 10% калий хлорды енгізу керек. Трансфузия тамшылатып енгізгенде минутына 40-60тамшы, көрсетілген дозаны тек 1000мл қан құйғаннан кейін енгізу керек.

24. Қан құю кезінде асептиканы сақтап,қанның ластануының мүмкін екендігін есте сақтау керек. Алдын алу мақсатында қан құюды ашық әдіспен жүргізуге болмайды (воронка, кружка). Қан құюды іріңді таңулар жасаған бөлмеде мүлде жүргізуге болмайды.

25. Қан құю аяқталғаннан кейін,науқастың мед персонал бақылауында болуын қадағалаңыз. Қандай да бір реактивтер пайда болған жағдайда мейірбике қан құюды жүргізген дәрігерді шақыруы керек. Бұл өте маңызды, егер дәрігер басқада науқастарға қан құюды жүргізіп жатса. Егер қан құюдан бірнеше уақыттан кейін посттрансфузионды шок белгілері пайда болса, оның табиғатын анықтап, тез арада емдеуге кірісіңіз. Посттрансфузионды шоктың емі неғұрлым ерте басталса, соғырлым оң нәтиже береді.

26. Сәйкессіз қан құйғанда көп жағдайда жасанды бүйрекпен гемодиализге жүгіну керек болады. Осындай асқынулар болғанда қан құю орталығынан кеңесшіні шақыру немесе науқасты арнайы емдеу мекемесіне жіберу керек.

27. Қан құю аяқталғаннан кейін, флаконда қалған қанды тоңазытқышта асептиканы бұзбай отырып 48 сағат көлемінде сақтау қажет. Қандайда бір реакцияларда, немесе асқынулар болған жағдайларда осы қан қалдығынан себінді жасап сәйкестілікті анықтауға болады.

28. Әрбір қан құюдың қан құю орталығындағы журналда, сырқатнамада тіркелуі қан құюды жақсы жүргізуге, посттрансфузиялы асқынулардың алдын алуға мүмкіндік береді.

29. Ешқашан өз қателіктеріңізді жасырмаңыз-тез арада асқынуларды хабарлаңыз. Бұл уақытылы емдеуге, болашақта посттрансфузиялы асқынулардың алдын алуға мүмкіндік береді.

 

Қанның қалыпты көрсеткіштері

Көрсеткіштер	Қалыпты
Эритроциты ерлер әйелдер	4 – 5,5 х 10^12 / л 3,9 – 4.7 х 10^12 / л
Гемоглобин ерлер әйелдер	130 – 160 г/л 120 – 140 г/л
Лейкоциты	4 – 9 х 10^9/л
Нейтрофилы Таяқша тәрізді сегментоядерлі	1 – 6 % 45 – 70 %
Эозинофилдер	0 – 5 %
Базофилдер	0 – 1 %
Лимфоциттер	18 – 40 %
Моноциттер	2 – 10 %
Эритроциттің осмостық резистенттілкі максимальды минимальды	0,34 – 0,32 % 0,48 – 0,46 %
Түстік көрсеткіш	0,8 – 1
ЭТЖ ерлерде әйелдерде	1 – 10 мм/ч 2 – 15 мм/ч
Тромбоциттер	200 – 320 х 10^9 в л
Гематокрит ерлер әйелдер	40 – 48 % 36 – 42 %

Биохимиялық қалыпты көрсеткіші - қандағы: цитолитиялық синдромның ферменттер-индикаторлары

Көрсеткіш	Дәстүрлі бірліктер	Бірлік СИ
Аланинаминотрансфераза (АЛТ)	7 – 53 бірлік	28 – 190 ммоль/л (0,12-0,88)
Аспартатаминотрансфераза (АСТ)	11 – 47 бірлік	28 – 125 ммоль/л (0,18-0,78)
Глутаматаминотрансфераза Ерлер әйелдер	15 – 106 ед. 0,9 – 6,5 ед.	250 – 1770 ммоль/л 167 – 1100 ммоль/л
Лактатдегидрогеназа (ЛДГ)	100 – 340 ед.	220–1100 ммоль/л (1,5-4,67)
Креатинфосфокиназа (КФК) Ер әйел	30 – 220 МЕ/л 20 – 170 МЕ/л	0,5 – 3,67 мккат/л 0,33 – 2,86 мккат/л

