Апгар шкаласы нарестенин жагдайын багалау

2.Ұрықтың дұрыс орналаспауы. Анықтамасы. Диагностикасы. Асқынуы. Босануды жүргізу тактикасы.

Егер ұрық кіндігі жатыр кіндігін кесіп өтсе, ұрықтың дұрыс орналаспауы қалыптасады, яғни жүктілік ана мен сәби ұшін қауіпті болып табылады. Ұ.Д.О.-на көлденеңінен және қиғашынан орналасуы жатады. Ол ұрықтың көп қозғалуынан (көп сулық, жатыр және ішкі қабатының болбырлығы, көп ұрықтық), плацентаның жолда жатуы, тар жамбас, ертоқым тәрізді жатыр т.б.

Диагностика:

УД сканерлеу, босану кезінде, қынаптық тексеру (иығы, жауырыны, омыртқа өсінділері т.б. анықталады)

Босануды жүргізу:

Көлденеңінен орналасқанда кесар тілігін қолданады. Сонымен қоса кесар тілігін ұрықтың маңдаймен, бетпен келудің алдыңғы түрінде т.б. қолданады.

Алдыңғы баспен келу. УДЗ, қынаптық зерттеу арқылы жамбас орталығында үлкен ембек орналасқанын анықтайды.

I. Нәресте басы кіші жамбастың кіреберісіне 12 см тең тік өлшеммен қондырылады. Үлкен ембек бастауыш нүкте болып табылады.

II Нәресте басы ішкі бұрылысын жасаған кезде үлкен ембегі қасағаға жақындайды. Маңдайдың төменгі қыры айналым нүктесі болып табылады.

III Бас бүгілуі. Бас кеңсірікпен қасағаның төменгі қырына тіреледі. Төбе бұдырлары мен шүйде көрінеді.

IV Жыныс ернеуін жарып шығады. Ніресте басы осс айналым нүктесімен сегізкөз ұшы мен құймышаққа тіреліп, сәл шалқаюынан басы туылады.

V Бастың сыртқы иықтың ішкі бұрылысынан нәресте толығымер босанып шығады. Босанудың 2кезеңі ұзаққа созылса, нәресте гипоксиясы болуы мүмкін.

Маңдаймен келу. Бас кіші жамбастың кіреберісіне үлкен қиғаш өлшеммен 13,5см орналасады. Анықтау: Қыңаптық зерттеу кезінде маңдай тігісі, үлкен ембектің алдыңғы бұрышы көрінеді. Кейде маңдаймен келу бетпен келуге ауысуы мүмкін. Бетімен келу басты максимальды бүгу кезінде болады. Анықтау:

Қынап арқылы тексеруде иек. Мұрын анықталады. Сыртқы пальпацияда бір жағынан шығыңқы шүйде бас бөлікті, келесі жағынан иектің сүйір қырын анықтауға болады.

3.Қ.Р.ғы акушерия гинекологиялық көмекті көрсетудегі емдеу мекмелері.

№25 билет

Апграр шкаласы бойынша нарестени багалау, первичный туалет

 

2. Ұрықтың жамбаспен келуі. Анықтамасы. Түрлері. Диагностикасы.

Себебі:

Тар жамбас, ірі нәресте, су егіздік, плацентаның алдыңғы орналасуы, жатырдың даму ақаулары, жатырдың ісіктері, нәрестенің мерзіміне жетпей туылуы, жатырдың тонусының төмендеуі, гидроцефалия және басқа нәрестенің даму ақаулары.

Түрлері:

1. Жамбаспен орналасу: таза, аралас түрі

2.Тіземен

3.Аяқпен орналасу таза, аралас түрі

Зерттеу әдістері:

Клиникалық:

-Жатыр түбінің деңгейін өлшеу

-пальпациялау,

-аускультация

-қынаптық зерттеу

Қосымша:

-ЭКГ, ФКГ, УДТ, амниоскопия, доплерография

 

 

3 айелдин жыныс органдарында спецификалык кабыну аурулары

№26 билет

1. Жүктілікпен байланысты гипертензияның қазіргі кездегі этиологиясы мен патогенезі туралы көзқарас.