Қалыпты биохимиялық көрсеткіш-қанда өт пигменттерінің мөлшері

Билирубин	Дәстүрлі бірліктер	Бірлік СИ
Жалпы	төмен 1,2 мг / 100мл	Төмен 20,5 мкмоль/л
тікелей	не > 25% жалпы	0,86 – 4,3 мкмоль/л
Тікелей емес	75% жалпыдан жоғары	1,7 – 17,1 мкмоль/л

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – Холестаз көрсеткіштерінің қандағы құрамы:

Көрсеткіш	Дәстүрлі бірлік	бірлік СИ
Сілтілі фосфатаза	2-5 бірлік (50 – 120 ИЕ/л)	139 – 360 нмоль/(с×л)
5-нуклеотидаза	2-17 ИЕ/л	11 – 122 нмоль/(с×л)
Өт қышқылдары және тұздары
Дезоксихол кышқылы	0,22 – 0,13 мкг/мл	0,5 – 0,33 мкмоль/л
Хенодезоксихол қышқылы	0,31 – 0,32 мкг/мл	0,79 – 0,82 мкмоль/л
Холь қышқылы	0,2 – 0,17 мкг/мл	0,49 – 0,42 мкмоль/л

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші- мезенхимальды-қабыну синдромының индикаторы

Көрсеткіш	тәсілі	Қалыпты
Тимол сынамасы	Маклагану б/ша Венсану-Сегонзаку Коларову-Тодорову Гринстеду	0 – 7,0 бірлік шамасынан төмен 3 - 30 бірлік шамасынан төмен 3 – 40 бірлік шамасынан төмен 1,9 бірлік шамасынан жоғары
Сулеме сынамасы	-	теріс

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – белок алмасуы

Көрсеткіші	Дістүрлі бірлік	бірлік СИ
Жалпы белок	6, 5 – 8,5 %	65 – 85 г/л
Альбумин	53 – 65 %	32 – 55 г/л
Альфа-1-глобулин	2,5 – 5 %	1 – 4 г/л
Альфа-2 глобулин	7 – 13 %	5 – 9 г/л
Бета-глобулин	8 – 14 %	6 – 10 г/л
Гамма-глобулин	12 – 22 %	8 – 18 г/л

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – липид алмасуы

Көрсеткіші	Дістүрлі бірлік	бірлік СИ
Альфа-липопротеиды (ЛПВП) Ер әйел	125 – 425 мг / 100 мл 250 – 650 мг / 100 мл	1,25 – 4,25 г/л 2,5 – 6,5 г/л
Бета-липопротеиды (ТТЛП)	300 – 450	3 – 4,5 г/л
Жалпы липид	350 – 750	3,5 – 7,5 г/л
Триглицерид	90 – 180	1,02 – 2,04 ммоль/л
Холестерин	120 – 300	3,07 – 7,7 ммоль/л
Жалпы фосфолипид	150 – 350	1,5 – 3,5 г/л
Липоевая кислота	-	20,39 ± 0,2 % (от всех ЖК)

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – көмірсу алмасуы

Көрсеткіші	Дістүрлі бірлік	бірлік СИ
Глюкоза	80 – 120 мг /100 мл	3,3 – 5,5 ммоль/л
Сүт қышқылы	5 – 20	0,55 – 2,22 ммоль/л
Пирожүзім қышқылы	0,3 – 0,9	34,1 – 102,2 мкмоль/л
Гликоген	1,62 – 3,87	16,2 – 38,7 мг/л

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – темір алмасуы

Көрсеткіші	Қалыпты
Сарысудағы темір	11,6 – 31,3 мкмоль/л
Трансферрин	19,3 – 45,4 мкмоль/л
Темірмен қаныққан трансферрин	22 – 46 %
Сарысудағы ферритин	10 – 200 нг/мл
Жалпы темір байланыстырушы сарысу	54 – 72 мкмоль/л

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – азот алмасуы

Көрсеткіші	Қалыпты
Мочевина қышқылы	0,1 – 0,3 ммоль/л
Мочевина	2,5 – 8,3 ммоль/л
Креатинин	0,04 – 0,13 ммоль/л
қалдық азот	14,3 – 28,6 ммоль/л

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – электролиттың қандағы мөлшері

Ион	Дәстүрлі бірлік	Бірлік СИ
Натрий	134 – 169 мг-экв/л	134 – 169 ммоль/л
Калий	3,8 – 6,4	3,8 – 6,4
Кальций	4,4 – 5,2	2,2 – 2,6
Магний	1,5 – 2,5	0,75 – 1,25
Хлор	-	95 – 110
Фосфор бейорганикалық	-	0,7 – 1,8

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – негізгі қышқылдықтың көрсеткіші

Көрсеткіші	қалыпты
Артериалды қан РН Венозды қан РН	7,37 – 7,45 7,34 – 7,43
Парциальды қысым СО2 Ер Әйел	4,7 – 6,0 кПа 4,3 – 5,7 кПа
Парциальды қысым оттегі	9,6 – 13,7 кПа
Қан плазмасындығы гидрокарбонат Ер әйел	23,6 – 27,2 ммоль/л 21,8 – 27,2 ммоль/л
Буферлі негіз(ВЕ) капиллярлы қанда Ер әйел	от –2,7 до +2,5 от –3,4 до + 1,4
Буферлі негіз (ВЕ) артериалды қанда Ер Әйел	от –1,0 до 3,1 от –1,8 до 2,8

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – Ұйқы без функциясының көрсеткіші

Көрсеткіші	Тәсілі	Қалыпты
Қандағы амилаза	Вольгемут Смит-Рое	16-32 ед. 80 – 120 ед.
Несептегі амилаза	Вольгемут Смит-Рое	16 – 64 ед. до 400 ед.
Қандағы липаза	Комфорт	0,2 – 1,5 мл
Несептегі липаза	Туба-Хоар	200 – 500 ед.

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – Зәрді зерттеу

Көрсеткіш	қалыпты
Салыстырмалы тығыздығы	1008 – 1026
РН	4,5 – 8,0
тұнбасы лейкоцит эритроцит эпителий циллиндры	0 – 3 п/з 0 – 2 п/з 0 – 3 п/з 0 – 1 п/з
Земницкий сынамасы	Тәуліктік диурез – 80 –тәуліктік күндізгі зәр түнгі зәрден 3: 1
Аддиса-Каковского сынамасы (тәуліктік) эритроцит лейкоцит цилиндр	2 млн дейін. 1 млн. дейін 20 мыңға дейін.
Нечипоренко сынамасы(1 мл зәрде) эритроцит лейкоцит	1 мыңға дейін.. 4 мыңға дейін.

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші – Бүйректің қалыпты экскреторлы қызметі

Көрсеткіш	Қалыпты
Реберга сынамасы шумақтық фильтрациясы реабсорбция	80 – 120 мл/мин. 98,2 - 98,8 %
Клиренс мочевина	54 – 75 мл/мин.
Эндогенді креатинина клиренс ер әйел	2 ± 0,41 1,83 ± 0,41

Қалыпты биохимиялық көрсеткіші - коагулограмма

Көрсеткіш	Қалыпты
Қанның ұю уақыты	3-5 минут
Плазманың рекальцификация уақыты	120 секунд
Тромботест	IV – VI кезең
Фибриноген	2000 - 4000 мг%
Протромбинды индекс	80 – 100 %
Фибринолит актив	15 – 17 %
Бос гепарин	6 – 12

 

Иммунносерологиялық зерттеу техникасы

1. Қан топтарын АВО жүйесімен анықтау

изогемагглютинерлеуші сарысумен

 

1.Қан тобын аггюлтинациялық реактивтін көмегімен анықтау, эритроциттың құрамында агглютиноген А және В қатынаста антидене болады.реакция бөлме температурасында табақша ұяшықтарында жасалады. 2.Табақшаның 3 ұяшығына анти-А,анти-В,анти-АВ реагентерін 0,1мл мөлшерде 2 тамшы тамызып жанына эритроциттің 0,01мл 1тамшысын тамызамыз.Сарысу мен эритроцитты шыны таяқшамен араластырамыз.Табақшаны шайқаймыз,реакция өту барысын 5 минут бақылаймыз.5минут ішінде физиологиялық ертінді 1-2 тамшы 0,05-0,1мл эритроциттың бейспецикалық агрегациясын болдырмау үшін тамызамыз.3.Қортындыны бақылау кез келген тамшыда оң немесе теріс болуы мүмкін.әр түрлі оң немесе теріс корытындылар қанның тиесілі топтық зерттеуін ойлауға болады.