2.Ұрық жамбаспен келгенде босануды жүргізу тактикасы. Асқынулары. Алдын алу шаралары. Тактика келесі түрде болуы мүмкін: 1) босануды табиғи босану жолдары арқылы жүргізу; 2) жоспарлы түрде кесар тілігі көмегімен босандыру; 3) босану мерзімі алдында немесе босану мерзімінде босануды қоздыруды жүргізу. Ұрық жамбаспен келгенде босануды жүргізу тактикасы әйелдің жасына, акушерлік анамнезге, ана организмінің босануға даярлығына, жамбас өлшемдеріне, ұрық көпіршігінің жағдайына, ұрық өлшемдері мен функционалдық жағдайына, жамбаспен келудің түріне, ұрық басының жағдайына (бүгілген немесе жазылған) және басқа да жағдайарға байланысты болады. Тексерулер УДЗ, КТ, допплерометрияны, рентгенопельвиометрияны қамтуы керек. бұл зерттеулердің нәтижесін кешенді түрде бағалағаннан кейін ғана босануды жүргізу тактикасы жайлы айтуға болады. босанудың бірінші кезеңі диагностикалық: егер босану әрекеті қалыпты болса, егер ұрық жағдайы жақсы болса (ол бұл кезде кардиоминиторинг бақылауында болады), онда табиғи босану жолдарымен босандыруға болады. бірақ бірінші кезең ұзаққа созылған жағдайда, ұрық жағдайының нашарлауымен және анасының шаршауымен асқынады, бұл кезде дұрысы оперативті жолмен босандыру. Асқынулардың алдын алу үшін бірініші кезеңде әйелге төмендегідей нұсқаулар беріледі: а) төсек тәртібін қадағалау – бұл қағанақ суының уақытын бұрын кетуінің, нәрестенің аяғының немесе кіндіктің ілмектерінің түсіп кетуінің алдын алады; б) толғақтар кезінде ырғақты тыныс алу. Егер табиғи жолдармен босандыру жайлы шешім қабылданса, онда босанудың екінші кезеңінде босанушы әйелге арнайы акушерлік көмек көрсетіледі. Акушер ұрықтың дұрыс қалпын сақтауға тырысады, бұл кезде оның аяқтары денесінің бойымен созылған және қолдарын алқымына алған жағдайда болады. алдымен нәресте кіндігіне дейін туылады, содан кейін – жауырынның төменгі бұрышына дейін, кейін қолдары және иық белдеуі және соңынан басы шығады. Басының туылуын тездету үшін және бұл кезде мүмкіндігінше жарақатты азайту үшін дәрігер шатаралықты кеседі – эпизиотомия. Ұрық жамбаспен келгенде жоспарлы түрде кесар тілігін жүргізуге көрсеткіштер: акушерлік анамнездегі ауыртпашылықтар, бірінші рет босанушы жасы 30 асқан болса, анатомиялық тар жамбас, ірі ұрық, ұрық басының жазылған қалпы, мерзімінен өтіп кеткен жүктілік, кіндік ілмегінің жолда жатуы, плацентаның жолда жатуы, жатырда операциядан кейінгі тыртықтың болуы, жатырдың даму ақаулары мен ісігі, ұрықтың созылмалы гипоксиясы, жүкті әйелдің экстрагенитальды аурулары (мысалға, қан айналым бұзылысы, көру мүшесінің ауыр патологиясы) және т.б. Асқынулары: қағанақ суының уақытынан бұрын кетуі, ұрық денесінің ұсақ бөліктері мен кіндік ілмектерінің түсуі (баспен келгенмен салыстырғанда 5 есе жиі кездеседі), ұрық нипоксиясы, босану ағымының созылуы, жатыр мен ұрықтың инфицирленуі. Ұрықты итеру кезінде ұрықтың қолдарының қайырылуы, басының қысылуы және жатыр аранының ұстамалы түрде жиырылуы немесе ұрықтың арқасымен артқа бұрылуы салдарынан ұрық гипоксиясы, шатаралықтың, жатыр мойны мен денесінің жыртылуы. Таза жамбаспен келуімен салыстырғанда аяқпен келгенде ұрық денесінің ұсақ бөліктері мен кіндік бауының түсуі, ұрық гипоксиясы жиі болады. Алдын алу: *Ұрықтың жамбаспен келуіне әкелетін қауіп топтарын анықтау. *Жүктіліктің физиологиялық ағымын сақтау. *Медикаментозды алдын алу, жүктілікті тоқтатудың қауіпін, гестозды, ФПН-ді уақытында анықтау және емдеу. *Жүктіліктің мерзімінен асуын және ірі ұрықты болдырмау. *Тезетуші жаттығуларды қолдану. *Босандыруәдісін таңдауда болуы мүмкін асқынулар қауіп факторларын мұқият тіркеу. *Жүкті әйелдерді жоспарлы кесар тілігіне алдын ала сәйкесінше іріктеу. *Организмді босануға тиімді етіп даярлау. *Босануды рационалды жүргізу, қағанақ суының ерте кетуін, жатырдың жиырылу белсенділігі ақауларын және қан кетулердің алдын алу. *Босану кезіндегі асқынуларды дер кезінде диагностикалау және босандыру тактикасын қайта қарастыру. *Сәйкес қолмен жүргізілетін әдістерді және операцияларды қолданып ұқыпты босандыру. *Босанудан кейінгі кезеңді рационалды жүргізу. *Диагностикалаудың клиникалық аспаптық және зертханалық әдістерін қолдана отырып жаңа туған нәрестелерді мұқият тексеру.