 

*************3. Оценка результата: реакция в каждой капле может быть положительной (наличие агглютинации эритроцитов) и отрицательной (отсутствие агглютинации). Различные сочетания положительных и отрицательных результатов дают возможность судить о групповой принадлежности исследуемой крови (таблица 1).

Таблица 1

Групповая принадлежность исследуемой крови

Изогемагглютинирлеуші сарысу тобын қорытынды реакциясы	Қан тобына жаттады
Oab(I)	Аb (II)	Вa(III)	АВО(IV)
-	-	-		О (I)
+	-	+		A (II)
+	+	-		B (III)
+	+	+	-	AB (IV)

Ескерту: (+) агглютинация болған, (-) – аглютинация болмаған

 

2. Қан топтарынАВО моноклоналды антиденемен анықтау

 

5..Қан тобын гемагглютинация реакция көмегімен,қышқыдлды ортада немесе пластинкада анықталады.Эритроциттың А және В антигенін анықтау үшін стандартты моноклоналды антидене қолдагнамыз (Цоликлоны анти-А и анти-В)

6.Қан тобын АВО жүйесі моноклоналды типті реагенті жоғары белсенді жіне айқын агглютинирлеуші әсермен анықтау,Цоликлон анти А жіне анти Втолық стандартты бір сериясын қолданады.

7. Пластинкада антидене мен қанды 10:1 қатынасына араластырып реакцияны 3 минут бақылаймыз.

8. Реакцияның қорытындысына назар аудару гемоглютинацияны,моноклоналды АВО типті реагентті өткізу

1) Егер агглютинация Цоликлон антиА және анти В жоқ болса, ондабұл 0 (I)қан тобы;

2) Егер агглютинация Цоликлон антиА байқалса онда бұл А (II)қан тобы;

3) Егер агглютинацияЦоликлон антиВ анықталса,онда бүл В (III)қан тобы;

4) Егер агглютинация цоликлон антиА жәнеантиВ анықталса,онда 4қан тобын анықтаймыз АВ (IV).

9.Спонтанды агглютинация болғанда науқасты тқртінші қан тобын анықтаймыз.Бұл кезде қорытынды зерттеу қанмен Цоликлонды алып оған изотониялық ерітіндіні қосқанда агглютинация реакциясы теріс болуы керек.

 

3.Науқас қанының резусын анықтау керек

 

10. Резусты белгілі бір инструкциямен анықтауанти резус сарысуын қолданамыз.

11. Лабораторияда келесі зерттеу жасаймыз:

1) Агглютинация реакцияның Цоликлон антиD жүргіземіз;

2)желатинді конглютинация шарасына қолданамыз;

3)Универсалды реагент антирезус көмегімен.

12. Барлық шараларды қолданып резусты анықтағанда бақылау жүргізу.Резус оң және резус терісстандартты зэритроцитты,тағы аутоагглютинация қанды зерттеуді 10% желатин немесе 33%полигюкин қолданамыз

4.Агглютинациялық реакцияны Цоликлон анти D супер көмегімен анаықтау

 

13.Н.Планшетке реагенттің (0,1 мл) үлкен тамшысын тамызамыз

14.Жанына (0,02-0,03 мл) кішкентай тамшы эритроцит тамызып шыны таяқшамен араластырамыз

15. 10-20 секунд тан кейнпланшетті жай шайқаймыз.

16..Реакция қорытындысы араластырғаннан кейін 3 минутта агглютинация болады ал алғашқы белгілері 30 секундта байқалады.

17.Агглютинация оң және теріс қан тобын анықтыймыз.