3.Акушериядағы қазіргі кездегі қосымша зерттеу әдістері.

Кордиотокогарфия - ұрық жағдаиын бағалаудың әдісі. Ұрық жүрек әрекетінің сипатын және Жатырдың жиырылу белсенділігін бағалау. Тура және жанама түрлері бар. Егер УДЗ 7 апдада жасалса, онда КТГ жүктіліктің 23 атасында жүргзеді. КТГ ұрық жағдаиын бағалаудың міндетті комплексі.

УДЗ

Жүктілерде скринигті қарау ретінде жүргізіледі. 3 ретті жүргізіледі. Ол 10-14 апта, 20-21 апта, 30-34 аптада.

Ультрадыбысты доплеметрия

Тамырда қан ағымының инвазивті емес тура өлшемін анықтады. Ұрық, кіндік, жатыр артари9лары қан тамырында қан ағамының жағдаиын динамикада бағалаиды. 20-21 апталарда жүргізуге болады. 30 аптада міндетті зерттеу әдісі болып табылады. Доплеметрияны жүктілікті бақылайтын дәрігер тағайындайды.

Ұрықтың жүрегін анықт УДЗ. Жүктіліктің соңғы апталарында (18-28 апта) жүректің стуктуралық жағдайын айқын анқтауға мүмкіндік береді.

Эндоскопиялық зерттеу,

Амиоскопия, лапороскопия, гистероскопия,

Гинекологиядағы қосымша зерттеу әдістері

1.Лабораториялық:

-Бөліндінің бактериоскапиясы

-Бөлінд бактериологиялық зерт

-Туберкулин сынамасы

-Бөлінд цитологиялық зерт

-Функционалды диагностика тестілері

-Гормонды сынамалар

-Биопсияны гистологиялық зерттеу

2.аспаптық

-Жатыр қуысын зондымен текс

-Артқы кумбездің пункциясы

-Оқтық қысқашпен сынама

-Жатыр мойн биопсиясы

-Эндометрий мен жатыр мойны өзегігінің шырышты қабатын қыру

-Аспирациялық биопсия

-Пертубация

-Гидротубация

-Диагнос-қ лапароскопия

3.эндоскопиялық

-Кольпоскопия

-Гистероскопия

-Цервикоскопия

-Лапароскопия

-Кульдоскопия

-УДЗ

4.рентген және радиоиммундық

-Гистеросальпингография

-Пневмопельвиография

-Маммография

-Биоконтрасты геникография

-Краниография(турик ері аймағын)

-КТ,көртсеткіш б-ша басқа ағзаларды текс

-Қандағы гормондарды

№27 билет

1. Жүктілікпен байланысты гипертензияның ҚР қабылданған жіктелуі.

ЖБГ – бұл кезде бір ретт өлшеген кезде диастолалық қысым 110 мм.с.б тең немесе жоғары болуы; немесе екі рет өлшеген кезде 90 мм.с.б тең немесе жоғары болуы.

Классификациясы:

Созылмалы артериальды гипертензиялар – жүктілікке дейін немесе жүктіліктің 20 аптасына дейін пайда болған гипертензивті жағдай. Босанудан кейінгі 6 апта сақаталады.

Гестациялық гипертензия – жүктіліктің 20аптасынан кейін пайда болады. АҚ босанудан кейін 6 аптада қалпына келеді.

Преэклампсия – полисистемді синдром. АҚ көтерілуімен және протеинуриямен бірге жүреді.

Эклампсия – көптеген қалтырау (судороги), эпилепсияға байланысты емес.

2. Акушерлік қан кетудің қауіп факторлары. Акушерлік қан кетуді в прод? әйелдер кеңесінің ролі. Қауіп факторлары: - ауыртпалығы бар акушерлік анамнез (түсіктер, жасанды түсіктер және т.б.); - алдыңғы босанулар кезіндегі асқынулар; - жатырдағы тыртық; - жүктілік кезіндегі жарақаттар; - эндометриттер (жатыр шырышты қабатының созылмалы аурулары); - анамнезде кіші астау мүшелерінің жарақаты; - жыныс мүшелерінің аурулары; - босанушының жасы (35 жастан кейін); э эндокриндік аурулар; - жүрек, тамырлардың, бүйректің, бауырдың ауыр науқастары. Алдын алуда әйелдер кеңесі жұмысының орны ерекше. Жүктілік кезіндегі аурулар мен асқынуларды ерте диагностикалау акушерлік патологияның ауыр түрлерінің, перинатальды сырқаттанушылықтың және өлім деңгейінің алдын алуда маңызды. Екіншілік алдын алу сауықтандыру шараларының кешенін жүргізуді қамтиды, оның көлемін және сипатын, патологиялық үрдістің жеке ерекшеліктерін, жүкті әйелдің тұрмысын және басқа жағдайларды ескере отырып, дәрігер анықтайды. Ауруханаға жатқызу және стационарға жолдама беруге көрсеткіштерді қатаң ескеру қажет.

Санитарлық ағартудың алдын алу шаралырынң ішінде орны ерекше, оның мақсаты – еңбек және тұрмыс жағдайын жағдайын сауықтыруға, аурудың алдын алу және қоршаған ортаның зақымдаушы факторларын жоюды көздейтін медициналық ілімге қол жеткізу қажеттілігін халыққа жеткізу. Салауатты өмір салты отбасы амандығының, келешек ұрпақ денсаулығының кепілі, социалистік мемлкеттің прогрессивті дамуының негізі. Акушерлік – гинекологиялық көмек жүйесінің алғашқы және маңызды жүйесі ретінде әйелдер кеңесі салауатты өмір салтын насихаттау, акушерлік және перинатальды патологияның, гинекологиялық аурулардың алдын алу сияқты негізгі міндеттерді жүзеге асырады.

3. жыныс жолдары арқылы берилетин инфекциялар

№28 билет

 

 