18. Бөлме температурасында сарысу антиD толық емес антидене,комбинерленген альбумин,полигукин агглютинацияны жоғарылатады

5. Конглютинация шарасына 10% желатин ерітіндісін қолдану

 

19. Жарты поликлонды антиден(сарысуанти-D) немесе жарты моноклонды антидене (цоликлоны анти-D). Реагент ретінде колданамыз

20. 2 пробирка алып оған 0,02-0,03 мл түндырған эритроцит енгіземіз,бірінші пробиркаға 2 тамшы (0,1 мл) желатин 2 тамшы (0,1 мл) реагент,екінші пробиркаға 2 капли (0,1 мл) желатин 2 тамшы(0,1 мл) 0,9%изотониялық ерітінді

21. Пробирканың ішіндегін шайқаймыз араластырамыз,ыстық ваннаға 15 минут немесе термостатқа30 минутқа температуре +46°С - 48°Сқоямыз.Уақыт өткен соң пробиркаға5-8 мл 0,9% изотониялық ерітінді натрий хлоридты тағы араластырамыз

22..Қортындыны есептей отырып пробирканы көзбен немесе луппамен.эритроцит агглютинация болса резус оң болуы,агглютинация байқалмаса резустың теріс болуын тері с болуы

23. Резус бағыныштылық бөлме температурасында реакциясын жылдамдату үшін универсалды реагентті жарты антидене сарысу анти-D 33% полиглюкин араластырып қолданамыз

6.Донор мен реципиент индивидуалды сәйкестік сынамасы

 

24. Индивидуалды сәйкестік сынамасы реципиенттің донор эритроцитіне қарсы антидене жоқтығына көз жеткізу,науқасқа сәйкес емес қан кұюдың алдын алу.

 

**************

25. Проба на совместимость, выполняемая на плоскости при комнатной температуре, имеет целью выявить у реципиента полные групповые агглютинины системы АВО, MNSs, Lewis и другие.Сәйкестік сынамасы бөлме температурада жасау себебі реципиенттың жалпы агглютинациялық топ жұйесін анықтау:АВО, MNSs, Lewis т.б.

26. Проба на совместимость с применением 10% желатина, 33% полиглюкина, непрямая проба Кумбса предназначена для выявления у реципиента неполных групповых антител.Реципиенттің толық емес топты антидене анықтауға желатин 10%,полиглюкин 33% тура емес Кумбс сынамасына қолданамызсәйкестік сынамасына.

27. Наиболее чувствительной и рекомендуемой является двухэтапная проба в пробирках с антиглобулином, затем комбинация двух проб - пробы на плоскости при комнатной температуре и непрямой пробы Кумбса.екі сатылы сынама ұсынады, пробиркаға антиглобулин содан бөлме температурасы және тура емес кумбс сынамасы өте сезімтал болып келеді

28. Тура емес Кумс реакциясымен бірге конглютинация желатин 10% немесе конгглютинация полиглюкин 33%қолдануға болады

7. Қантобы АВО жүйесін сәйкестік сынамасы

 

29. Пластинкаға 2-3 тамшы реципиенттің сарысуына аз мөлшерде контейнердегі эритроцитты алып 1:10 қатынасында араластырып, 5 минуттай шайқаймыз уақыттын аяқталуына таман 1-2 тамшы 0,9%натрий хлордты эритроциттың бейспецификалық агрегациясын болдырмау үшін қосамын.

30. Учет результатов. Наличие агглютинации эритроцитов означает, что кровь донора несовместима с кровью реципиента и не должна быть ему перелита. Если по истечении 5 минут агглютинация эритроцитов отсутствует, то это означает, что кровь донора совместима с кровью реципиента по групповым агглютиногенам. Қорытынды есеп бойынша агглютинация болса онда бұл қанды реципиентке құюға болмайды,егер агглютинация болмаса қанды реципиентке құюға болады.

8. Резустік жүйеге сәйкестік сынама

 

31. Иммунизацияланған резус фактор ды басатын толық емес антидене түзеді,сәйкестікке желатин 10 %,полиглюкин 33%ерітіндісінде,антиглобулинді сарысуда қолдануды ұсынады.

 

 

32. Проба на совм