1. Босанудың басталу себептері. Босану қызметін тіркеудің қазіргі кездегі әдістері. Босанудың басталу себептері:Ең маңызды роль ана организмі мен фетоплацентарлы комплекстің нейрогумаральды ж\е гормональды жүйелері алады.Жүктіліктің соңында ж\е босанудың басында әйелдерде үлкен ми қыртысында тоқтату процесінің басымдығы ж\е қыртыс асты құрылымдарының қозғыштығының жоғарылауы байқалады(гипоталамо-гипофизарлы жүйелер,лимбиялық кешен құрылымы,ең бірінші миндальды ядро,ж\е жұлын).Жұлын-ми рефлекстері күшейеді,жатырдың рефлекторлы ж\е бұлшықет қозғыштығының жоғарылауы.Босану қызметінің дамуындағы маңызды роль гормональды факторларға жатады.Жүктіліктің соңғы 2 аптасында ж\е босанар алдында эстроген деңгейі жоғарылайды ж\е прогестерон деңгейі төмендейді. Прогестерон жүктiлiктер бойыда жатырдың спонтанды белсендiлiгiн бөгелтедi.Босану алдында оның механизмі бұзылады даоның продукциясының төмендеуі ж\е миометридің жиырылу қызметінің активациясына мүмкіндік туғызады.Эстроген нуклеин қышқылының жүйесі арқылы жатырды жиырылтатын белок синтезін активациялайды(актомиозин),катехоламин синтезін күшейтеді,холинергиялық жүйелерді активтендіреді,окситоциназа ж\е моноаминооксидазалар белсенділігін басады,жоюшы серотонин ж\е катехоламиндер.НАтрий,кальций,калий иондарына клетка мембранасының өтімділігі өзгереді,олар жатыр бұлшықетіндегі электорлитті байланыстарды өзгертеді.Эстроген әсерінен клетка ішінде калий иондарының саны көбейеді(К+: Na+=5:3).Простагландиндер босану актін индукциялайды,миометрий клеткаларының деполяризациясын шақырады ж\е сабақтас кальцидің босатуына мүмкіндік туғызып жатыр бұлшықетінің жиырылуына әкеледі.Бұдан басқа простогландиндер анасы мен ұрықтың гипофизінің артқы бөлігіндегі окситоцин секрециясын стимулизациялайды ж\е прогестерон бұзылыстарын шақырады.Окситоцин жатыр денесінде орналасқан адренорецепторларды қоздырады,р-адренорецепторларды жаншиды;ол клеткалық мембраналардың қозғыштығын арттырады,холинэстераза активтілігі басым болады,ацетилхолин ж\е окситоцин жиналуына әсер етіп жатыр жиырылуын шақырады.Окситоцин синтезінің жоғарылауы босану кезінде жатыр жиырылуқабілетінде маңызды болып келеді. Босану қызметiн шешудегi нақтылы рөл меланотонинды шығаратын эпифизға жатады.Босанар алдында меланотонин экскрециясы бірден төмендейді.Меланотонин деңгейінің төмендеуі окситоцин заты мен серотонин продукциясы жоғарылайды,жатырдың моторлы функциясына меланотонин бөгелтетiн әсердi азаяды.Босану дамуының үлкен рольі.Фетоплацентарлы кешен қызметіне тән. Дамытуда, сонымен бiрге маңызды рөл босану қызметiнiң регуляцияларында ұрықтың гипофиз - бүйрек үстi жүйесiне берiледi.Гиопталамо-гипофизарлы жүйе активациясы босану алдында ұрық гипофизінің алдыңғы бөлігінен АКТГ бөлінуін жоғарылатады,ұрықтың бүйрекүстінен бөлінетін дегидроэпианадростерон(ДГЭА) синтезін стимуляциялайды.ДГЭА гидроксилиризациясы мен 16-ДГЭА- ға айналатын жеріне ұрық бауырына түседі.Ең соңында кіндік тасырлары арқылы плацентаға түседі де сонда эстриолға айналдырады.Эстроген ұрық бауыры мен бүйрекүстінде синтезделеді,ол плацентаға қарағанда бүйрекүстінде 1.5-2 есе көп синтезделеді.Босану алдында нейрогуморальды өзгерістерге байланысты жатырда а-адренорецторлар басым болады.Миометрий клеткаларында мембранды потенциал төмендейді,олардың қозғыштығы жоғарылайды,спонтанды активтілігі күшейеді,контрактильді затқа сезімталдық көтеріледі.Миометрии жиырылуын қамтамасыз ететін энергетикалық заттар(гликоген,фосфокреатинин,актомиозин,глутатион)ж\е электролиттер(кальций,магний,натрий,калий) жинақтала бастайды.Миометрийдің барлық клеткаларының мембранды потенциалының төмендеуі қозғыштықты шығаруы мүмкін,бірақ жатырда көптеген клеткалар бар осы қозғыштық қай жерде бірінші басталып сосын жатырдың барлық жеріне тарайды.Ал бұны ритм жүргізуші дейді(мейсмекер),ол жатыр түбінде оң жақ түтік бұрышына қарай орналасады.Барлық кешендер,яғни нервті,нейрогуморальды ж\е эндокринді өзгерістер организмде босану алдында болады,деп аталатын босану даминантын құрайды.Босану қызметін регистрациялау әдістері:1.Ішкі гистерография(токография). Ішкі токография кезінде (датчик жатыр қуысында орналасады)жатыр ішілік қысымды толғақ кезінде ж\е тыс регистрациялайды,яғни қиғаш,бірақ жатырдың жиырылу қызметін нақты дәлелдейтіндей.Ішкі токография әдісінің ішінде перспективтісі радиотелеметрия. 2.Көп каналды сыртқы гистерография,ол жатырдың әртүрлі бөлігінде жиырылу қызметі жайында толық ақпарат береді,нормада да сонымен қатар патологияда да.Бұл оңай әдіс,инвазивті емес ж\е қай жерде жиырылу толқыны туындағанын,оның таралуын ж\е жиілігін жатырдың қай бөлігінде екенін сонымен қатар толғақтың ұзақтығын,характерін,көлемін ж\е олардың арасындағы интервалды регистрация жасауға мүмкіндік береді.Сыртқы гистерографияның кемшіліктері болып:Құралдардың көрсетулеріне тері асты май қабатының қалыңдығы,тері қысымы,жатырдың жылжуы ж\е оның жиырылуы кезінде ратоциясы,плацентаның бекінген жері,босанатын әйелдің мінез-құлқының өзгеруі,жеткіліксіз деректілік осының бәрі ықпал етеді.

2. Босанудың 1 және 2 кезеңіндегі қан кетулердің себебі. 1 кезеңдегі қан кету себебі: жатыр мойнының жыртылуы, ПОНРП. Жатырдың жыртылуы. Жатыр мойны жыртылуынан көп қан кетпейді, бірақ жыртылу қынап күмбезіне дейін жететін болса немесе жатырдың төменгі сегментіне өтсе, онда қан өп мөлшерде кетеді. Қауіп тобы: босану жолдары толық жетілмеген әйелдерде босанғанда (ригидті жатыр мойны), дискоординирленген босану әрекетімен, утеротониктерді шамадан тыс қолданғанда ірі ұрықты әйелдер, спазмолитиктерді жеткіліксіз мөлшерде енгізгенде. Жатыр мойны жыртылуының алдын алу: жүктілік кезінде жатыр мойнын даярлау, босанудың бірінші кезеңінде спазмолитиктерді енгізу (бұлшық етке, көк тамырға, ұзақ уақытты перидуралды анестезия ең жақсы нәтиже береді. ПОНРП. – босанудың бірінші кезеңінде диагноз қойылған соң – кесар тілігі операциясы көмегімен қанды тоқтату. Консервативті ем сирек қолданылады, ұрық гипоксиясының арту белгілері болмағанда, қайталап босанатын әйелдерде жатыр араны толық ашылғанда – мұндай әйелдерде босану әрекеті жылдам болуы мүмкін. Жатыр жыртылуы. – егер жатыр тыртығының дәрменсіздігінде босандыру кесар тілігі операциясымен аяқталуы тиіс. Босанудың екінші кезеңінде қан кету. босанудың екінші кезеңіндегі қан кетудің негізгі себептері: жатыр жыртылуы. ПОНРП. ПОНРП диагнозын қою өте қиын, себебі толғақтарға күшенулер қосылады, жатыр тонусы айтарлықтай жоғарылайды, және әдетте диагноз босанғаннан кейін ғана ұрықтың артынан қою қызыл түсті ұйындылар бөлінуіне негізділіп қойылады. Егер екінші кезеңде жатыр жыртылған болса және ұрық басы жамбас астауы түбінде болса, онда акушерлік қықыш салу немесе ұрықты жамбасымен алып шыға керек. ПОНРП кезінде – итеру кезеңін перинеотомия жасап және акушерлік қысқыш салып тездеу.